Knigionline.co » Казахские книги » Кровь и пот. Книга I. Сумерки / Қан мен тер. I кітап. Ымырт

Кровь и пот. Книга I. Сумерки / Қан мен тер. I кітап. Ымырт - Абдижамил Нурпеисов / Әбдіжәміл Нұрпейісов

Книга «Кровь и пот. Книга I. Сумерки / Қан мен тер. I кітап. Ымырт» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

Это произведение – трилогия, состоящая из следующих книг «Сумерки», «Сергелдені», «Көркеу». Оно описывает одну эпоху периода жизни казахского народа. Через отдельно взятые судьбы, автор передал жизнь целого народа. Трилогия содержит полную картину всех сторон жизнедеятельности ушедшей страны, описывает многие судьбы, в том числе и «постигшие море» …

Кровь и пот. Книга I. Сумерки / Қан мен тер. I кітап. Ымырт - Абдижамил Нурпеисов / Әбдіжәміл Нұрпейісов читать онлайн бесплатно полную версию книги

Осы өңірді қыстайтын төрт-бес ауылдың адам - қаралары балық басына жиналған. Аттысы, жаяуы бар, бас-аяғы жүзге тартады. Иттер де көп. Әр иттің аузында бір балық. Көк жүзі қарғадан көрінбейді. Курнос Иван жақындай бергенде бір пәле бастарына төнгендей, қарғалар оқыс дүрлігіп, қарқылдап ұша жөнелді.

─ Бұрын маған бір жан жуымайтын. Енді, ана қарашы!.. Байлыққа қалай үймелейді. Көздері жеп барады. Қара қарғаларға дейін менің байлығымды бір- бір шұқып қалмақ.

Курнос Иван қарақұрым жиыннан бөлініп оқшаулау шығып тұрған бір топ кісіні көрді. Қалың киімді шетінен өңшең балпанақтай жуан. Аттары да семіз. Өзге малдардай ық іздеп тықыршымай, қаптай соққан желде құйрық, жалы суылдап, ыққа қарай күлтеленіп желп-желп етеді. Курнос Иван тани кетті.

─ Әй, болыс, аман-сау барсыз ба?- деп ол Құдаймендеден бастап шіреніп тұрған осы елдің байлары, билерімен амандасып шықты. Курнос Иванның тақырайған танауына қар кіріп тығындап тастаған еді. Ол судан шыққан балықтай, көбіне аузымен дем алып,- бұрын байдың қосын жегетін едім, енді өзім баймын. Қарқалләзи боп жатырмын. Сыралғы қонақ болдыңдар. Ал, кәне, сыралғы алыңдар!- деді саңқылдап. Қиын сөзге де мүдірмей, дәл бір қазақтың өзіндей тақпақтап сөйледі. Аналар үндемеді. Бірақ тегін олжаны бөтен көрмей тұрғанын біліп, Курнос Иван майлық аузында үйіліп жатқан балыққа қарай беттеді. Аналар да соңынан еріп, аттарын тізгіннен жетелеп келеді. Құдайменде өзімен қатар келе жатқан семіз сары кісіге - өзі бай, өзі би - Рамбердіге мойнын бұрып:

─ Ыссы тары көженің де буы бола - туң. Ал, байлықтың буы тіпті әлемет - ау! Мына кәржік мұрын қара орыс қалай паңқып тұр, ә?!- деп күліп еді, Рамберді Курнос Иван естіп қалды ма деп қауіптеніп, Құдайменденің осындай жердегі келеңсіз әңгілігін жаратпайтын әдетпен кіржің етті. Сұйық сары мұртын сипап, өзінің әншейіндегі әрі маймақ әккілігіне бағып:

─ Мұн - дай- да үндемеген о – за - ды,- деп ыңырсыды да,- ауызға түсейін деп тұрған несібеңді аяғыңмен теппе, бала,- деп, сөзінің аяғын мұрнымен созып, ыңылдап бітірді. Онан ол Кәленді ымдап:

─ Досыңды көрдің бе?- деді.

─ Ой, енесін...

Кәлен оларды көрсе де, көрмеген сыңай танытты. Курнос Иван майлың аузында бірнеше жерде жал боп үйіліп жатқан балыққа келді. Тоң балықты аяғымен қақ жарып, мыналарға беретін сыралғыны бір шетке қарай бөліп келе жатқан-ды. Рамберді осы арада шегіншектеп, жұрттан жырылып кейіндеу қала берді. Ол жан - жаққа қарап алды да, ана жақта қалып бара жатқан көп балықтың ірілеуін аяғымен қағып, сыралғыға қарай сырғыта бастады. Курнос Иван оны байқап қап:

─ Қақ! Қақ, Рамберді! Қағатын сапарың бұл! - деп күлді. Осы арада Кәлен сап ете қалды. Ол Курнос Иванға:

─ Алудың есебін үйретпей - ақ қой. Халық үстіндегі адам қағып та, соғып та жей береді,-деді.

Құдайменде тіс жарып түк айтпай, бұрылып жүре берді. Рамберді де атына қарай аяңдап бара жатып әлденені міңгірлеп, түсініксіздеу ыңылдады. Курнос Иван сасқалақтап:

─ Ay, байеке,- деп, жүгіріп барып Құдайменденің шалғайына оратылып еді, ашулы болыс қолын қағып жіберді:

─ Кет әрі!

Рамберді былай шыққасын Құдаймендеге қатарласты.

─ Ұры досың қырғидай тиді ме, қалай?

Олардың қарасы ұзағасын Курнос Иван Кәленге тап берді:

─ Есің дұрыс па? Болыспен ұстасып өле алмай жүрсің бе?

─ Әй, неге әкіреңдейсің? Болысың өзіңе...

─ Кет! Қараңды батыр!

─ Мен жалғыз кетпеймін. Өзіммен бірге мына кісілерді ала кетем.

─ Жарайт...- деді Курнос Иван міңгірлеп.

Кешегі торгта ол промсолды сатып алған татар байының алдын орап, бұл араның тәжірибелі, талапкер балықшыларын таңдап алған-ды. Осы деректі татар байымен екеуінің арасында аздаған кикілжің де бар еді. Кәлен өлген - тірілгенін білмей, балық сүзіп апыр-жапыр боп жатқан кісілерге келді. '

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий