Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

Шыншыл жылнамашы Турпин — орта ғасырлық аңыздарға қарағанда, реймдік архиепископ Турпин — Ронсеваль шатқалында болған шайқасқа қатысқандардан аман қалғандардың бірі көрінеді. Ол ХІ ғ. жазылған, Ұлы Карл мен Роландтың Испаниядағы аңызға айналған істері жайында әңгімелейтін латындық “Архиепископ Турпин хроникаларының” авторы саналып жүрді.

Маттео Боярдо (1434 - 1494) — итальян жазушысы, “Ғашық болған Роланд” дастанының авторы. “Ғашық болған Роландтың” сюжеті кейін Лодовико Ариостоның “Қаһарлы Роланд” дастанында одан әрі дамытылды.

...әскербасы сеньорды... — “Қаһарлы Роландты” 1549 ж. испан тіліне қотарған Херонимо де Урреа тілге тиек болып отыр. Аударманың көркемдік сапасы төмен деп есептеледі.

Бернардо дель Карпьо — Аугустино Алонсоның “Жеңілуді білмейтін рыцарь Бернардо дель Карпьоның ерліктері мен ізгі істері жайындағы әңгіме” дастаны (1585).

Ронсеваль — Франсиско Гарридо Вильеннің сүреңсіз октавалармен жазылған “Ронсевальдағы атақты шайқастың, сондай-ақ Франциядағы он екі пэрдің қалай қаза тапқандығының шыншыл сипаттамасы” дастаны.

Пальмерин Оливский — Бұл романның бірінші бөлімі “Әлеуетті рыцарь Пальмерин Оливский жайындағы кітап” деген атпен 1511 ж. жарыққа шықты.

...арнайы сандықшада... — Плутархтың айтуынша, Дарий жеңілгеннен кейін қолға түскен олжаның арасынан айрықша көркем сандықша тауып алған Александр Македонский онда Гомер туындыларын сақтауға әмір етіпті.

Атақты рыцарь Ақ Тиранттың өмір жолы — Әңгіме 1490 ж. жарық көрген, кейін испан тіліне аударылған (1511) бес бөлімнен тұратын каталониялық рыцарьлық роман “Жеңілуді білмейтін әлеуетті рыцарь Ақ Тирант” жайында болып отыр. Рыцарьлық романдардың дағдылы түрлерінен “Ақ Тиранттың” ерекшелігі: онда кейде нақты өмір шындығына ишарат жасалынады, сондай-ақ әспеттеу-әсірелеу шарттылығын азайту әрекеті аңғарылады; мұны роман персонаждарының священник атап айтатын гротескілік есімдерінен: Кириэлейсон (“Жарылқа, жасаған” дұғасының бастапқы сөздері), бойжеткен Сүйкімді (түпнұсқада: Өмірімнің ләззаты), жесір әйел Жылмақай, т. б. байқауға болады.

Хорхе Монтемайордың “Дианасы” — Бұл роман Испаниядағы пасторальдық деп аталатын жанрдың дамуына үлкен әсер етті.

...ұзын-шұбақ тармақтар... — он екі буыннан тұратын өлең тармақтары. “Диана” — қара сөз бен өлең алма-кезек ауысып келіп отыратын шығарма, бұл пасторальдық роман атаулының бәріне тән қасиет.

Саламантинецтің... Екінші Дианасы — 1564 ж. жарық көрді; Монтемайордың “Дианасына” еліктеу болып табылатын бұл шығарманың авторы саламанкалық дәрігер Алонсо Перес болатын.

Хиль Полоның “Дианасы” — бұл да Монтемайорға тағы бір еліктеме, оның авторы Гаспар Хиль Поло (1561 ж. қайтыс болған) еді. Алонсо Перестің романымен бір жылда басылып шықты.

“Он бөлімнен тұратын Махаббат қуанышы” — Антоньо де Лофрасоның романы, 1573 ж. жарыққа шықты.

“Филида бақташысы” — Луис Гальвес де Монтальвоның (1549? - 1591) 1582 ж. жарық көрген пасторальдық романы.

“Алуан өлеңдер жиынтығы” — Педро де Падильяның (1587) өлеңдер жинағы.

Лопес Мальдонадоның “Әндер жинағы” — 1586 ж. жарыққа шықты.

Мигель де Сервантестің “Галатеясы” — 7-ші беттегі түсініктемеге қараңыз.

Алонсо де Эрсильяның “Арауканы”. — Испандардың араукандармен (Оңтүстік Америкалық үндістермен) соғысы жайындағы бұл дастанында осы соғысқа өзі де қатысқан автор испан отаршыларына қарсы шайқасқан үндістерге жанашырлық білдіреді.

Хуан Руфоның “Австриадасы” — 1584 ж. жарық көрген бұл дастанда ІІ Филипптің заңсыз некеден туған інісі дон Хуан Австрийскийдің Гранададағы морискілердің (христиандыққа күштеп енгізілген маврлардың) көтерілісін аяусыз жаныштаған “ерліктері” әспеттеледі.

Кристоваль де Вируэстің “Монсерраты” — дастан, 1587 ж. жарық көрген.

“Анжеликаның көз жасы” — Луис Бараон де Сотоның Ариостоның “Қаһарлы Роландынан” алынған сюжетке жазылған дастаны (1586).

ҮІІ т а р а у

Карлиада — Херонимо Семперенің Ү Карл жайындағы дастаны (1560).