Дон Кихот І - Мигель де Сервантес

Дон Кихоттың ұғым-түсінігінде шындық пен өтіріктің қалайша мидай араласып кеткені және өзінің қастерлі кезбе рыцарьлығының қызмет-әрекетіне байланысты және соған қатысы бар нәрсенің бәрінен қаншалықты терең мағлұматы бары каноникті таңырқатып тастады, сөйтіп ол оған былай деп тіл қатты:

— Айтқан сөзіңіздің бәрі бірдей өтірік еместігін мойындауға мәжбүрмін, сеньор Дон Кихот, әсіресе испандық кезбе рыцарьларға қатысты әңгімеңіз ақиқат шындық. Сол сияқты Францияның Он Екі Пэрінің өмірде болғанын да жоққа шығармаймын, алайда олардың архиепископ Турпин жазғандай істердің бәрін түгел атқарғанына сене алмаймын; шындық мынада: бұлар француз корольдері іріктеп алған, сөйтіп пэр атандырған рыцарьлар болатын, себебі бәрі де өңшең атақты, текті тұқымнан шыққан және жаужүрек еді, — қайткенде де, әйтеуір, олар осындай болуға тиісті еді, — бұл қазіргі кездегі шадияр Иаков орденіне немесе Калатрава орденіне ұқсас нәрсе-тұғын: бұлардың мүшелері де атақты, жаужүрек және ақсүйектер әулетінен шыққандар саналады. Мысалға, қазір Шоқындырушы Иоанн орденінің рыцары немесе Алькантара орденінің рыцары делінетіні секілді, олар да сол тұста: Он Екі Пэр орденінің рыцары деп аталған-ды, өйткені осынау әскери орденге іріктелген он екі адамның бәрі бір-бірімен тең дәрежеде еді. Әрине, Сидтің өзі, сондай-ақ Бернардо дель Карпьоның өз басы өмірде болғанына күдік келтірудің қисыны жоқ, бірақ олардың ерлік істері жайындағы әңгімелерге аса үлкен күдігім бар. Ал, енді, өзіңіз айтқандай, Бабьека ер-тұрманымен бірге король арсеналында сақтаулы тұрған, граф Пьерге тиісті таяқтың жайына келсек, бұл арада мен кемшілігімді мойындауға мәжбүрмін: әлде надандығымнан ба, әлде көзімнің кемістігінен бе, білмеймін, әйтеуір, ер-тұрманды көргеніммен, таяқтың барын байқай қоймадым, өзіңіз айтқандай, оның шамадан тыс үлкен болғаны тегін деймісіз.

— Жоға, ол сонда жатыр, оған еш күмәніңіз болмасын, — деп қарсылық білдірді Дон Кихот. — Тағы бір ерекшелігі: таттанып кетпесі үшін оны бұзау терісінен тігілген қапқа салып қойыпты.

— Кім біледі, бәлкім солай да шығар, — деді каноник, — бірақ, діни дәрежеммен ант етейін, оның көзіме түспегені анық. Мейлі, тіпті ол сонда жатсын-ақ дейік, — бірақ, соған қарап өзіміз романдардан оқып жүрген Амадистер мен құрттай құжынаған басқа да рыцарьлар жайындағы әңгімелерге сеніп әуейі болуға міндетті емеспін ғой, сондай-ақ, сізге де, мейірімді мырза, құрмет тұтуға әбден лайықты, абзал қасиеттер мен ақыл-парасат иесі боп табылатын адамға да, осынау түкке алғысыз романдарда жазылатын есалаңдықтар жайындағы шатпырақтарға шындық ретінде қарау жараспайды-ақ.

L тарау

Дон Кихот пен канониктің арасында болған өткір пікірталас жайында, сондай-ақ басқа да оқиғалар турасында