Ворон / Қарғын - Дулат Исабеков

Олар жарым жолға келгенде бетін бері бұрып, маңқиып тұрып қалған екі грейдердің біріне кездесті. Іште ешкім жоқ шығар деп оны айналып өте бермек болғанда, кабинадан әлдекімнің қараңдағанын көріп, бұлар машинаны жалма-жан тоқтатты да, үшеуі бірдей аударыла түсті.

Бұлар жақындағанда грейдерші де кабина есігін ашып, келідей бұйра басын қылтитты. Суық сорған жүзі көгеріп, жылқы еріндері амандасуға әзер икемге келді.

- Оу, батыр, мұнда неғып тұрсың?- деді Қаратай директордан бұрын әуелі өзі тілдескісі келіп.

- Неге болушы еді, сынып қалдым,- деді жігіт дүңк етіп.

- Жолдасың неге көмектеспеді?

- Көмектескенде бітетін нәрсе емес. Жолыңнан қалмай жүре бер дедім. Қазір ол "Бүргендіге" де жетіп қалған шығар.

Жігіттің қалжыраған, ұйқы жеп, аяз сорған бетінен күлкі нышаны байқалды. Манадан бері оның аудан басшысымен тым өктем сөйлескенінен зәресі ұшып тұрған совхоз директоры:

- Жаның бар ма, жоғарыдан шіренбей түссеңші жерге!- деп зекіді Қаратайдың желке тұсында тұрған ол ыммен сес көрсетіп.

Жігіттің ол сестен сескенетін түрі жоқ, қасынан өтіп бара жатқан қозыға немесе басқа бір үйреншікті үй жануарына қараған самарқау төбеттей оған бір қарады да, қоя салды.

- Аяғыммен жер басып үйренбеген адам едім, аянып отырғаным,- деді ол директордың одан бетер иманын ұшырып.

- Қаратай Исаевич, көңіліңізге алмаңыз!- деп ол құрақ ұшты.- Әй, сен ішіп алғаннан саумысың, қалай-қалай сөйлейсің өзің?!

- Мен сізге айтарымды кеше айтқам,- деді жігіт кесек астында өскен қауындай жалпиған мұрнын шуылдата бір тартып.- Сынып тұр, айдалада тұрып қалам дедім. "Өлсең өлігің сонда қалсын",- дедіңіз. Міне, қалып тұрмын.

Аудан басшысының алдында мына оңбағанның бәрін айтып тастағаны директордың ызасын қайнатты. Оңаша болса жерден алып, жерге салар еді, тек, Қаратай болған соң іші қазандай қайнап, жарыла жаздап әрең тұр.

"Бәлем, көрермін ертең!"- деді ол іштей.

- Сынар машинаң сынды, айдалада қалғанша жолдасыңмен бірге кетпедің бе?- деді мына жігіттің бойынан тазалық пен адалдық байқаған Қаратай оны өзіне жақын тарта сөйлесіп.

- Ол менің алдымда болатын. Тоқтап қалсам қарама,кешігесің, сен келгенше күте тұрармын дегем. Грейдердің бұзылып жүргенін ол да білетін. "Жұт жеті ағайынды" дегендей, мотор да сөніп қалды. Таңға жуық сөнген.

Совхоз директоры аудан басшысының бір трактористке соншалықты жабысып, сыр тарта бергенін іштей ұнатпай қалды. Мұның бәрін ол өзі жайлы жұмысшылар арасында жақсы пікір тастап кету үшін жасап тұрғандай көрінді.

Әңгіме осымен біткен шығар, енді жүрерміз деп тұрғанда Қаратай қайта сөз бастады.

Өзің бір ер келбетті жігіт екенсің. Аяғыңа нешінші размер киесің?- Бұл күтпеген сұрақтан жерде тұрған директор мен Тұрғат та, "аспанда" отырған грейдерші жігіттің өзі де аңтарылып қалды. Сөйтсе де сұрақ қойылған сон, жауап бермеске болмасын түсініп:

- Тигенін киеміз,- деді жымиып.-"Аяғы үлкен тигенін киеді, аяғы кіші сүйгенін киеді". Біздікі сол, тигені ғой. Қырық үшінші размер!

Қаратайдың іші әлдене сезгендей оған тағы біраз барлай қарап тұрды да:

- Көрсетші аяғыңды,- деді.

Ол ыңғайсызданып, сәл мүдірді де:

- Міне,- деді оң аяғын жоғары көтеріп.

- Бергі аяғыңды неге көрсете салмадың?

- Кісіге сол аяқты көрсеткен шариғатқа қайшы.

- Ім-м, шариғатқа қайшы дейсің, ә? Түсінікті. Володя,- деді ол кабинада отырған жігітке айғайлап.- Мұнда кел!- Ол жетіп келді.- Қанша килограмм көтере аласың?