Меня зовут Ходжа / Менің атым Қожа - Бердыбек Сокпакбаев / Бердібек Соқпақбаев

– Кет! Кет, Алыпсоқ. Жат орныңа барып. Алыпсоқ төбет баланы дереу тыңдады. Шабандап, көмейінен қырқ-қырқ барлығып сарқып үріп, бізге ала көзбен бұ­рылшақтай қарап, тайып отырды. Оған ілесіп өзге ит те жым болды. Бақан суреттен бала бізге назарын енді аударды.

– Бұл кімнің үйі? – деп сұрады Сұлтан секпіл бет баладан ат үстінде тұрып.

– Жұмағұлдың үйі.

– Жұмағұл не істейді?

– Қой бағады.

– Кім бар үйде?

– Ешкім жоқ.

– Шешең қайда?

– Ана белдің астындағы сиырлы ауылға кетті.

– Қымыз бар ма?

– Қымыз жоқ. Бағана кісілер кеп ішіп кеткен.

– Түк қалдырмады ма?

– Қалған жоқ, – деп күмілжіді бала.

– Неге өтірік айтасың? Жүктің астында керегеге бай­лаулы тұрған бір мес қымызды қайда қоясың?

– Оны саған кім айтты?

– Жолда қой жайып жүрген Жұмекеңе кездесіп едік, сол айтты. Жүктің астында бір мес қымыз байлау­лы тұр. Содан төкпей-шашпай бір-бір кеседен құйып ішіңдер деді. – Сұлтан осыны айтты да, сыр берме деген­ ишарамен менің тіземді мытып қойды.

Көнтек ерні таңырқай ашылған қалпы секпіл бет таң-тамаша кейіпте тұрып қалды. Сұлтанның оспақ сөзі шындықтың төбесінен түскен болу керек. Мынау со­ның байыбына бара алмай тұр.

Секпіл беттің солқылдай бастағанын көрген Сұлтан:

– Түсейік, – деп ат басын мама ағашқа қарай бұрды. Түсіп, атты байладық та, үйге бет алдық. Секпіл бет әлгі орнынан тапжылмай мыналар қайтеді дегендей біз­ді көзімен бағып, көңіліндегі күдігін не айтпай, не Сұлтанның айтқанына сене алмай дел-сал болып тұр.

Үй іші ала көлеңкелеу, салқын екен. Сұлтан тап бір нағашысынікіне келгендей төр алдына сұлай кетті де, үй иесі кіргенге дейін жүктің астын ашып жіберіп, қарап та үлгерді. Тырсиған бір мес қымыз, шынында да, байлаулы тұр екен.

Бізден сескенгендей табалдырықты әрең аттап сек­піл бет кірді. Босағадан озбай тұрып қалды. Жуа-жуа шираған қалпы болса керек, үстіндегі көк сәтен көй­лек­тің етегі тылтиып қарнына шығып кеткен. Ышқыр мен екі аралықтан үрген доптай тырсиған тоқ қарынның бір шеті жылтырап көрінеді.

– Ей, атың кім сенің, – деп сұрады Сұлтан.

– Дәулет.

– Атың әдемі екен. Дәулет деген тамаша ат. Менің ағайымның аты да Дәулет.

Ағасы түгіл Сұлтанның сайтаны да жоқ еді. Өтірі­гім­ді шығарма деп, менің санымды тағы шымшып қой­ды да, сөйлей берді.

– Дәулеті мол, дастарқаны бай, алақаны кең болсын деп қойған ғой. Ей, Дәулет, біз асығып отырмыз. Сен бізге бір-бір кеседен қымыз бер.

– Апам ұрсады. Оны ауылға беріп жібереміз деген.

– Нені?

– Жүктің астындағы қымызды.

– Жұмекең өзі айтты ғой, бір-бір кесе құйып ішің­дер деп. Әкел, кесе әкелші.

– Апам ұрсады...

– Ұрыспайды, біз саған ақша төлейміз.

Сұлтан қалтасынан қобыратып, бірнеше бір сомдық­ сарықұлақтарды суырып алды. Дәулет шын ақша ма дегендей сүзіле қарап қалды.

– Иә, төлейміз, – дедім мен Сұлтанды қоштап. Ашық ауыз Дәулетті алдап ішкеннен гөрі адамшылыққа бұл бір табан жақын еді.

– Мамам кеп қалса, қайтем? Бұл Дәулеттің көн­гені еді.

– Келмейді, – деп, Сұлтан орнынан ұшып түрегелді.

– Қай жақтан келуші еді. Мынау, – Сұлтан мені нұс­қады, – киіздің жыртығынан бақылап тұрсын. Екеуміз тездетіп құйып жіберейік.

Дәулет қолын созды.

– Әуелі ақша бер.

– Мә, деп, Сұлтекең Дәулетке бір сомды ұстата берді.

– Мынауың жыртық, ескі ақша ғой.

– Ендеше мынаны ал, мә – деп Сұлтан оның қолындағы шытырлаған су жаңа бір сомдыққа айырбастап берді.

Ақшаның сиқыр күші Дәулеттің шырайын күрт өзгертті. Енді оның көзінде қуаныш ұшқыны тіріліп, бізге үйірсектеп қарай бастады.