— Бұл жайында түк ешқандай түсінігің жоқ екен-ау! — деп дауыстап жіберді Дон Кихот. — Сен жақсы біліп қойғын, Санчо, кезбе рыцарьлар тұтас бір ай бойы нәр сызбай жүргенді өздеріне зор абырой санайды немесе қолға не түссе соны қанағат етеді. Егер мен оқыған кітаптың бәрін сен де оқыған болсаң, онда бұл саған тосын нәрсе көрінбес еді, ал мен өзім соншама көп кітап оқығаныммен, бірде-біреуінен кезбе рыцарьлардың, — тек ілуде бір, өз құрметтеріне арналған ас та төк той-думандарда болмаса, — тойынып тамақ ішкені жайындағы ескертпені таба алмадым, ал басқа уақытта олар не болса соны қорек ететін болған. Әлбетте, оларды мүлдем тамақ ішпеген және басқа да түрлі табиғи қажеттіліктерін өтемеген деуге тіптен де болмайды, өйткені олар да өзіміз секілді адамдар болған, бірақ, екінші жағынан, олар бүкіл өмірін дерлік ормандар мен шөл далаларда өткізген, қастарында аспаз болмаған — ендеше, олардың әдеттегі азығы мына қазір өзің маған ұсынып отырғандай тым қарапайым болған деп жорамалдаудың ешқандай сөкеттігі жоқ. Сол себепті де, достым Санчо, жаным рақат табатын нәрсе үшін басың ауырмай-ақ қойсын, білмейтін нәрсең жайында билік айтпа, кезбе рыцарьды тура жолдан таюға итермелеме.

— Кешіре көріңіз, тақсыр, — деді Санчо, — бірақ өзіңізге айтқанымдай, мен оқи да, жаза да алмаймын, сондықтан рыцарьлық салт-дәстүр ережелері дегеніңіз маған бір мылқау дүние. Алайда, алдағы уақытта, рыцарьлар санатында болуыңыз себепті, сізге тек кептірілген жеміс-жидекті ғана беріп, өзімді, рыцарь болмауым себепті, әртүрлі етті тағамдармен және жалпы басқа да құнарлы азықпен қамтамасыз ететін болам.

— Кезбе рыцарьлар жалғыз тек кепкен жеміс-жидекті ғана қорек етуге тиіс деп отырған жоқпын саған, Санчо, — деп қарсылық білдірді Дон Кихот, — мен тек жемістер де рыцарьлардың әдеттегі азығы саналғанын айтқым келген, сондай-ақ олар далада өсетін шөптерді де талғажау еткен: өзім секілді олар да ондай шөптердің мән-жайын жақсы білген.

— Шөптердің қадір-қасиетін ажырата білу дегеніңіз — бір ғанибет нәрсе, — деп тұжырды Санчо, — сондықтан біліміңіздің қашан да болса бізге әйтеуір бір көмегі тиері кәміл!

Сол арада ол азықтарын алдарына жайып, екеуі ың-шыңсыз отырып тамақ ішуге кірісті. Оның да, бұның да қоналқаға жетіп алуды ойлап тынышы кетіп отырғандықтан, әрі жұтаң, әрі құрғақ азықтарын әп-сәтте жеп бітірді. Сосын қайтадан көліктеріне отырып, елді мекенге күн жарықта жетіп алмақ боп алғыр аяңмен жүріп кетті; алайда ұзамай күн сәулесі күңгірттеніп, онымен бірге саяхатшыларымыздың ойға алғандарын орындау жөніндегі үміттері де күңгірт тартып сала берді — дәл осы кезде бұлар ешкі бағып жүргендердің лашығы жанынан өтіп бара жатқан-ды, сондықтан осы араға қона кетуді ұйғарды. Селоға жете алмағанына Санчо Панса қаншалықты өкініште қалса, бұл түнді ашық аспан астында өткізетіні жайындағы ой Дон Кихот үшін соншалықты қуанышты болды — бұндай жағдайлар оған нағыз рыцарь екендігінің тағы бір дәлелі секілді көрінді.

ХІ тарау

Дон Кихоттың бақташылармен не жөнінде әңгімелескені туралы

Бақташылар оларды жылы қабақпен қарсы алды; Росинант пен есегін көңілдегідей етіп жайғаған Санчо қазанда пісіп жатқан ешкі етінің иісі бұрқырап шығып тұрған жаққа қарай бет алмаққа оқталған: қазандағыны қарынға аударатын мезгіл болған-болмағанын білгісі кеп аңсары ауған, бірақ ниетін жүзеге асырудың орайы келмей қалды, өйткені дәл осы мезетте бақташылар қазанды оттан түсірді де, қой терісінен жасалған бөстекті жерге төсеп жіберіп деревнялық ас-тағамдарын асығыс-үсігіс дайын қыла қойды, сосын мейлінше қонақжай кейіппен қос саяхатшыны тамаққа шақырды. Төңкерулі жатқан мал суаратын астаудың үстіне отыруды Дон Кихотқа қолпаш көрсете нұсқағаннан кейін қашаны күзететін алты бақташы түгел бөстекті қоршап алқа-қотан отыра қалды. Дон Кихот сол орынға келіп жайғасты да, Санчо шарап құйылған мүйіз құтыны әперіп тұрмақ боп мырзасының арт жағында түрегеп тұрды. Дон Кихот оған былай деп тіл қатты: