Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

— Әңгіме былай, бауырым: жұрттан пікір сұрай-сұрай әбден шаршадым, — кімнен сұрасаң да бәрі бұл әсте есекке салатын ер емес, ол оттаған сөз, бұл аттың жабуы және ат болғанда да асыл тұқымды аттың жабуы, дегенді айтады. Сондықтан енді ештеңе істей алмайсыз, — өзіңізге де, есегіңізге де онша жағымды бола қоймағанымен, бұл ер емес, жабу деп, ал сіздің барлық айғақ-дәлелдемелеріңіз қате деп танылды.

— Мейірбанды мырзалар, сіздер емес, мен қателесіп тұрған болсам, ана дүние есігін көрмей-ақ кетейін! — деп зар иледі бейшара шаштараз. — Егер алдымда жатқан мына нәрсе есекке салатын ер болмаса, жаным жаратқанның алдына бармай-ақ кетсін, бірақ заң корольге арнап жазылмайды ғой... — жә, қойдым, қойдым! — бірақ, мас еместігім де анық: басқа бірдеңеге күнәлі болсам болармын, бірақ таңғы асымды әлі ішпегенім рас.

Дон Кихоттың сандырағы секілді, шаштараздың осынау шатты-бұтты пәтуасыз сөзі де жұртты күлкіге кенелтті, ал анау дәл осы сәтте қайтадан сөйлеп қоя берген:

— Енді әркімге өз дүниесіне ие болу ғана қалды, құдай бергенге шадияр Петр де батасын береді.

Төрт малайдың бірі осы кез былай деді:

— Мұның бәрі әншейін әзіл-оспақ болмаса, онда осы арада тұрған, жаратылысынан ақыл-парасат иесі саналатын немесе, ең құрығанда, солай деп ойлауға болатын жандардың бәрі түгел батылы барып неліктен мыналарды леген де емес, ер де емес деп бет бақтырмайтынын түсінбедім. Алайда бұлар басқаша емес, тап осылайша бет бақтырмай жатқандықтан және жұрттың бәрі ақиқаттың өзі айғаққа жүріп, қарапайым тәжірибе нақ па нақ көрсетіп тұрған нәрсе жайында айтысып жатқандықтан, мен бұл іске әзәзіл араласқан деп санаймын, сондықтан бәріңіз де осы арада... — ол боғауыз қыстырды, — қайткен күнде де, бәрібір, мынаны сақал қыратын леген емес, ананы есекке салатын ер емес деп санауға мені күллі әлемнің ешбір кереметі ешқашан мәжбүр ете алмайды.

— Бәлкім, ол есектің өзіне емес, мәшіне салатын ер шығар, — деп кекеп қойды священник.

— Айырмашылық азғантай, әңгіме онда емес, — деді малай. — Бұл ер ме, жоқ әлде, өздеріңіз сендіріп тұрғандай, ер емес пе, әңгіме сонда.

Дау-дамайға куә боп тұрған жаңадан келген жасауылдардың бірі осы арада қызбаланып әрі ызаланып:

— Өз әкемнің туған баласы екенім қандай шындық болса, бұл да тап сондай ер, ал егер кімде-кім олай емес десе, онда оның, шамасы, артығырақ алыңқырап қойғаны, — деп салды.

— Сіз нағыз ардан безген арамза секілді көкіп тұрсыз, — деп мәлім етті Дон Кихот.

Соны айтып, қашан да қолынан тастамай ұстап жүретін шолақ найзасын жоғары көтерді де, жасауылдың басынан бар күшімен пермек болды, егер анау жалтарып үлгермегенде жерге жалп ете түсері кәміл-ді. Найзасы жерге соғылып, бірнеше бөлікке бөлініп кетті, ал жолдастарына қандай жәбір жасалып жатқанын көрген жасауылдар Қасиетті ағайындықты көмекке шақырып бар дауыспен айқайға басты.