Буря / Боран - Тахауи Ахтанов

Кенет оған осы жиырма бес жыл отасқан әйелі жат көрінді... Жоқ, жат емес-ау, бір түрлі бөлек адам сияқты. Бұрын дене жақындығы, құштарлығы болатын. Бойына иісі сіңген. Қазір көп уақыт киілмей қалған киім сияқты ма қалай. Әрине ұзақ жасасып үйренісіп кеткен. Қабақ шытыспай бір үйде, бірге жасасып, тіршілік етіп келеді. Сәбира осы үйдің ұйтқысы. Қасболат Сәбираны мына үстіндегі үйінен, осы үйдегі бүкіл бап пен күтім дүние мүлкінен ажыратып көрген емес. Ол тіршілігіне қажет. Бірақ тіршілікке қажет нәрсе аз ба? Қасболаттың қазіргі тіршілігіне машина да, Жұматай да керек.

Қасболат қазан-ошаққа араласпайтын. Дүние-мүлік, киім-кешек, қонақ-қопсы бәрі Сәбираның мойнында. Қасболаттың қызметінде Сәбираның да шаруасы жоқ. Екеуі екі жағын бөліп алған. Екеуінің бір іштей табысатын, түйісетін жері қайсы? Құр қабақ шатыспағандық — жақындық бола ма?— Иә... Қасболаттың ішінде не боп жатқанын ол білмейді. Ал әйелінің ішінде не боп жатқанын Қасболат біле ме? Бұрын білетін сияқты еді... Жоқ, бұрын ол туралы ойлай қоймайтын. Иә, ойламапты-ау. Әйелі қашан да тұрмысына, күйеуіне риза. Отасқалы бір-ақ рет ренжітті. Одан бері не заман. Баяғыда ұмыт болған нәрсе. Оны Қасболаттың өзі де ұмытып еді... Осы бүгін қай-қайдағы пәлелер қоздап келеді.

...Ол қыз Қасболаттың тыныш өміріне ойда жоқта кіріп, астан-кестеңін шығарды.

Сұңғақ бойлы, атжақты қара торы қыз... Кішілеу өткір көзінде қуақы күлкі ойнайды. Сол қыздың кісіні ақылынан адастырып, жолдан тайдырып әкететін несі бар еді? Асып кеткен сұлу да емес еді ғой. Басынан тұман арылып, ғашықтық мастығы тарағанда Қасболаттың өзі де оны ұмыта бастаған... Тіпті ұмытып та кеткен жоқ па еді. Енді сол қыз көз алдында тұр. Соның кішкене қара көзінің бір сиқыры бар ма. Кейде күлімсірей қарағанда дүниеде содан жақын адамың жоқ сияқты. Ал кейде ащы кекесінмен мысқылдай жымиып қарағанда — дүниеде өзіңнен қор адам жоқ тәрізді көрінеді. Қазір де міне көз алдында тұр. Қартайған шақта қай-қайдағы... Тіфу...

Бұл жолы көзінде бір мұңлы күлкі бар. Аянышты сезіммен жақын тартып аялай қарайды. Тек қана соның көзқарасы. Өзге адам дәл бұлай қарай алмайды. Қасболаттың көңілін ыстық леп шарпып өтті.

Екеуінің арасындағы хикая жеңіл, кәдімгі жаттанды түрде басталып еді. Тек аяқ жағы ауырлап кетті. Қасболаттың соғыстан қайтқан жылы. Бес жылдай әскерде бойдақ дәрежесінде жүріп, отбасына бірден көндіге қоймаған шағы. Сонда осы қыз кездесті. Ол оқу бөлімінде істейтін, ауткомге қызмет бабымен келіп жүретін. Аты Шәрипа. Алғашқыда Қасболат «өзі бір сүйкімді, тым жақсы қыз екен» деп ойлап қойған. Бірақ күн асқан сайын соған қызыға қарайтын болды. Өзі де жүзіктің көзінен өткендей жұтынып тұр. Әсіресе қысқа жымиып көз тастағанда Қасболат тамсанып қалады. Осы қыздың соңына түссем бе, әлде қоя-ақ қойсам ба екен деп біраз дағдарды. Сөйтіп жүргенде екеуі жақсы таныс дос адам сияқты боп кетті. Кездескен сайын жылы шыраймен күле амандасып, бір-бірінің жүзіне ұзағырақ қарайтын болды. Бір жолы екеуі облысқа мәжіліске бірге барды. Оңаша шыққансын көптен келе жатқан көмескі ойы қайта қоздап, Қасболат Шәрипаны айналдырғысы келді. Бір ғажабы біраздан таныс, бойы үйреніп кеткен адамға сөз айту қиын болады екен. Қайта-қайта оқталса да ретін келтіре алмады. Сонысын сезді ме Шәрипа бұған мысқылды кескінмен қағыта қарап қояды.

Ақыры Қасболат Шәрипаны кешке қарай қаланың сыртына ертіп шықты. Қыз «қыдырып қайтайық» дегенге қарсылық білдірген жоқ. Екеуі шағын қаланың сыртындағы тайыз өзенді жағалап біраз жүрді. Не қара басқанын қайдам, оп-оңай оңашаға алып шықса да Қасболат ұтырлы сөз таппай қай-қайдағы керексіз әңгімені езіп келеді. Шәрипа:

— Қараңғы түсіп кетті ғой, қайтсақ қайтеді?— деген кезде сасып қалды.