Сборник стихов Мукагали Макатаева / Мұқағали Мақатаев өлеңдер жинағы - Мукагали Макатаев / Мұқағали Мақатаев

Қияннан құйылып кеп, қиратсын бір,

Қатарын бөрілердің қан жоса ғып.

Дауасы жоқ жан екен жаратылған,

Тұлпар екен тұғырдан дара туған.

Қамауда ұстап қыранды отыра алман,

Ұшсын, кетсін жай атып қанатынан.

Хангелдінің сауытын кигізіндер,

Қыннан алып, қылышын сүйгізіндер.

Сырымбеттің туының алдына әкеп,

Тәубе еткізіп, басын да игізіндер.

Шауламаған шабыты бала қыран,

Балалықпен қапыда қалары бар.

Баптап өзін, батырды қалауына ал,

Бас болғайсың балаға, дана-жырау.

Қашаннан би кесімі бір кесулі,

Көнсең де, көнбесен де үйлесімді.

Білгеніңнен жаңылтып бидің десі,

Білдіретін кезі ғой білмесінді.

Би кесті.

Қара халық қабылдады,

Қару алып, қол жимақ қабырғалы.

Жорыққа әзірленіп жатты қауым,

Қасынан Райымбек табылғалы.

Ақтабан шұбырынды.

Ақтабан шұбырынды...

Қадарсың қайда барып тұғырынды?!

Қазақ жері — алып бір қара қазан,

Қазанда қайран жұртым қуырылды.

Ақтабан шұбырынды.

Қарғаған кім болды екен ғұмырынды?

Жортпай тұрып, үйрендің жығылуды,

Шаппай тұрып, үйрендін тығылуды.

Ақтабан шұбырынды,

Ақ туың жығылулы.

Олақ қатын тоқыған алашадай,

Өрмегіңнің арқауы суырылды.

Жәннатынды жамсатып жау орнады,

Жатқаны анау өртеніп қара орманың.

Туырлығы туралып, тоқым болып,

Қаңқасы тұр қалқиып қара Орданың.

Ақтық байлап, табынып тал-қайыңға,

Өтті күнің, сор қатып маңдайында.

Кетті қымыз жауыңның тандайында,

Кетті қызын жауыңның борбайында.

Ақыныңа, серіңе, батырыңа,

Туысыңа қимаған, жақыныңа,

Тұяғымен ор қазған тұлпарларың,

Тулап кетті жауыңның тақымында.

Нәлет айтып, кеш кірген ақылыңа,

Ана сүтің аузыңа татыды ма?!

Ертіс, Есіл, Жайық, Жем, Сағызға бар,

Бәрібір, пана болмас ауызға алар.

Бәрібір, монғол шапсын, жоңғар шапсын,

Әйтеуір, қазақ алдымен бауыздалар.

Тобыл, Шу, Сыр мен Іле, Нұраға бар,

Арнасында наласы жылап ағар.

Қандай жаудың болса да қарауылы -

Қазақ байғұс.

Қалқайып тұра қалар.

Өзіңнің тұрмағасын уысында,

Өз жерің өзіңе жат, құрысын да!..

Жер шетімен шекараң шектелсе ғой.

Жатса ғой алып мұхит шығысында.

...Жалғанның жартысындай мынау өлкең,

Кім білсін, сорың ба, әлде ырысың ба?!

Пайдаланып былығың-шылығынды,

Жауың кеп, шырылдатты шыбынынды.

Жау да, өзің де ластап тұнығынды,

Жаяу ұстап қолыңа құрығынды,

Қайда босып барасын, қайда, қайда?

Ақтабан шұбырынды!

Ақтабан шұбырынды!!!

Ақтабан шұбырынды!!!

...Боса берген.

Артына қарамаған.

Өзіне жат өз жерін аралаған,

Тау қуысы, өзенді сағалаған.

Бірі барып құл болып Хиуаға,

Екіншісі орысты паналаған.

Ей, Өмірім,...

ӨМІРІМЕ

Қысқа өлең сияқтанып қысқа болар

Деп ойлап ем,

Ұзын болдың, өмірім.

Ұрдым-пердім ұлым болар

Деп ойлап ем,

Ұзатылар қызым болдын, өмірім.

Қара аспаннан жалт еткен бір

Жасыным ба деуші едім.

Қара көздің мөлт еткен бір

Жасымын ба деуші едім.

Қара қарға ғұмырымен неге мені өлшедің?

Неткен жанмын таусылмайтын талқаны мен кеусені?

Ей, Өмірім,

Түсінбеймін,

Түсінбеймін мен сені!!!

ТҰНҒЫШЫМ

(Бірінші жарыққа шыққан өлеңім үшін)

...Не болар екем, япырай!

Қызбысың әлде ұлмысың?

Болмады тыныш көңіл жай,

Туғанша қашан тұңғышым.

Бебеулеп ұзақ толғаттым,

Қиналдым, қайтем, туа алмай.

Жаныммен әлек боп жаттым,

Жүрегім күліп қуанбай.

Шыр етіп кенет түңғышым

Ашты дүние есігін.