Knigionline.co » Казахские книги » Белый дом / Ақ боз үй

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Книга «Белый дом / Ақ боз үй» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

Крупнейшее произведение искусства, которое охватывает эпоху сталинских репрессий, застоя, голода – трилогия Смагула Елубая «Белый дом». В произведении просматривается артистизм, художественная структура, присущие автору. Он умело описал положение голодающих, последствия «преувеличения» для страны, разоблачает негативные действия, безнравственность и несправедливость тех, кто правит страной. Произведение охватывает времена Великой Отечественной войны. Вам будут слышны крики и стоны людей, читая роман. В нем и душевная боль голодных детей, и искалеченной старухи, и невинного оскорбленного мужчины…

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай читать онлайн бесплатно полную версию книги

Лабақ ахунның қоңыр домбырасымен қоса ызындап Ай астында көсілген сары дала сыңсыды. Ай астында көсілген көделі, селеу, сабанды ақ күміс жайқын жазық бетімен үздіксіз толқын жүгірді. Үйге ұсталған шилер сарнады. Лабақ ахунның сонау ықылымнан сыр тартқан кәрі мақамынан Ай асты әлемі түгел тебірене беймазаланып қозғау тапты. Әлсізді әлді басып алып, қатын-бала шулаған, жоқтау, сықтаудан құлақ тұнған зарзаман сесі келді құлаққа. Аспанда жұлдыз дірдекгеп, Ай жылжып ауыл үстіне еңкейді. Ақ шаңыт тозаңытып, "Құс жолы" жатты түтіңдеп. Дала дөңбекшіп, күрсініп, жел боздады ботадай. Желдей ескен жыраудың сөзін жұтып тамсанып қалың жұрт отырды. Әке менен бала, әже менен ата отырды. Қыз, келіншек бәрі отырды. Біресе күліп, біресе жылайды. Біресе айқайлап, біресе тынады. Күңіренеді, толқиды.

Қырық қыздың сардары, өзі батыр, өзі сұлу Гүлайымның тағдырымен тағдыры ұқсап та кетеді Хансұлудың. Одан сайын көкірегінде құйын ұйытқып, тебіреніп, кірпігінен жасы үзілді. Ай шалқайып батыс аспанға аунады.

Хансұлудың ақ отауы Қозбағар үйінің жанына тігілген екен. Сонда әкеліп кіргізді.

Қайып молда бір кесе суға дүға оқып '"дем салып", бөлек екі үйде отырған күйеу мен қалыңдыққа ризашылығын білдіріп, әлгі кеседегі дуалы судан бір ұрттам ішуге жіберді. Хансұлу кесені ерніне тигізді де ішінен "риза емеспін, екі дүниеде риза емеспін" деп қайтарып берді.

Жатарға таман, төрт күн ұдай қасынан бір елі қалмай жүрген қыз, келіншектер бірсін-бірсін азайып, ең жақын деген досы Балжанның өзі де бұны отауда жалғыз қалдырып "қарасын батырды".

Сөйтіп, тойдың ду-дабыры су сепкендей басылып, шымылдығы түсірілген, төсегі салынған оңаша отауда шошайып жалғыз қалды Хансұлу.

Енді қараса басында ақ жаулық. Некесі қиылған. Қозбағардың Құдай қосқан некелі жары. Қараңғы үйде отыр.

Көп ұзамай есік алдында күбір-сыбыр естіліп "Кір! Қағынды келгір!" — деп сықсындасқан жас әйел үндері естіліп, ішке біреуді итермелеп кіргізіп жіберді. Ішке кірген пенде есік алдында состиып тұрып қалды Үй іші қараңғы. Хансұлу бұл келгеннің Қозбағар екенін біліп отыр. Дәмесінің зорын! Сонда бұл өзін Хансұлуға тең көреме екен? Барлық пәле осыдан. Осыдан ғой. Осы тек жүргенде, баяғы ойыннан бүйтіп от шықпас еді". Хансұлу өлердей ызалы.

— Ие, сені кім шақырды? — деді есік алдында пыс-пыс тыныс алып тұрған Қозбағарға. Қозбағар жалт беріп, шыға қашпақ боп есікті итеріп еді, аша алмады. Ар жағынан жеңгелері басып тұрған. "Қағынды келгір, тырп етпе, өз үйің

ғой!"— деп сылқ-сылқ күліп жатыр. Қозбағар есікті әрі итеріп, бері итеріп шыға алмады.

Мына кеудесі аяққаптай Қозбағардың зердесіздігі Хансұлудың жынын одан бетер қоздырды.

— Тұра қашатының бар, үйлену не теңің еді? — деді дауысы ашулы шығып.

Қозбағар сөйлегісі келгендей теңселіп, тамағын қайта-қайта қырнады. Жөтелді. Сосын есікке бұрылып:

— Кетіңдерші, Құдай ақына! — деп жалынды, есік сыртында дымдары өше қалған жеңгелеріне. Жеңгелері сыбырласып күліп есіктен аулақ кетті. Қозбағар әзер дегенде сөйлей бастады.

— Хансұлу! Мен не істейім... Маған айтты... Үйленесің деді... Ұрысты...

— Сөзінің түрін! — Хансұлу осқырынып іргеге бұрылды. Ірге түрулі еді. Ауыл сыртында бақасы құрылдап, жалтырап көл жатыр. Жағалаудағы жыңғыл арасында су шалпылдады. Жылқы жүрсе керек. Бұта арасынан үркіп қанаттары сатырласып құстар ұшты. Көл жақтан судың қоңыр салқын лебі еседі. Жағадағы ызғар топырақтың иісі де үйіріліп танауға келеді.

— Хансұлу!

Хансұлу дір ете түсті. Үйде Қозбағардың барын ұмытып барады екен.

— Ух... Ие, не дейсің?

— Хансұлу... мен... мен... сені ренжітейін дегем жоқ, оллаһи!

— Және не айтасың?

— ... Жақсы көремін...

— Жақсы көрмей-ақ қой! — деді Хансұлу жұлып

алғандай. — Мен сені жақсы көрмеймін!

Қозбағар дыбыс шығармай танауы шуылдап біраз тұрды.

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий