Правда и легенда / Ақиқат пен аңыз - Азильхан Нуршаиков / Әзілхан Нұршайықов

Ескерткіш боп тұрып қалмай бір жерде,

Алшаң басып жүргеніңе қуанам.

Бір күні мен Сырбайдан осы өлеңнің тарихын сұрадым.

— Осы бес шумақ өлеңнің он бес жылдық тарихы бар, — деді Сырбай дауыл тербеген теңіздей гүр ете қалып. — Өлеңнің қалай жазылатынын өзің білесің. Кей өлең ағаш басынан пыр етіп кеп жерге қонған бір топ торғай сияқты, лып етіп бірден қағазға түседі. Енді бір өлеңдер, көпке дейін жерге түспей, біресе төмендей, біресе жоғарылай қалықтап, аспанда жүріп алатын қалың қара торғайға ұқсап ұзақ уақыт қағазға қонбай қояды... Баукеңді мен бірінші рет 1944 жылдың басында, Алматыда, Жазушылар одағының пленумында көрдім. Мен қырық үшінші жылы майданнан жаралы боп келіп, Қостанай облыстық газетінде қызмет істейтінмін. Жергілікті жердегі әдеби бірлестіктің жетекшісі болғандықтан пленумға шақырылдым. Баукең сонда пленумның президиумында отырды. Біздің екі көзіміз сонда болды: мен оны бөріге де, бүркітке де ұқсаттым. Тегі: «Кең жаурынды, Талғардай тік иықты, бөрі кеуде, бүркіт қабақ Бауыржан» деген жолдар менің ойымда сонда туған болса керек. Бірақ бұл жолдар ол кезде қағазға түскен жоқ. Содан 4—5 жыл кейін мен Алматыдан Көкшетауға дейін Баукеңмен бір самолетте ұштым. Ол кезде таныс емеспіз, тілдескеніміз жоқ. Танысып, сөйлесуге батылым жетпеді. Көкшетау аэродромының айналасы белуардан келетін көкорай шалғын екен. Бауыржанның соған үстіндегі плащ-накидкасын жайып жіберіп, полковник басымен аунай кетіп, Көкшенің көкорай шалғынын құшақтап, аймалағанын көрдім. Бұрқ етіп көзіме жас келді. Анадай жерге барып, Бауыржан орнынан тұрып, қайтадан самолетке отырғанша көз айырмай қарап тұрдым... Қырық тоғызыншы жылы шыққан жинағымда Бауыржанға арналған алғашқы өлеңім жарияланды. Бірақ оған өзім қанағаттанбадым. Алпысыншы жылы Баукең аурудан тұрып, Жазушылар одағына таксимен келіп, қайтып бара жатқанын көргенде жүрегім бір түрлі болып кетті. Астан-кестен ой тулады. «Ескерткіш боп тұрып қалмай бір жерде, Алшаң басып жүргеніңе қуанам» деген екі жол ең алдымен келді. Бұл екінші өлеңімді мен Баукеңнің елу жылдығында жарияладым.

Автор. Жоғарыда Сіз «полктың көгілдір клубы» дедіңіз. «Бауыржанның көгілдір клубында болдық» деген сөзді мен алғаш Әбекеңнен естіп едім.

Бауыржан. Ол кім?

Автор. Әбділда Тәжібаев.