Ворон / Қарғын - Дулат Исабеков

- Жарайды, біз мұндай әңгімені қояйық,- деді Жасын сигаретін күл салғышқа мыжғылай өшіріп.- Сіздің бұл жерде қанша уақыт отыруға мүмкіндігіңіз бар?

Бағила төте қойылған сұрақтан сәл мүдіріп қалды.

- Ноль минут,- деді ол көз алдында түйдектелген темекі түтінін қолымен желпіп.- Өйткені мен бағана үйде болуым керек. Керісінше үйге екі сағат қарыздармын.

- Рақмет!- Жасын орнынан тұрып, терезе форточкасын ашты.- Жоқ, ашық айтқаныңыз үшін емес, тауып айтқаныңыз үшін.

- Сіз әдемі сөйлегенді жақсы көресіз бе?

- Жаным жек көреді. Сіз әдемі сөйлеген жоқсыз. Күтпеген интерпретация бар. Білесіз бе, дүниедегі ең ірі оқиғалар: соғыс пен бейбітшілікке дейін сөздің айтылу түріне байланысты... Кешіріңіз, кофе қайнады ғой деймін!

Жасын жеңіл көтеріліп ас үйге қарай жүгірді. Сәлден соң кофе қайнатқышты барлық керек-жарағымен подносқа салып ап келіп, екеуінің ортасында тұрған аласа столға қойды. Сонан соң қайта шығып кетті де, жартылай ішілген француз коньягін әкеп қойды.

- Түсінем,- деді ол екі шыны аяққа кофе құйып жатып.- Сіз мүлде басқа ортада тәрбиеленгенсіз. Менің барлық сөзім мен ой-пікірім, қимыл-әрекетім, тіпті, сізді әйел-балам бола тұрып өз шаңырағыма ертіп әкелуім алдымен өзіңізге, сонан соң естіген жат құлаққа ерсі, түсініксіз боп көрінуі мүмкін. Қайтеміз, әркім өз түсінігіне, өз өрісіне қарай бағалар. Адамға еш нәрсе бастан-аяқ ұнаған емес, тіпті, әлгі айтқан құдайды да көп ретте ұната бермейміз ғой. Сынаймыз, қарғаймыз, тіпті безінеміз. Ал, құдай емес, өзегінде өлімі бар жай ет пен сүйектен тұратын адам жайлы не демейміз. Ең бастысы - өз ісің мен пікіріңнің дұрыстығын дұрыс түсіне білуде. Қалғандары екінші пландағы нәрсе - өмір сүрудің техникалық жағы. Оған ақыл-ойдан гөрі аз ғана қулық пен аз ғана арамдық жетіп жатыр. Егер менің бүгінгі тірлігім сізге орынсыз да өрескел боп көрінсе, солай ойладыныз деп сізді кінәламаймын.

- Иә, иә, тым өрескел көрінгені рас,- деді Бағила, кофеден бір ұрттап.- Ренжімеңіз, сіз әйеліңізді жақсы көресіз бе?

Жасын мырс етіп езу тартты да, кофесіне бір шай қасықтай коньяк құйды.

- Сізге де құяйын ба?

- Жоқ, мен бұлай ішіп көрген емеспін.

- Ендеше көріңіз.- Ол Бағиланың да шынысына бір-екі тамызды. Сонан соң кофеден бір ұрттап, креслоға шалқалай отырды да, Бағилаға тесіле қарады. Өзіне тура қадалған оқты да салқын жанарға төтеп бере алмай, көзін қарып алармын деп шошынған адамша қыз бірден кірпігін төмен құлата қойды.

- Әйеліңізді ұнатасыз ба, балаларыңыз сізді жақсы көре ме, мамасын ба, осы әйеліңізді сүйіп алдыңыз ба, әлде жай қосыла салдыңыз ба, өміріңізде біреуге ғашық боп көрдіңіз бе, сүйген қызыңыз (!) бар ма, тағы-тағылар, тағы-тағылар? Жүрек айнытатын сұрақтар! Нашар жазушының нашар повесіндегі нашар кейіпкерлерінің бір-біріне қояр сұрағы. Бұл сұрақтар адам түсінігі мен білімінің әлі төменде жатқанын көрсетеді.