Ворон / Қарғын - Дулат Исабеков

- Міне, көріңдер!- деді Қаратай журналды директорға ұсынып.- Сендердің де тірліктерің осы. Егіске дайындалып жатқан техниканы алып жол тазалауға жұмсағансыңдар. Оған басқа грейдер бөлу керек, арнайы!Ал, көрмегендерің кейін көрерсіңдер. Кеттік!

Үйіріліп тұрған адамдар бір-біріне жалтақ-жалтақ қарасты. Ақырында бәрінің жанары анталап кеп директорға тоқтағанда ол қаймығып барып:

- Қаратай Исаевич, ас-су ішіп алып аттансақ... Біздің рабочкомымыздың әйелі кеше ұл тауып... Соны біздің үйде сізбен бірге аздап атап өтсек деген ойымыз бар еді,- деді үзіп-жарып.

Секретарь оған бұрылып қарады.

- Ұл тапқан - рабочкомның әйелі. Оны неге сіздің үйде атаймыз?

-Солай келісілген еді... Қаратай Исаевич.

Қаратайдың күлкісі келді, бірақ, өзін-өзі ұстап қалды.Әйтсе де, "Әйелі ұл тапты",- деген сөзді елеусіз қалдырғысы келмей, аласа бойлы, қызыл шырайлы, көзі күлімдеген кісіге қарап: "Дәм ауыз тиеміз. Құтты болсын!- деді.- Ал, қол тимесе". Ол: "Сыбағамды ала кетермін",- деп айтып қала жаздады да, дер көзінде тоқтай қалды. Алғаш секретарь болған кезде, шаруашылықты аралап жүріп, бір тойдың үстінен түсіп қалғаны бар-ды.

Онда да асығыс болатын, аудан басшысы мамыражай жүре ала ма? Үй иесі мен директордың көңілін көтеру үшін әлгіндей сөзді айта салып еді. Аттанар шақта совхоз кеңсесінен шығып, машинаға отырғанда бір-ақ көрді, машина машина емес, магазин боп кетіпті. Төбе шашы ду ете қалды.

- Бұл не?- деді ол қасында тұрған директорға қарап.

- Екі тоғыз ғой,- деді ол ыржиып.

- Ол неғылған тоғыз?

- Тойдың сыйлы қонағы - сіз. Тоғыз-тоғыз киімнен он сегіз киім.- Директор үлкен азаматтық жасап тастағандай өзіне күлімсірей қарап тұр.

Қаратай ләм деместен ішке қайта кіріп кетті. Шоферін шақырып алып, киім-кешектің бәрін директордың кабинетіндегі стол үстіне үйгізіп қойды. Директор шалдау кісі еді, қоштасарда:

- Мынаның бәрін алып кетіп, тиісті жеріне берсем, халіңіздің қандай боларын білесіз бе?- деді.

Директордың көзі атыздай боп кетті.

- Солай,- деді секретарь оның көзі ұясынан шығып кетер ме екен деп бақылап тұрғандай оған ұзақ қарап.-Екіншілей бұлай жасамаңыз. Бала-шағаңыз бар, қарт адамсыз, сонан соң кештім!

Сыйдың арты сотқа тіреле жаздағанын енді сезген директор кекеш боп қала жаздап барып әрең тілге келді де: "Сау болыңыз!"- деген қысқа сөзді қырық бөліп әзер айтты. Қаратай да "сыбаға" деген сөзді енді қайтып аузына алмайтын болған.

Ол директорды қасына отырғызып алып, шопан қыстауына қарай бет түзеді. Қаратайдың райын байқаған соң, директор қалғандарды қайтарып жіберген. Грейдердің түнде өткен жолын тобықтан қар басып, машина жүрісін өндіре алмай келеді. Аудан орталығына қарағанда бұл жақтың желі өктемдеу, ызғарлы екен. Қарсы беттен сабалап тұрған қарды машинаның терезе тазалағышы жанын салып жан-жаққа лақтырып жатса да үлгере алмай, жол бірде жалт етіп анық көрініп, келесі сәтте-ақ қайта бұлыңғыр тартады. Машина дөңгелегі ауық-ауық шұңқырға түсіп кетіп, іште отырғандардың қолқалары үзіле жаздайды.

- Грейдершілер жолдың ескі сүрлеуінен шығып кетіпті,- деді Володя тап-таза қазақ тілінде. Қаратаймен қазақша сөйлесіп, ауық-ауық шофермен орысша тілдесіп келе жатқан директор селт ете түсті де, орыс жігітіне қарап тұрып, өзінен-өзі қызарып кетті. Оның ыңғайсызданғанымен шаруасы жоқ, Володя жолдан көз алмай өзімен-өзі боп келе жатыр.