Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

Мылқау түнек түскенде жерге биіктен,

Баурағанда пендені ұйқы самалы,

Азабымның жүргізем мұңлы санағын,

Құдірет пен Хлораға арнап сүйікті.

Таң шапағы ашқан кезде бір демде

Шығыс беттің қызыл арай қақпасын,

Күрсініс пен өкпе-реніш астасып,

Ағытылар толас таппай кеудемнен.

Көк аспаннан жерге қарай үдеріп,

Шаңқай түсте от жебелер жауғанда,

Зар илеймін, ышқынамын еңіреп.

Міне, тағы түн де келді түнеріп,

Құдірет пен Хлораның саңырауға

Ұқсасын біліп, аһ ұрамын дебдіреп.

Камиллаға сонет ұнады, әсіресе оны Ансельмо қатты ұнатты; жақсы екенін айтып, осындай керемет шынайы сезімге қайрылмайтынына қарағанда бұл ханым, шамасы, асқан қатыгез болғаны ғой, деді. Бірақ, сол арада Камилла:

— Ғашық ақындардың аузынан шыққан сөздің бәрі шындық па? — деп сұрады.

— Ақын ретінде олар жалған сөйлейді, бірақ ғашық ретінде олардың айтары аз болады әрі адалын айтады, — деп жауап қатты Лотарио.

— Бұған еш күмән жоқ, — деп келісе кетті Ансельмо онымен. Бұлай дегенде, осы қоштауы арқылы Лотарионың Камилла алдындағы беделін өсіру мақсатын ғана көздеген, бірақ Лотариоға ықыласы ауып кеткен Камилла Ансельмоның бұл қитұрқысын аңғармады.

Лотариоға қатыстының бәріне бүйрегі бұрып тұратындықтан, оған қоса оның бүткіл арман-ойы мен жазбалары өзіне ғана бағышталғанын және шын мәніндегі Хлораның өзі екенін жақсы білетіндіктен, ол Лотариодан тағы қандай сонеті немесе басқадай өлеңдері барын сұрады.

— Бір сонет бар, — деп жауап қатты Лотарио, — бірақ бұл алғашқысы секілді жақсы ғой немесе, дұрысы, сол секілді шамалы ғой деп ойламаймын. Оны өздеріңіз айта жатарсыздар:

Жек көрумен-ақ түбіме жетерсің сен,

Білем оны, құларым хақ құрдымға.

Білем тағы, жұлдыз жанар, нұр тұлға

Ажарыңның құлы боп өтермін мен.

Атақтан, құштарлықтан, өмірден жеріп,

Аттаған шақта ақырғы шектен,

Үнсіздік еліне, жанымды жүдеткен

Асыл бейнең бірге кетеді еріп.

Қастерлімнен осы, ардақты алтыннан,

Айыра алмас мені ақырғы сәтте

Селқостық та, ұнатпау да қабарып.

Сорлы басым! Ағыста қалдым алқынған,

Қарасам да қанша, қуат іздеп дәтке,

Жол көзер жұлдыз көрсетпейді жанарын!

Ансельмо екінші сонетті де біріншісінен артық болмаса кем бағаламады, осылайша өзін шыр айналдыра шырмап, абыройсыздыққа берік етіп байлаған шынжырдың буынына буын жалғай берді; өйткені, Лотарио абыройын әсіресе қатты былапыттаған кезде ол оған: міне, ар-намысым үшін енді ғана алаңсыз болатын болдым, дегенді айтатын; дәл осылай Камилла да масқарашылық тұңғиығына қарай баяу сырғанап бара жатқан-ды, ал күйеуіне ол тазалық пен жақсы атақтың асқар шыңына қарай өрлеп бара жатқандай көрінетін. Әйтсе де, бір жолы Камиллаға күтуші қызымен оңаша қалудың орайы келді де, Камилла оған былай деп тіл қатты:

— Қымбатты Леонелла, өзімді тым арзан бағалап, жылдам ыңғай бергенімнің салдарынан Лотарионың бір табандап қол жеткізудің орнына жүрегімді бірден жаулап алғанына ұялып жүрмін. Құштарлығының бет қаратпас болғанын, қарсылығымды жапырып жібергенін қаперінен шығарып, мені икемге көнгіш немесе жеңілтек деп жазғыра ма деп қорқам.

— Бұған бола қапа болмай-ақ қойыңыз, мейірбан ханым, — деді Леонелла, — онда тұрған дәнеңе жоқ: егер сыйлықтың өзі шынымен тәуір де бағалы болса, оның құндылығы шапшаң қолымызға тигеніне байланысты төмендемейді. “Игіліктің ерте-кеші жоқ” дейтін мақал бар емес пе.

— Мынадай да мақал бар: “Арзанға түскеннің қадірі де арзан”, делінеді, — деп сөз қыстырды Камилла.