Сборник стихов Мукагали Макатаева / Мұқағали Мақатаев өлеңдер жинағы - Мукагали Макатаев / Мұқағали Мақатаев

Алақанға арманын алды дағы,

Өзі кесті кіндігін, өзі байлап.

Жаба қойып бетіне орамалды,

Жамал тынды, тым-тырыс бола қалды.

Құрман жалғыз жейдесін дар айырып,

Қуанышын құндақтап орап алды.

“Қашан менің тағдырым тыным көрді,

Қан қақсатқан бөрі едім рулы елді.

Ұрпағым бар, дүние, енді менің,

Естисің бе, ей, өмір, ұлым келді.

Жалғыз едім таста өскен шыршадайын,

Жабырқаушы ем дауылда сынса қайың.

Су боп кетпей неге тұр қос шырағым,

Ну боп кетпей неге тұр қу самайым?!

Жанарыңнан айналдым, жаным Жамал,

Жарым болып мәңгілік жанымда қал!

Келешегің, бақытың келді, міне,

Көгершінім, көтеріл, қабылдап ал!

Шолпаным боп шоқтанған таң атарда,

Ақ қанатты құсым бол алақанда.

Тәңірім бол табынып, бас иетін

Ұшып шығар ұя бол балапанға.

Жапырақсыз, бұтақсыз қу бас едім,

Жалғыздықпен жалғанда сырлас едім.

Ей, дүние, неге сен қуанбайсың,

Күйің келмей күйігіп тұр ма сенің?!”

Арқаңдаулы ала тұр шыбындаған,

Күйбең-күйбең Құрман жүр қыбырлаған.

Көкейінде бір ой жүр шымырлаған:

“Адам тек азап үшін туылмаған,

Өмір жоқ ең өзгертіп құбылмаған.

Өкінішпен өткерген сәттерім-ай,

Өмір, сенің өзіңнен құнымды алам!”

Алып келді ала атты арқандағы,

(Қабыл болсын қашанғы қарт арманы.)

Бердеңкесін соққылап қара тасқа,

Ұңғысын уатты да, талқаңдады.

“...Жанып барам, Жамалжан, жанып барам,

Қарақшы деп ат қойды халық маған.

Қарабет боп мәңгілік қалсам дағы,

Екеуіңді еліме алып барам!”

Солай бастап сезімі қаралы ерді,

(Қандай жаза болса да бара көрді)...

Құлазыған құзар тау бөркін бұлғап,

Қоқыс үңгір қоштасып қала берді.

Өз өмірін өткерген өгей Құрман

Өзге өмірді еліне ала келді.

“Қан қақсатқан кешегі рулы елді,

Мекендеген тау-тасты жырыңды еді.

Қаласаңдар қағыңдар, басым міне,

Есенбісің, ел-жұртым, ұрың келді...

Қандай менің аяйтын тағдырым бар,

Суға тастап иә отқа жандырыңдар.

Тек бір ғана тілегім, ағайындар,

Ұрпағымды артымда қалдырыңдар!

Алдыңда тұр, ағайын, қаңғыбасың,

Қаласаңдар, мінеки қанды басым.

Аманат қып аранда қалдырамын,

Жаңа өмірдің жазықсыз қарлығашын...”

Салтанат құрмағанмен салқында өсіп,

Алтын бесік ел іші, алтын бесік.

Жаңа өмірді біз осылай бастап едік,

Тентегімнің қылығын халқым кешіп.

Қалғамыз жоқ опық жеп, ойрандап оқ,

Бай да жоқ, басымызда байлау да жоқ.

Ел қатарлы күнелттік еркімізбен,

Егін салып, мал бағып, жайлауда боп.

Тәрік етіп бар күшін, бар амалын,

Орындады ол елінің қалағанын.

Қайта туған, өмірге қайта келген,

Жер қайыспай қайыспас қара нарым...

ЭПИЛОГ

- Ана, армысың!

- Уа, бар бол, балам, саумысың?

Сәл сабыр ет, қарағым,

Інішегің қалғысын.

Далада өскен емес пе бабаларың,

Талпынады далаға інішегің.

...Пай, пай, қандай мына бір самала күн!

Есен-саусың, қарағым, тыныш елің?..

Сайрады жасыл бақтың кенті - бұлбұл,

Уыз сәби ұйқыда елтіді құр.

Тентек самал әжейдің шәй жаулығын

Бүлк еткізіп, абайлап желпіді бір.

Жапырақтар жайылған алақандай,

Жәудірейді бұтақтан, тағат алмай.

Жасыл жәннәт. Ақ үрпік әжей отыр,

Ұядан жаңа шыққан балапандай.

Саялатып самал тұр жасыл бақты,

(Ақ жаулығы әжейдің қасын жапты.

Кәрілікке әлі де бас ұрмапты,

Ақша жүзін әлі әжім жасырмапты).

Мен де отырмын, алқызыл айналам гүл,

Айналам гүл. Жалпақ жаз. Жайнаған нұр.

Салауатпен сал әжей жалт қарады,

Қос жанардың қуаты таймаған бір.