Ворон / Қарғын - Дулат Исабеков

- Естігем жоқ-ау, деймін,- деді ол қызының алдында өзін ыңғайсыздау сезініп.- Жоқ, естігем жоқ,- деді артынша білмейтінін мойындап алған соң үзілді-кесілді жауап беріп,- Иә, айта бер.

- Айтатын ештеңе жоқ. Тек сізге, біздің купеден қуып шыққан адамымыздың жұртты шуылдатып жүрген жазушы екенін айтқым келіп еді.

- Болса болар,- деді Қаратай қызының "аты шулы жазушы" деп тақай бергеніне тоқмейіл дауыспен тойтарыс беріп.

- Сол жазушыны бір кезде қуып шыққанымыз үшін өкінбейсіз бе?- Бағила балалық еркелігімен араластырып әкесіне сынай да, күлімсірей де қарады.

- Несіне өкінемін,- деді Қаратай тағы да сол баяғы өзі үйренген үстем үнге көшіп.- Танысам екен,шығармасын оқысам екен...

- Сіз ешкімді де оқыған жоқсыз ғой.

- Бағила,- деді Қаратай қатал дауыспен.- Алматыда бір жыл оқыдым деп менімен білім жарыстырғың келе ме? Менің білімім мен жолым бір басқа. Білмегенімді толықтырсын деп адам бала тәрбиелейді. Тоқтат!

Бағила үнсіз қалды. Бұдан ары қарай ол жігіт жайлы да, әкесі айтып тұрғандай "білім жарыстырғысы" кеп тереңдемек те ойы жоқ болатын. Бірақ әкесінің табан асты ашу шақырып, оның алдын кесіп тастағаны көңіліне кірбің түсіріп өткендей болды. Осыны секемшіл әке көңілі сезе қойды да, қызының қасына кеп, оның қап-қара шашынан сипады.

- Әкеңе өкпелеме,- деді әлгіге мүлде ұқсамайтын, жұп-жұмсақ, ұяң үнмен.- Әкеңе өкпелейтін, әкеңе ренжитін адам онсыз да көп. Келістік пе?

Бағила үнсіз басын изеді, бірақ көңілінде оған деген сынаптай салқын кірбің қалып қойғанын, оның ешқашан тарамасын, өйткені, әкесінің бұдан әрі өзгермесін, өмірінің соңына дейін осы деңгейден, осы түйсіктен, өзіне деген сенімінен таймасын сезді. Соны сезінген кезде ішкі дүниесінде оған деген аяушылығы да оянды. Қаратай Сәргелдің докторлығына көрімдік деп мың сом тастады да, сол күні кешке елге ұшып кетті.

Екінші бөлім

Арада алты ай өтіп, жаңа жылға бір-екі жеті қалғанда Сәргел докторлық дипломын қолына алып, көптен алаңдаған көңілі бір тынды. Диссертациясын қорғап болған соң-ақ Алматыдағы ғалым біткен бар жұмысты тастап, тек бір мәселемен - Сәргелдің докторлығын қалайда бекіттірмеу мәселесімен айналысып жатқандай, Қаратайға сары уайымын хатпен де, телефонмен де зар илеп айтумен болды. Соңғы рет хабарласқанда Қаратай табиғатында жоқ мінез танытып, немесе ағасына зекіп тастаған. Бұл сүзек болған адамдай бірнеше күн бойы қуарып, өз басына өзі ақыр заман тудырып, іс насырға шапты деп түйген-ді.

Түнемеге ұйқы көрмей, ас үй мен коридордың тозығы жете бастаған паркетін сықырлатып жүріп алатынды шығарды. Миллион рет жүріліп өткен "Ас үй - коридор" "Ас үй маршруты" өз жемісін де берді: қолынан ештеңе келмесін білсе де ол бір күні аяқ астынан Мәскеуге жүріп кетті."Болар-болмас доктор түгілі, мүше-корреспонденттермен әрең сөйлесетін аттестациялық хомиссияда "пәленше-еке" деген ешкім бола қоймаса керек, айдаудан қайтқандай Сәргелдін жағы суалып, жүзі шүңірейіп, пұшайман болып оралды. Жайшылықтың өзінде төңірегіне күдікпен қарап, уайым олжалап жүретін ол мына оқиғадан соң мүлде мазасыз боп алды. "Маған жандарың ашымайды, сендерге бәрібір",- деп ол үй ішіндегілердің апшысын бидайдай қуырды. "Ешкім менің доктор болғанымды қаламайды, өйткені көре алмайды. Бәрі де күле кіріп, күңірене шығатын адамдар. Өзінен озған былай тұрсын,осы күні қатарлассаң да жұрт күндейді. Бәрі жау, бәрі!

Бұ заманда дос жоқ, "мен, тек мен, өзім болсам" деген кез. Өзінен артылғанын ғана досына береді, иә, артылғанын ғана. Ешкімге сенбеймін, өз ойың өзіңе жау боп тұрғанда басқаға қалай сенбекпін! Әйеліме ме? Еркектің бірінші жауы - әйелі!"