Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Кім жоқтайды, беглерім?

Бүгін туған күндерім,

Қолдамады пірлерім.

Мені жауда қалды деп,

Не қылайын жанды деп,

Артымнан жоқтар ағам жоқ,

Алладан басқа панам жоқ.

Мені жауда қалды деп,

Не қылайын жанды деп,

Ізімнен жоқтар інім жоқ,

Жалғыздықтан мінім жоқ,

Қазақ көппін дегенде,

Көппін деп айтар тілім жоқ.

Қарағай садақ, қырық кез оқ,

Күмбезі алтын белге тоқ.

Қызылбастың елінде

Бенде болып жатырмын.

Жазым болып, көз жұмсам,

Бетімді жабар кебін жоқ.

Арқанменен арыған,

Шабын айыл қарыған,

Жан серігім Бурылға

Қай қызылбас от берсін?!

Қай қызылбас су берсін?!

Тоқсанда атам Тоқтардың

Тасқа тиді тұяғы.

Алпыста шешем Аналық

Үзілді ғой қияғы.

Қарындасым Қарлығаш —

Өшкен шығар шырағым.

Жан қосағым Қыз Құртқа,

Арыстаны мен-пенде,

Қандай екен сияғы?»

Әлқисса, Қобланды бұл сөзді Қараманға айтып болғасын:

Қарлығадай сұлуың,

Шықпас ойын білгесін,

Қобландыдай батырға

Тұрыңыз деп жалынды,

Жүрегі оттай қабынды.

Қараман мен екеуі

Көтере алмай налынды!

Келіп ед кеше қолтықтап,

«Бүгін мұнша ауыр»,— деп,

Мойындары салынды.

Қараман тұрып сөйледі,

Сөйлегенде бүй деді:

«Пірі тайған мезгілде

Көтеріп келдің сен,— дейді.—

Қазіргі жатқан кезінде

Көтере алмас ел»,— дейді.

Қарлыға сұлу есітіп:

«Жылқыға барып, Қараман,

Атыңды ұстап мін,— дейді.—

Қобландының Тайбурыл

Жетелеп алып кел,— дейді.—

Ақылын таптым мен,— дейді,—

Ердің жаны — аты деп,

Өз жанынан артық деп,

Тақымына Бурылдың

Бұрау салып шыңғыртса,

Шығады сонда шын»,— дейді.

Бөлінбеген ұйқыға,

Жыртылмаған құлпыға,

Қарлығадай сұлуың

Өзі қайтып үйіне,

Қараман кетті жылқыға.

Таң атқанша Қараман

Өкпесін алып қолына,

Бір шыбындай жанын сап

Қобландының жолына,

Сәске түсте жетеді

Көбіктінің малына.

Өз атын ұстап мінеді,

Тайбурылды жетелеп,

Қалаға түнде енеді.

Қарлығадай сұлуға:

«Келемін кешке»,— деп еді.

Қараман менен Қарлыға

Лабақтың келіп алдына,

Қыл шылбырмен бұрау сап

Бурыл аттың санына,

Құлындай қылып шыңғыртты,

Жәбір қылып жанына.

Бурылдың даусын есітіп,

Қобландыдай батырың

Салды ойран тамына:

«Не қылсаң да, маған қыл,

Бурылға, сірә, қағылма».

Тамды бұзып Қобланды,

Далаға шықты қабына.

Қобланды батыр шыққан соң,

Өзінің ақуал, хал-жайын

Батырға айтты Қарлыға:

«Дүниенің кеңдік, тарлығы,

Басыма менің түсіп тұр

Ғашықтықтың зарлығы.

Сеніменен бірге өлсем,

Анамның айтқан өсиеті

Болады кәміл барлығы.

Сөзімді тыңдап, батырым,

Бурылыңа мін,— дейді,

Қарыңа сүңгі іл,— дейді,

Кешегі жатқан жылқыға

Тағы да барып ти,— дейді.

Тарлан қашар жылқыдан,

Қумай-ақ қой сен,— дейді.

Тәңірі жазса, Тарланды

Көбіктіге міндірмей,

Алармын қолға мен,— дейді.

Көбіктінің қанаты —

Жылқыдағы көк аты,

Бұл сөзіме сен,— дейді.—

Кегің болса бұл жауда,

Сөйлесерсің соңынан,

Бұл сөзімді біл!— дейді.—

Екеуіңнің, батырлар,

Сауыт-сайман, қаруың

Бәрі де менің қолымда,

Берейін алып, жүр,— дейді.—

Қаруыңды, батырым,

Қойғамын тығып мен,— дейді,—

Кереметім көр,— дейді,—

Қобланды мен Қараман,

Кел, соңыма ер»,— дейді.

Ертіп барып сұлуың,

Сарайына енгізді.

Сақтап қойған жерінен

Қаруын батыр көргізді,

Ақ сауытын кигізді,

Ақ семсерді ілгізді.

Шын достығын Қарлыға

Қобландыға сенгізді.

Уағда байлап, қол беріп,

Тайбурылға мінгізді.