Улпан / Ұлпан - Ғабит Мүсірепов / Габит Мусрепов

— Өлтірді-ау, балаларымды, өлтірді-ау!.. Түрікпені ме, қалмағы ма? Қалмақ басқырдың, ауылын билеп-төстеп алған қай кірмесі!—деп Айтолқын енді-енді Европада жоқ әйел боқтауына баса бергенде, ауылға жақындап қалған Есенейді көріп тоқталып қалды.

— Жүріңдер, иттің балалары! -— Балаларын ертіп үйіне қайтты. Ойбайлап жатқан балалары да сұм екен. Кездерінде жас жоқ. Тұра салып Кенжетайға ауыздарын қисаңдатып, тілдерін көрсетті де, шешесінің алдына түсіп жүгіріп кетті.

Ұлпан Есенейді есік алдында тосып алды.

— Жай ма, Ұлпан? Қызарып кетіпсің ғой! — деді Есеней.

— Жай, тәңірі... балалар ғой ойнап жүрген. Үйге кір, шай ішейік.

Үйде отырған әйелдер Айтолқынды қатты сөгіп, қарғап сілеп алды.

— Ант ұрғанның қарғысы қандай жаман еді! Қалмақ басқырдың ауылы деуге аузы қалай барады екен?

— Өз басына келсін!

— Жер жастанғыр балалары қандай сотқар еді!

— Ұлпан келіннің амандығын тілейік. Сазайын талай тартқызар әлі!..

Есеней үйге кіріп өз орнына отырды. Жас әйелдер сәлем етті. Есенейдің орнына таман төрде отырған мосқал әйелдер Есенейге жамырай амандаса келіп:

— Мырзажігіт, Ұлпан келін болмай бәрімізді терге шығарды... Бір-екеуміз болмасақ, өзгесі бұл үйдің төрі түгіл босағасын аттамайтын келіндерің. Көріп отырсың ба, бәрі төрде отыр...

— Отыра берсін,— деді Есеней.— Ұлпан айтыпты десе болды, Есеней не айтар екен деп сұрамаңдар. Жатсырап кеткен екем. Ұлпан өз еліме өзімді қайта табыстырып жүр. Келіндердің бірде-бірін көрмеген едім, Есенейдің төрі түгіл ақ патшаның төріне отырғызсаң да, жараса кететін келіндерім бар екен ғой!..

Жас әйелдер біріне бірі қарасып, жымыңдасып қалды. «Сені айта ма, мені айта ма?», «мені айта ма, сені айта ма?»...

Анау отырған Шынар деген ең жас келіндерің, осы кірген бетінде төрге шығып отырған. Шынар, бері келіп, қасыма отыршы.

Ұлпан мен Шынар самауырды ортаға ала шай құйып еді. Ұлпан Шынарға:

— Бар!—деді.— Сен бір еркетайы болып алдың ғой осы үйдің. Бар!..

Шынар ұяла-қызара Есенейдің қасына барып отырды.

— Жақын отыр... Бұл кісі менің атымды да атайды,— деді Есеней.

— Не дейді? Шын ба, шырағым?

— Өздері болмай ататқан...

— Е, айналайын-ай, Ұлпан келін шығар.

Құл да емес, емес те емес, тәуелді де емес, тәуелсіз де емес, әйтеуір бір бағынышты халде жасап келген аз ғана Сибан бұл жолы арқасы кеңіп, еңсесі көтеріліп тарасты. Бірақ ескі әдеттері бойынша, Есенейді мақтады. Біразы Ұлпанды мақтады. Әйелдер жағы түгелімен Ұлпан жағында болды.

— Асыл тегі өзіміз... кедейдің қызы ғой. Жоқ-жітікке жаны ашып тұрады. Кедей Сибанның маңдайына біткен басы осы болар.

— Есенейдің орнына Есеней. болып қалатын ақылына көркі сай... Бәрін істетіп отырған сол! —десіп кетті. Әйелдер қателескен жоқ...

Есеней Еменалыдан көрген жәбірін, Ұлпан Айтолқыннан көрген жәбірін біріне бірі айтқан жоқ. Екеуінің көңілінде де бір у сарқыны қалғанын екеуі де сезінеді, бірақ ондайды қайта қозғап, бірінің жүрегіне бірі запыран зәрін қайта құятын жандар бұлар емес. Айтолқынның «Қалмақ басқырдың ауылы» дегенін Ұлпанның аузынан естісе, ондай сұмдық қарғысты естіп көрмеген Есеней қалпақтай түсуі мүмкін ғой! Еменалының «Елтінжалды Түрікпенге бергенше өртеп жіберсем болмай ма!» дегенін Есенейдің аузынан естісе, Ұлпанның қаңдай жайда боларын кім біледі? Екеуі де күндегісінен гөрі ақжарқын, көңілді екен дерлік еді. Әйелдер кеткенде, Ұлпан Шынарды жібермей алып қалып еді, екеуі сонымен қалжыңдаса берді. Ұлпан Есенейді Шынардан қызғанған болады. Есеней Шынарды көргенде боз-балашылығым ұстап кетеді дейді. Солай болса да Есенейдің көңілін бірдемеге аударып, ашуын тарату керек сияқты.

— Есеней-ау, осы толып жатқан бумаларда, сандықтарда не бар? Сен өзің білесің бе соны? — деді Ұлпан.