— Айтсам, қысы-жазы киіз үйде отыруды қояйық. Үйренгеннің, ұяты жоқ, орыстарша қысқы үй салып алайық. Бала-шаға жылы үйде қыстап шықсын. Менің қорығымдағы жерді бәріңе бөліп берем. Әркім үй салып алсын. Мен өзім «Суат көл» жалына үй салдыратын болдым. Орыстар салады. «Қыс азығын жаз жимай жарлы қайдан байысын!» дегені қайда? Шөп шаптыратын егін салатын болайық.— Есеней содан кейін қай жерді қай ауылға беретінін айтты.

—Жер тисе, қысқы үй салып алар едік-ау!..

.— Шөп шабу да қолдан келмейтін іс емес қой.

— Шабатын жерің болса десейші!

Есенейдің кең бейіл отырғанын сезінген жұрт осылай қысқа-қысқа аңғартып ризалық білдірді. Есенейдің өз інісі жалғыз Еменалы ғана жанжал шығарды:

— Қысқы үй деген қара түтінді салып аламыз ба, салмаймыз ба, ол әркімнің өз еркі ғой, маған оның керегі жоқ. Ата-бабамыз киіз үйде туған, киіз үйде өлген...

— Саласың — деді Есеней қысқа ғана.— Салмасаң өкпелеме, өзің өкінесің.

— Үй салсам, Елтінжалға салам. Ол менің қорығым, менің жерім!

— Елтінжал Еламан аулы мен Андарбай, Отарбайға берілді дедім ғой!

— Елтінжалды Түрікпенге бергенше өртеп жіберсем болмай ма!

— Жоғал! — деді Есеней ақырып.— Сенің қырсығың,нан Сибанның қақ жартысы анда-мында қашып көшіп кетті. Жоғал!

Есеней қалшылдап, дірілдеп кетті. Бұрын мұндайы жоқ аяқ-қолы түгел дірілдеп әрең бастадым.

Осы айтайын дегенім!—Есеней де орнынан тұрып, әрі қарай жүре берді. Еменалыға қатты наразы болған шұрт та тарай бастады.

Ұлпан қонысмайларға келген жасы үлкен әйелдерге шай Агруге әзірленіп еді. Дәмелі үлкен көк-ойрақ дастарқанды серпе тастап жая бергенде, Еменалының екі баласы үйге жүгіре кіріп, дастарқанды иықтарымен іле-міле барып Есекке отыратын көрпеге құлай-құлай кетті. Екеуі де он екі, он үш жастағы балалар. Жырқылдап-тырқылдап, дастарқанды жамылып алып аунап жатыр. Төрдегі әйелдер үн шығара алмай қатып қалды. Дәмелі тайсалған жоқ:

— Айтолқын-ау, балаларыңды қалай жаман үйреткесін? Қой демейсің бе? — деді.

— Сен итаршы болмай-ақ қой! Не қылса да өз үйлері! Осы ауылды өңкей бір кірме қатындар билеп алған екен!— деді Айтолқын.

— Әттең менің үйім емес. Иттей теуіп шығарар едім! — Дәмелі дастарқанды жұлып алып: — Кетіңдер! — деді балаларға.

Екі бала ауыздарын қисаңдатып, Дәмеліге тілдерін көрсетіп аз ғана отырды да, үйден ата жөнелді.

— Келін, бұл үйде байқап сөйле! Жеті жыл иесіз қалған үйде ойыңа келгеніңді істеген екесің. Енді бұл үйдің иесі бар! «Шық!» деп жүрер!—деді Ұлпан. Даусын көтермей салмақты айтты.

Ұзамай ботаның бақырып қалғаны естілді.

— Өй, иттің балалары! — деген Кенжетайдың даусы да қосарлана шықты. Кенжетайдың даусына ойбайласып, жылаған екі баланың даусы араласты.

Ұлпан ақ ботасына жүк арбаларын тіздіріп қоршау жасатқан еді. Өйтпесе ботасы пысыған сайын нар іңген жеріне қашатын ыңғай көрсете бастаған. Жел оңтүстікке шықса болды, солай қарай қаңқиып жөнеле бастайтын болды.

Ботаның даусын ести сала, Ұлпан далаға жүгіре шықты. Әуелі күліп жіберді. Жаңағы екі бала екі жерде бақырып жылап аунап жатыр екен.

Одан кейін өзінің көзінен жасы шығып кетті. Ботаның көзінен жасы ағып, басын шайқай беріп, баладай қыңқылдап тұр екен. Өрістен тайраңдай жүгіріп, енесі келе жатыр. Нар іңген жүгіріп келген бойы арбаларға соғылып, өзі арандап қала жаздады. Жан-жақтан жүгірген жігіттер арбалардың арасын ашып, іңгенді ботасына қосты. Бота қасына келген енесін бір-екі сорды да, басын көтерді. Бір көзі жұмулы, түймедей-түймедей жас сорғалап тұр. Ұлпан ботаға түз берді, алқымын қасыды, құлақ түптерін қасыды.