Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

Сауыт-сайманы сонша үрейлі, тосын,

Семсері сонша өткір, сайысқа дайын,

Бұл жаңа батырды, жаңаша лайым

Жаңа муза енді жырға қоссын.

Амадистің ерлігі ана бір заманда,

Британияның атын әуелетті көкке.

Ұлдары ұлғайтты гректер дәрпін.

Енді қазір Кихот Беллона храмында,

Сөйтіп, таңғалдырды Ламанча, өктем

Грек елдері мен Британия халқын.

Өлмейді оның ерлігі. Өйткені, мақталған

Брильядор, Баярд секілді аттардан,

Росинанттың өзі-ақ асырды даңқын.

АРГАМАСИЛЬЯНЫҢ АКАДЕМИГІ ҚЫЛЖАҚБАСТЫҢ

САНЧО ПАНСАҒА АРНАУЫ

СОНЕТ

Мынау Санчо Панса. Болса да жатаған,

Тұлғасы биік даңқымен. Дүние ондай

Атқосшыны әлі көрген жоқ дырдай.

Кепілдік тіпті бере алам мен соған.

Арманы бар еді оның граф атанбақ,

Жете алмады, әттең, таңғаларлық не бар:

Қарсы болды тағдыр. Сол бір мұндар

Есегін де тірідей қояр еді жалмап.

Мініп ап момақан хайуанға ептеп,

Момақан Росинанттың соңынан, тағы

Момақан сарбаз кетті бүлкектеп.

Беу, тәтті арман, тұрақсыз ең неткен!

Қанды сәл уақыт қыздырасың-дағы,

Жоғаласың қайта, ұстатпай үркектеп.

АРГАМАСИЛЬЯНЫҢ АКАДЕМИГІ ҰРТМІНЕЗДІҢ

ДОН КИХОТТЫҢ МОЛАСЫНА АРНАУЫ

ЭПИТАФИЯ

Дон Кихот жатыр бұл жерде,

Росинант еді — арғымағы,

Шытырман оқиға еді арманы,

Тоймады жұдырық жегенге.

Жанында оның жолдасы —

Санчо Панса, жырақ кетпейтін

Атқосшы еді баға жетпейтін,

Ақиретте құдай қолдасын!

АРГАМАСИЛЬЯНЫҢ АКАДЕМИГІ ЖЫЛМАҚАЙДЫҢ

ДУЛЬСИНЕЯ ТОБОССКАЯНЫҢ МОЛАСЫНА АРНАУЫ

ЭПИТАФИЯ

Молада мына, беу жалған,

Дульсинея мәңгі тыныш тапты.

Болса да сұмдық қайратты,

Құтыла алмады ажалдан.

Көңілі оған көптің толған-ды,

Ақсүйек емес-ті, жалшы да.

Бірақ, Дон Кихот бұл малшыға,

Өлердей ғашық болған-ды.

Міне, өзіміз ажыратып оқи алған өлеңдердің бар-жоғы осы ғана; қалғанының әріптерін құрт жеп бүлдіріп қойыпты, соның салдарынан жобалап болса да оқып шығуы үшін бұларды бір академикке беруге тура келді. Құлағымыз шалған хабарларға қарағанда, тер төге тапжылмай еңбек етуінің арқасында ол өз міндетін орындапты, сөйтіп Дон Кихот үшінші мәрте сапарға шығар деген үмітпен, оны жарияламаққа ниеттеніп отырған көрінеді.

Forse altrі cantera con mіglіor plettro46.

Бірінші бөлімнің соңы.

ТҮСІНІКТЕМЕЛЕР

Айлакер идальго

Ламанчалық Дон Кихот

Бірінші бөлім

Г е р ц о г Б е х а р с к и й г е а р н а у

Герцог Бехарский — сол замандағы аса бай испан ақсүйектерінің бірі, “Дон Кихотта” өзіне арнау сөз жазылуына ұзақ уақыт бойы келісім бермей табандап отырып алған тәкаппар, топас әрі надан шонжар.

П р о л о г

... абақтыда бұдан өзге адамның сиқын... — автордың 1597 және 1602 жж. Севильядағы түрмеге екі рет отырып шыққанын еске салатын емеурін.

...елеусіз-ескерусіз өткізген осынша жылдан кейін... — “Дон Кихоттың” бірінші бөлімі жарыққа шыққанға дейін Сервантес тек “Галатея” (1585) романын ғана жариялаған болатын.

Әулие Фома — Фома Аквинский (1225 - 1274), табиғат пен қоғам тануға қатысты барлық мәселені қарастырған “Діни ілімдер жиынтығы” трактатының авторы.

Ксенофонт — грек тарихшысы (жыл санауымызға дейінгі (ж.с.д.) 430 - 354 жж. аралығы).

Зоил — грек риторы және грамматигі (ж.с.д. ІІІ ғ. ортасында Александрияда ғұмыр кешкен). Есімі тырнақ астынан кір іздейтін қатал сыншының синониміне айналған.

Зевскид — ж.с.д. Ү ғ. екінші жартысындағы грек суретшісі.

Иоанн Индийский — шығыстағы христиандық патшалықтың аты аңызға айналған басшысы. “Пресвитер Иоанның” патшалығын европалық жылнамашылар біресе Орта Азияға, біресе Эфиопияға, біресе Үндістан мен Қытайға орналастырумен болды.