Ворон / Қарғын - Дулат Исабеков

- Денсаулығыңды бұзасың ғой, тамақ ішіп алсаңшы,- деді әйелі оның бұл сөзден соң қайыра отыра салмасын білсе де жан ашу танытып.

- Машина кеп қалды. Әне, күтіп тұр.

- Әлгі нәрсе не, хат па? Сонша үңілдің ғой?

- Жай... Сенін үстіңнен түскен арыз!

- Кім жазыпты?- Ол да әзілге орай сұрақ қойды.

- Студент кездегі қыздарым. Олар қартаймапты, әлі сол күйінше екен.

- Олар не дейді?

- Не деуші еді, әлі үміт үзбепті.

- Бар.

- Міне, кетіп бара жатырмын.

- Сол жақтың магазиндерінде фламастер болса, ала келші, балалардың миымды жегеніне үш күн болды. Совхоздарда болып қалады.

Қаратай әңгіменің тұрмыс қажетімен біткеніне күліп алды да, үйден шығып кетті.

Батыстан соққан желкем кеше кештен бері жауып тұрған қиыршық қарды жерге бір қалыпты қиғаш қондырып, онысына көңілі толмағандай кей-кейде екіленіп, еркінсіп алады да, қайта қалпына түседі:

- Асфальт біткен соң ары қарай жол бар ма екен?-деді Қаратай аудан орталығынан шыққан соң.

- Жол жоқ деп естігем. Совхоз орталығына жеткен соң басқа машинаға мінеміз. Түнде директормен сөйлестім, бәлкім, трактормен жол ашып қойған шығар.- Тұрғат іскерлігін көрсетіп алғысы келіп, жағдайды нақты баяндауға тырысты.- Төрт шопаннан әзірге жүз қырық бес қой шығынға ұшырады. Кейбір бөлімшелерде ірі қарадан өлгендер бар.

- Ең көп шығынға ұшырағаны қайсы?

- "Бүргендідегі" шопан. Есіңізде шығар, былтыр сізге бір шаруамен келіп жүрген. Жасы елулерге тақап қалған, жеті баласы бар, денелі кісі.

- Есімде, есімде,- деді Қаратай.- Келген.

- Жалтыр бас.

- Онысын қайдам, кеңсеге келгенде жаутұмағын шешкен жоқ.- Қаратай мырс етіп күлген соң машина ішіндегі шофер мен Тұрғат та кеңкілдей күлді.

- Ондай мінезі бар,- деді Тұрғат, шопандардың әрқайсысын жақсы білетінін танытып.- Райкомға келгенде бас киімді алуды да білмейді-ау, жарықтықтар.

Екі сағаттан соң олар совхоз орталығына жетті. Совхоздың шекарасы боп саналатын төбе басында оларды директор мен тағы үш-төрт жергілікті басшылар күтіп тұр екен. Қаратай оларды көрген соң машинадан түсіп, бәрімен кезек-кезек қол алысып амандасып шықты.

-Анда мал қырылып жатыр, бәрің үйде отырсыңдар ғой,- деді Қаратай директорға қарап, салқын қабақпен.

- Сіз келеді деген соң...- Ол әлдене деп ақтала бастап еді, Қаратай оның сөзін бөліп жіберді.

- Сонда мен осы жаққа сендерді түгендегелі келеді деп пе едіңдер!

- Қаратай Исаевич, орнымыздан табылайық дегеніміз ғой.

- Сендердің орындарың анда - мал қырылып жатқан жерде!- деді ол белгісіз қыстау жаққа қолын сермеп.- Маған өзің қалсаң да жетесің. Ол жаққа жол бар ма?

- Бар. Түнде екі грейдер кеткен.

- Түнде? Мен келеді деген соң? Ал, мен келмесем ше? Құс боп қатынайтын ба едіңдер.

- Қаратай Исаевич, қарап жатқан жоқпыз. Техниканың бәрі қар тоқтатуда жүр. Екі грейдерді сол жақтан алдырдық.

Қаратай директорға, сонан соң әліптің артын бағып, үрпиіп үнсіз тұрған қалғандарға жағалай қарап шықты.

- "Мал қора бітті, тауық қораға ағашты қайдан аламыз?" "Мал қорадан". Володя кешегі журналды көрсетші!

Қазақшаны қалада өскен қазақтардан он есе жақсы білетін орыс жігіті тонының ішкі қалтасынан бір сатиралық журналды алып, прораб пен директордың сөйлесіп тұрған сәті бейнеленген қарикатураны оның қолына бере қойды.