– Ә, құдай, сақтай гөр!..– деді ол ішінен, шоқынып – мен-ақ көтерейін, ашыңдаршы!..

– Ладно.

Жабайы бұйрықтарды Горбунов салмақпен ғана ақырын оқып шығып, Итбайға кейін естіртіп, кейін естіртпейтін еді. Урядник сасқанмен Горбунов пакетке оншалық үлкен маңыз бермей, салмақпен оқи бастап еді, аздан кейін кескіні өзгеріп, қағазға көзін жылдам жүгіртіп, орнынан ұшып түрегелді...

– Итбай Байсакалович!..

– Немене, Гаврил!..

– Маған сен ақша береді, давай!..

Горбуновтың айтайын дегені «Сүйінші» еді, ол сөз аузына туспей қалды.

– Немене... не ақша?..

– Саған құдай берген!

– Ие, айт!..

– Патшаға, император үш жүз жыл болған, мен саған айтқан ?

– Айтқансың.

– Юбилейге сен барған айтады, кагаз!..

– Оның не?

– Қатын алады – той!.. Бала, матайды кеседі – той!.. Сен не айтқан біледі...

– Осы хатшы не оттап отыр?– деді Итбай түсінбей.

– Мен саған айтқан. Патшаға үш жүз жыл болған.

Атай патша болған... үлкен той болады айтқан мен саған!..

– Ә-ә-ә, патшаның таққа отырған тойы ма?

– Тойға сен барады, айтады, господин губернатор...

– Ауылда той қыл деп пе?

– Сен не болған, Итбай Байсакалович... Сен түсінбейді... мен айтады: Саған губернатор айтады, сен тойға барады. Петербургке барады айтады...

Итбай енді жорамалдады.

– Патшаның,– деді ол Горбуновқа,– 300 жылдық тойы болады дейсің ғой, атасы таққа отырғанға?

– Так точно!

– Сол тойға губернатор маған барсын деп айтады дейсің бе, Петерборға?

– Так точно!

Итбай күліп жіберді. Горбунов та күлді. Горбуновтың иығынан мойнын соза, бойы дірілдеген күйде қағазды оқып шыққан Кошкин де күлді.

– Беремін, сүйіншіңді!– деді Итбай Горбуновты арқаға қағып, қайта бір оқып берші.

Горбунов қағазды оқып шығып еді, Итбай тең, жарасына түсінген жоқ. Горбуновтың қазақ тілін сындырып сөйлеп қазақшылауынан берекелі сөз ұға алған жоқ.

– Әлгі Асқарды шақыршы!– деді Итбай қағазды анықтап түсінгісі кеп.

– Асқар Кенжетай үйінде.

– Тез ат жібер!

Бүркітбай атқа шана жегіп Асқарға кетті. Итбай бөлмесіне кірді. Әкелген қағазды түгел оқып шыққасын көңілі орныққан Кошкин Горбуновтың қасында қалды. Кошкиннің сырын алған Горбунов «жылыныңыз» деп алдына жарты бөтелке арақ пен бір сарымсақ, жарты қалаш қойды. Стаканның ернеуімен бірдей болған арақты Кошкин қағып сап, тілі тез күрмеліп, Горбуновқа, байлау-матауы жоқ әр немелерді сандырақтап айта бастады.

Қағазға түгел түсінбегенмен, Петербургте той болатынын, ол тойға баратынын білген Итбай, қуанышын қойнына сыйғыза алмай, бөлмесіндегі кереуетіне шалқасынан жата кетіп, көзін жұмып қиялға батты...

ІІ-Николайды ол бұдан жиырма жыл бұрын көрді. 1892 жылы наследник күйінде Николай Омбыға келді. Келер алдында Омбының губернаторы болыстарды шақыртып, қазақтың тұрмысын көрсетем деп, Ертістің жағасына үй тіктіріп, бие байлатты. Қаршыға, бүркіт, тұйғын сықылды баулыған құстарды, тазы иттерді, жүйрік аттарды, сұлу к,ыз, келіншектерді алдырды.

Ақмола облысына қарайтын 80-нен аса болыстың бәрі патшаға арнап жасатып бір-бір киіз үй әкелгенде, губернаторға бәрінен Итбайдың үйі ұнамды боп шықты. Өйткені, бұл наследник келуін ерте естіп, ұсталарды жиып, үйдің керегесін күміспен астастырып, ылғи жіліктен істеткен. Көкшетау қаласында тұратын Баделхан деген саудагер өзбекке ақша беріп, үйдің кілемше тоқыған бауларын Ташкеннен алғызды. Жылқының маңдай алды жиырма сом, қойдың ең семізі бір сом кезде, бұл үй Итбайға сегіз жарым мың сомға түсті. «Степное положение» 138-статьясы бойынша түндік басы алынатын 4 сом рамат – шығынның 80 проценті қазынаға кетеді. Қалғаны болыс пен ауылнайдың жалақысы. Одан артық ақша жинауға болыстың хақы жоқ. Бірақ 8500 сомды Итбай өз қалтасынан шығарған жоқ. Сол «положениенің» 156-статьясында, губернатордың қазаққа үй тіккізіп, қой сойдыратын хақысы бар. Осы заңға арқа сүйеп, Итбай 8500 сомды екі есе ғып елінен жинап алды.