Інісі итермелеген әңгімені құлықсыз бастады. «Кәленді құртқаннан іс бітпейді, сәті түсіп, орайы кеп тұрғанда онан да мына іргеңде күнде лақ сап отырған балықшылар аулына тізе батырып алайың?»- деп күнде - күнде қыңқылдап, құлағының құртын жеп болды. Бұның өзіне салса, алдымен Көленді құртпақ. Майлың басында болған кешегі оқиғадан кейін Кәленге әсіресе қаны қатып өшігіп алған-ды. Құдайменде қазір қастасқан кісіні шетінен қол-аяғын кісендеп Сібірге айдатқысы келеді де тұрады.

─ Біз ертең жайлауға көшеміз,- деп болыс құлықсыз бастаған әлгі әңгімеге қайта оралды.-Сонан қашан күз түсіп, жерге кірбік қар жауғанша жағаға келмейміз. Мойын алысқа түскесін ел тізгінін ұстаған кісі басқа жаққа бұрыла алмай кете - туң.

─ Әлбетте! Ие, бай?..

─ Көңіліңе келмесін, сендердің балықшыларың түктің мәнісін білмей - туң. Бәрі де анадан туғалы түйе баққан қыр қазағы... Өздері қыр құсы сияқты, тіпті тобығы бататын судан қорқа - туң.

Темірке көйлек жағасынан қылқиып шыққан қылдырықтай мойнын Құдаймендеге құлықтана созып, қалқиған құлағын оның дәл аузына тосты:

─ Ие, ие, бай?

─ Ана, жар басындағы балықшыларды білесің ғой?

─ Әлбетте, әлбетте, бай...

─ Білсең, олар анадан туғалы теңіз кешіп, тор сүйретіп жүрген кәсіпшіл кісілер. Теңіздің астын өз отының басындай біле - туң.

Тәңірберген шынтақтап жастықты ысырып, Теміркенің дәл қасына тақымдаса отырды.

─ Сырт кісі көреген келеді. Мен де байқап жүрем: балығы көп жерге олар ау - торын жайып, сенің кісілеріңді қақпайлап шетке ысыра береді.

─ Мырза бик... бик дұрыс айтып отыр,- деді Темірке.

─ Асылы, сен балығы көп жерлерді болыстың қағазымен өз меншігіңе қаратып ал,- деп, епті жігіт бұлардың басына келмей отырған бір ойды көземелдей қойды.

Құдайменде шошып кетті:

─ Әй, қайдам... қиянаттың да шегі бар. Ол дұрыс болар ма екен?

─ Болады. Әбден болады. Бұл, бик ғажап ақыл. Жас мырза, матур. Бик матур жігіт,- деп татар байы Тәңірбергенді арқасынан қағып - қағып қойды да, сосын Құдаймендеге бұрылды,- Ендігі жерде біз балығы көп жерлерді запретная зона істейміз.

─ Қазірет дейсің бе?- деді Құдайменде.

─ Жоқ, запрет... запретная зона. Ондай жерге болыстың ұлықсатынсыз ешкім өз бетімен барып балық аулай алмайды. Заң, бит. Матур заң.

─ Әсіресе, ана Кәлен, Мөңке, Рай, Дос сияқтылардың аяғын қия бастырмау керек.

─ Иә, иә, мырза дұрыс айтады. Запрет жерлерге олар ау салса...

─ Ауын сыпырып ал! Қайтарып берме.

─ Матур жігітсің, бик, бик матурсың... Ауын қайтарып бермейміз.- Тәңірберген рахаттана күлді.

─ Байдың бұнысы асық ойнағанда әлмендірек баланың: «Бүк түссе де менікі, шік түссе де менікі»,- дегеніндей болды ғой.

Темірке жас мырзаның өзінен сыбаға дәмететін сыңайын байқады да, қылқиған құрықтай мойнын ішіне тартып, бір уыс бола қалды:

─ Сенің еңбегіңді, мырза, іншалла ұмытпаспын.

* * *

Жұмыс істеп, кішкене жаны қиналса, үй ішінен жанжал шығаратын сылтау іздейтін Қарақатын бір арқа отынды есік алдына жыға салып: «Уһ, қара байланғырдың арқаны иығымды қиып кетті ғой»,- деді. Ақкемпір үндемеді. Ал, Қарақатынның дәл аузынан түскендей, астыңғы ерні үстіңгі ернінен бір сүйем сүйриіп озып, сөз тілеп тұратын бойжеткен қыз - Балкүміс төр алдында тізесін құшақтап отыр еді. Қызының бет - аузын долылық буып сазара қалған мекерлігін жаратпаған Қарақатын:

─ Ой, бетің тіліңгірі Ақбала құсап бедіреюін қараш!- деп еді:

─ Өзіңнің бетің оқып тұрған шығар!- деді қыз.

─ Е, менің бетімнің несі бар? Көп болса бетім отын арқалап, жаным қиналғасын қарайса қарайған шығар.

─ Ие, басқа кезде аппақ деген...- Қарақатын қызына оқты көзімен ата қарады: