Путь Абая. Книга II / Абай жолы. II кітап - Мухтар Ауэзов / Мұхтар Әуезов

"Аулақ! Қонбайсың! Е, тентiреген жүргiншiнi асырайық деп отырмыз ба? Сендерге бере берсек, шаш та жетпес. Жауын боса қайтейiн. Бар! Бар! Тарта бер. Атыңның бауырына тығыл жауыннан. Маған десе, тоқымыңды жамыл. О несi, өл де маған! Бар... Бар... Бар!" деп қуып жатқандай.

Ербол түсетiн үйдi сырт нобайынан барлап келедi екен. Осы сегiз үй iшiндегi ең бүтiнi және үлкендеуi ортада тұрған жалпақтау, бес қанат үй екен. Соған қарай Абайдан озыңқырап барып бет бұрды.

Абай тақап келгенде, үй иесi шыққан едi. Иығына шекпен жамылған сақалды бiреу. Бiр аяғын сылти басатын сияқты. Ербол бұрын сөйлесiп, "қонақпыз" деп, өздерiнiң кiм екенiн айтып едi. Үй иесi:

– Е, жiгiттер, түсiңдер. Дәм айдап келген екенсiңдер! Барымыз әзiр! Кәнi! – деп кеп, Абайдың атын өзi байлады.

Ербол бұл кiсiмен түс таныс екен. Абайға тыста келе жатып ақырын күбiрлеп:

– Бекей-шекей дейтiн екi ағайынды Байшора бар едi ғой осы Ордада. Соның Бекейi осы, – деген. Жiгiттер бұл ауылда бұрын болып көрмеген-дi. Үйде от маздап жанып тұр. Қонақтар кiрiп, амандасып, болжап отыр. Үй iшi көп жан емес екен. Оң жақта, жер төсектiң үстiнде төрт-бес жасар немересiн құшақтап, сары қызыл кемпiр отыр. Ұзын бойлы, ашаң жүздi, аққұба әйел бар. Қырық шамасына жаңа iлiнген қара көз әйел. Кезiнде сұңғақ, сұлу болғанға ұқсайды. Бекейдiң өзiнен басқа әзiрге көзге iлiнген жандар осы.

Үй иесiн Абай жаңа анықтап көрдi. Бұйралау, ұзын, сары сақалы бар, қызыл жүздi, көк көздi, кесек мұрынды, сұлу адам екен. Ол жiгiттерден жөн сұрады. Барыс-келiс жайы едi. Үнi қатқыл, даусы зор екен. Абайлар кiргеннен берi маздап жанып тұрған құрғақ тезектiң оты әлi де көңiлдi қызу сәуле берiп, үй iшiн мейiрлi қонағуар, жайлы ұядай етедi. От үстiнде, ұзын аяқ мосыда үлкен қара шәугiм асулы тұр.

Бекей шешесi жақтан отырып едi. Абайлардың жай-жапсарын бiлiп алған соң, шешесiне бұрылып, ақырын күңкiлге кiрiстi. Бұлардың оңаша кеңесi ұзаққа созылған жоқ. Бекей түрегелiп, тысқа шығуға қамдана берiп әйелiне:

–Тезегiңдi шақтап жақ. Құрғақ отының жетпей қалар. Қазан көтеруге суың жетушi ме едi? Мен әлгi бiр баланы алып, мал қамдап келейiн. Қазан суыңды қамдай бер жылдам, – деп бұйрық бердi. Әйелi үндеген жоқ, бар айтқанын қабылдап, мақұлдаған сияқты. Аздан соң тыстағы Бекейдiң қатқыл зор даусы шықты.

– Наймантай!

– Уай, Наймантай!

– Уа, бер келшi, балам! – деп, бiреудi шақырып жүр.

Шапшаң қайнаған шай Абайлардың алдына жасалған кезде, киiз есiк шалқасынан ашылып едi. Ашып тұрған Бекейдiң өзi екен. Кiргiзбек болғаны – соятын мал. Үй iшiндегi лапылдаған оттан үркiп, тыпырлай тырысқан қызыл кебенi көлденеңдетiп итерiп, бала жiгiт Наймантай кiрдi.

Қыс ортасына жетпестен арамза боп туған қызыл кебе семiз көрiндi.

Абайлар шай iшiп жатыр. Қызыл шыт көйлегiн ышқырына қыстыра, түрiңкiреп алған ақ қатын, бұл уақытта от үстiне ошақ құрып, қазан асып, суын ысыта бастаған.

Бекей ендi үйдiң екiншi жағына шығып, қонақтардың шайын өзi құйып отыр. Кебенi Наймантай тез сойды. Бас үйтiле бастады. Абайлар шайға қанып болып едi.

– Әлгi Шүкiман қайда? Саған келiп болыспайды-ау! – деп Бекей, мал сойыла бастағанда бiр-екi рет бiреудi атап едi.

– Қайтесiң, Шүкiманды? Ана үйде күйеу балалардың қасында отыр. Өзiмiз де жайлаймыз ғой! Ойнай берсiн! – деп, әйелi ол аталған кiсiнi шақыртпады.