Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

Алайда, менің илікпеуім немесе, мүмкін, өзі ойлағандай, менсінбеуім оның тәнқұмар ашкөздігін, — иә, дәп сол тәнқұмар ашкөздігін, оның маған деген ықыласын басқадай атау қиын, — одан әрмен күшейтіп жіберуге тиіс-тұғын, өйткені, егер бұл кәдімгі шынайы махаббат түрінде шырай берсе, онда қазір сіздер ол жайында дәнеңе де естімеген болар едіңіздер, себебі менің сіздерге жыр ғып айтатын ештеңем болмас еді. Сөйтіп жүргенде, дон Фернандо ата-анамның өзімді күйеуге бергелі жатқанын біліп қойды, бұл оның мені иектесем деген үмітін үзетін еді, немесе, тым құрығанда, күзетімнің күшеюіне көмектесетін еді; бұл хабар, дұрысында, осы күдік оны қазір өздеріңізге мәлім болатындай іске итермеледі, дәлірек айтқанда: бір күні түнде, салғырттық салдарынан ар-намысым қатерге ұшырамасы үшін есік атаулы түгел құлыпталып, сақтық шараларының бәрі қабылданған шақта, жалғыз ғана қызметші қызбен оңаша отырған кезімде, анау төбеден түскендей боп жатын бөлмеме кіріп келді; оны көрген сәтте көз алдым қараңғы тартып, тіл-жақтан айрылып қалдым, ең ақыры айқай салуға да шамам болмады, — ол тіпті айқайлауыма да мүмкіндік бермес пе еді, кім біледі, өйткені сол бойда-ақ маған жармаса кетті де, құшақтай алып (айтып отырмын ғой, есім шығып кеткені сонша, қарсыласуға да дәрменім жетпеді), сөйлеп қоя берді, — апырай десеңші, суайттықтың қалай ғана соншалықты шебер болатынына және айтатын сөздерінің соншалықты шыншыл көрінуі үшін қандай амал қолданатынына осы күнге шейін ақылым жетпейді. Әлгі опасыз сөзінің шындығын — көзінен төгілген жас, ниетінің шындығын — аһылап-уһілеу арқылы куәландыра білді, ал жападан-жалғыз қалған, мұндай жағдайда не істеу керегін үй-ішіндегілер үйретпеген мен бейбақ, неліктен осы өтіріктің бәрін шындай көріп қалғанымды өзім де білмеймін. Солай бола тұра, әлгінің жылап-сықтауы мен күрсіністері әншейін аяушылықтан басқа сезімімді қозғай қойған жоқ, сол себепті бастапқы абыржудан азды-кем арылған кезімде, ептеп-септеп сабама түсіп, өз бойымнан табыла қояр деп әсте ойламаған байсалдылықпен оған былай дедім:

“Егерде, сеньор, мынау сіздің құшағыңыз болмай, рақымсыз арыстанның тырнағы болған күнде де, бұдан ар-намысыма нұқсан келтіретін іс-әрекет пен сөз арқылы ғана босанып шыға алсам, мен үшін оған тәуекел ету де, осыған дейін болған жайды жуып-шаюмен бірдей жеңілге түсер еді. Тәнімді құшағыңызға қалай қатты қысып отырсаңыз, жаным да өзімнің абзал мақсаттарыммен тап сондай тығыз байланыста, егерде күш қолдану арқылы артық іске бармақ болсаңыз бұл екі мақсаттың арасындағы айырмашылық қандай екеніне көзіңіз кәміл жетері анық. Мен сізге вассалмын, бірақ күң емеспін. Шыққан тегіңіздің биіктігі менің тегімнің төмендігін тәлкек етіп, зорлық-зомбылық жасауға еріксіз және ондай ерікке ие болуға тиісті де емес, — сіз, сеньор әрі кавальеро, өз ар-намысыңызды қалай қадірлесеңіз, мен де, қарапайым адам әрі село тұрғыны, тап солай қадірлеймін. Күш көрсету арқылы сіз маған ештеңе істей алмайсыз, байлығыңызбен де басымды айналдыра алмайсыз, жылы сөзіңіз де жүрегімді жібіте алмайды, көз жасыңызды көлдетіп, күрсінуіңізбен де көңілімді босата алмайсыз. Алайда, егер ата-анам өзімді қосқысы келген адам жаңағы атағандарымның бірі болмаса бірі арқылы мені өзіне баурағысы келсе, онда әке-шешемнің тілегін қалтқысыз орындаған болар ем және ешқашан айнымас ем, — мұндай жағдайда мен, әрине, жүрегімнің әміріне емес, ар-ұятымның әміріне жүгінер едім, сөйтіп, сеньор, қазір менен күш қолдану арқылы алмақ боп отырғаныңызды өзім-ақ бере салар едім. Мұның бәрін заңды күйеуімнен басқа ешкім менен ештеңе дәмете алмайтынын білсін деп сізге әдейі айтып отырмын”.

“Әңгіме тек осыған тіреліп тұрса, сүйкімді Доротея (мен бейбақтың есімім осындай), — деді зұлым кавальеро, — осы арада отырып өзіңе үйленетініме ант етем, некеміздің қиылғанына ештеңені жасырып, бүркеуге болмайтын көктегі құдірет пен әулие анамыздың мына бейнесі куә болсын”.