— Ойбай, қалқам, атыңа қанықпын. Тек мынау жұлдызға ғана шорқақпын. Келші бері бетіңнен сүйейін, — деп бетімнен сүйді. Сөйтсем ол Жамбылдың сол кездегі әдеби хатшысы атақты ақын Ғали Орманов екен.

Ауыл адамдары жиналып, солармен әңгімелесіп, Жәкеңнің соғыс, майдан жайындағы әртүрлі сұрақтарына жауап беріп, ұзақ отырдық. Түннің бір кезінде алдымызға ет келді.

— Ал, балуан, ал ,батыр, сыбағаларыңа қол созыңдар, — деді Жамбыл табақты нұсқап.

Сәбит пен Ғали етті шеңгелдеп асай бастады. Мен табаққа қол созбай отырып қалдым.

— Делбе болған жылқыдай, мына қыз табағын неғып отыр ет жемей, — деді Жамбыл Сәбитке, сақалын шошаң еткізе, мені иегімен нұсқап.

— Әй, Бауыржан, неге жемейсің, бөгіп қалғанбысың! — деп Сәбит табаққа қайтадан қол соза бастады.

— Жемеймін! — дедім мен қатаң үнмен.

Сәбит табақтан қолын тартып алып, менің бетіме қарады.

— Әй, Бауыржан, саған не болды? — деді ол үні одан сайын қарлыға шығып.

— Мен мұнда сыбаға жеу үшін келгенім жоқ, — дедім Сәбитке дауысымды қаттырақ шығарып. — Сыбағаны немістерді жеңгеннен кейін жеймін. Ал мұнда ұлы Жамбылдың, соғыстағы бар солдаттың ұлы әкесінің сарқытын ішуге келдім. Ол үшін Жәкең анау тұздыққа сақалын батырып ұрттасын да, қалғанын табақтың үстіне құйсын...

Мен етті сонда ғана жеймін. Және барлық солдаттарға Жәкеңнің сарқытын ішкенімді айтып барамын!

— Әй, мынауың дұрыс екен! — деп Сәбит қарқылдап кеп күлді. Содан кейін Жамбылдың құлағына еңкейіп, менің сөздерімнің бірін қалдырмай айтып берді.

— Бұл қызталақтың мұнысы да жөн екен, — деп Жамбыл басын изеп, анадай тұрған тұздыққа қарай қолын созды. — Бірақ сақалымды батыратын мен суға еңкейген теке емеспін, мұртымды тигізейін. Мына батырыңа түсіндіріп айт.

Жәкең осылай деп Сәбитке қарап, құтыңдап иек қақты. Қарт ақынның бұл тапқырлығына біз қыран күлкіге баттық.

Сөйтіп Жәкеңнің жүзін көріп, қолынан дәм татып, төрінде жатып, қонақ болып аттандым. Ертеңінде поезға мініп, майданға қарай бет түзедім.

Автор. Сіз Ұзынағаштан аттанып кеткен күні Ғали ақын өзіңізге арнап «Полковник» деген өлең шығарды. Әрине, оны майданға аттанарда Сіз ести алған жоқсыз. Бәлкім, кейін де оқымаған боларсыз.

Бауыржан. Жоқ,

Автор. Онда мен ол өлеңді оқып берейін.

Бауыржан. Оқығын.

Автор.

Кеңесіп көп отырдым полковникпен.

Бұлдырап еске түсті өткен-кеткен.

Қадалып қабағына көп қарадым,

Тұрғандай тұрпатында қазақ біткен.

Бірде тік, бірде сынық, бірде қатты,

Жайдары көңілі түссе махаббатты.

Жалғанның жазы, қысы қабағында,

Батырын кім сүймесін бұл сымбатты!

Тарынса табиғаты бір-ақ уыс,

Еткендей тал бойынан аңғардым күш.

Тік өскен туған жерге қара емендей.

Халқымның қалағаны сондай туыс!

Қоштастым құрмет етіп полковникпен,

Қазақтың бір ұлысың үміт еткен.

«Бауыржан!» десе барлық үлкен-кіші,

Елеңдеп құлақ түріп, көзін тіккен.

Бауыржан. Рақмет. Алматыдан қайттым дедім ғой. Жолда Жуалыға соғып, Момынқұл көкемнің орнына құран оқытып аттандым.

IV

Автор. Сіздің туған жеріңізді көріп қайту үшін жетпіс үшінші жылдың январында мен де Жуалыға бардым, Бауке. Момынқұл көкеңіздің баласы Әбділда ауылда жоқ екен. Бурныйдың басынан Әтін, Рақымжан Орынбаевтар деген туыстарыңызды таптырып алдым. Әтінді Сіз ертіп апарып, отыз төртінші жылы Шымкенттегі өзіңіз оқыған қазіргі Сыпатаев атындағы мектепке түсірген екенсіз. Әтін мен Рақымжан екеуі кезектесіп отырып, маған Сіз туралы есте қалғандарын айтып берді.

Бауыржан. Қандай?