Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

— Осынау қайғылы хабар маған да жетті, алайда жүрегім мұз болып қатудың орнына ашу мен ызадан от болып өртенді, айқайды салып көшеге жүгіріп шығуға, сөйтіп оның зұлымдығы мен сатқындығы жайында жар салуға шақ қалдым. Алайда, сол күні түнде-ақ іске асырмақ нәрсемді ойлағанда ашуым едәуір саябыр тапты және ол ойымды бұлжытпай орындадым да, дәлірек айтқанда: Фернандодан көрген қиянат-қорлығым жайында әкемнің малайына, деревняда бақташы баллар деп атайтындардың біріне баяндап бердім, сосын үстіме соның киімін киіп, ұзынқұлақтың айтуынша дұшпаным тұрып жатқан қалаға серік боп баруын сұрадым. Бақташы бала әдепкіде ессіздігім үшін мені жазғырып, ойға алған ісімді онша жақтырмағанымен, алған бетімнен қайтпайтынымды көрген соң, кейін, өзі айтқандай, жер түбіне шейін барсам да жанымнан қалмауға құлшыныс білдірді. Кенептен тігілген көпшік тысқа көйлектерімнің бірін салып, керегі боп қалар деген оймен ақша және бағалы деген азын-аулақ әшекейлерімді алып, тас қараңғы түнде, сатқын күтуші қызға ләм деп жақ ашпастан, малайымды және бір қауым мазасыз ойымды серік қып, туып-өскен үйімді тастап қалаға қарай жаяу тарттым; онда бара жатқандағы мақсатым болған істің берекесін кетіру емес-ті, жалғыз ғана ойым — дон Фернандодан осындай іске дәті қалай жеткенін сұрау ғана еді. Арада екі жарым тәулік өткенде баратын жеріме барып та жеттім, қалаға кірген соң Лусинданың ата-анасы қайда тұратынын сұрадым: осы сұрақты алғаш қойған адамымның өзі-ақ маған білгім келгеннен әлдеқайда көп нәрсені баян етті. Маған олардың үйін көрсетіп қана қоймай, қыздарының некеқияры кезінде қандай жағдаят орын алғанын егжей-тегжейлі айтып берді, — ескерте кетер нәрсе, бұл оқиға қалаға кең тарап, жұрт көше-көшеде топ-топ болып осы жайында өсек-аяң өрбітіп тұратын. Әлгінің маған мағлұм еткені мынадай жай еді: дон Фернандо Лусиндамен некеге тұрған сол кеште, жұбайы болуға келісім бергеннен кейін, қыз аяқ астынан талып қалады, ол еркінірек тыныс алсын деген оймен күйеуі корсажын ағытқан кезде қойнынан қыздың өз қолымен жазылған хатты тауып алады; бұл хатта ол дон Фернандоның әйелі бола алмайтынын, себебі Карденьоның әйелі екенін мәлім етіпті, — осыны маған хабар еткен адамның айтуынша, Карденьо деген жігіт айтулы әулеттен өрбіген, сол жерде туып-өскен кавальеро көрінеді, — ал, қыздың дон Фернандоға келісім беруінің жалғыз ғана себебі, ата-анасының тілегін мансұқ еткісі келмегендігі екен. Әлгі адамның әңгімесіне қарағанда, кейін мәлім болғанындай, қыз некесі қиылған бойда-ақ өзіне-өзі қол жұмсауға бекініпті, ал жаңағы хатында неліктен өзін-өзі өлтіру жөнінде ұйғарым жасағанын түсіндіріпті, — айтуларынша, көйлегінен табылған қанжар осы ойының рас екенін дәлелдеп беріпті. Ал, дон Фернандо болса, Лусинда өзін мазаққа айналдырып, келеке қылғандай, оны түкке татымайтын біреуге бағалағандай көріпті, сөйтіп қыз есін жиған бойда-ақ әлгі қанжарды ала салып оған тұра ұмтылыпты, егер ата-анасы мен сол арада болған кісілер ұстап қалмағанда, оны жарып тастауы да мүмкін екен. Тағы бір қауесетке қарағанда, дон Фернандо сол бойда-ақ қаладан қарасын жоғалтыпты, ал Лусинда ертеңіне ғана өзіне-өзі келіп, әке-шешесіне әлгінде өзім есімін атап өткен Карденьоға қалайша заңды жұбай болғанын айтып беріпті. Тағы бір білгенім, Карденьо, өсекшілердің айтуынша, некеқиярға қатысып тұрыпты, ал қыздың некесі қиылғанын көргеннен кейін, мұны мүлдем ақылға сыймайтын іс санап, ес-түс жоқ қаланы тастап қашып шығыпты, кетерінде Лусинданың өзін қалай жәбірлегенін, бұл жалғаннан бойын аулақ салатынын айтып, хат қалдырыпты. Осы әңгіменің бәрі қалаға тарап, жұрттың бәрі тек осы жайында сөз қылып жатты, ал Лусинданың туып-өскен үйінен қашып шыққаны, ата-анасында ес қалмай, не істерді білмей жатқаны мәлім болған кезде сөз деген тіптен көбейіп кетті, — шамасы, қыз қаладан шығып кетсе керек, өйткені оны еш жерден іздеп таппаған. Бұл әңгіме үмітімді жандандырып, дон Фернандоны үйленген адам ретінде көргеннен оны мүлдем көрмегенім жақсы деген ойға келдім, өйткені дертімнен арылуға бастайтын есік алдымнан біржола тарс жабыла қоймағандай көрінді; сөйтіп, алғашқы неке алдындағы парызын ақи-тақи сезінуі үшін және өзінің христиан екенін, жұрттың сыпсың сөзінен гөрі жаратқанға жауап беретін әзіз жаны жайында көбірек ойлануға тиіс екенін есіне алуы үшін мына екінші некеге көктегі құдіреттің өзі тыйым салуы әбден мүмкін ғой деп өзімді-өзім сендіре бастадым. Басымда осындай ойлар үйіріліп, өзімнің түк қызығы қалмаған тіршілігімнен біржола түңіліп кетпес үшін, қайғы-шерге толы көңілімді сағымдай бұлдыр, болмашы үмітпен алдарқатуға кірістім.