Дон Кихот ІІ - Мигель де Сервантес

Дон Антоньоны қызыққа кенелту ниетімен және Дон Кихоттың көңілін тауып, не қилы есалаңдық көрсетуіне мүмкіндік туғызу мақсатымен жергілікті кавальеролар алты күннен кейін шығыршық ілу ат сайысын ұйымдастырмақ болды, бірақ ат сайыс ақыры өтпей қалды, ол жайында төменде айтылмақ. Дон Кихоттың қаланы ешқандай сән-салтанатсыз жаяу аралап көрмекке аңсары ауды: егер атпен араласа тағы да балалар соңымнан топырлап мазамды ала ма деп қорыққан-ды; сөйтіп, үй иесі қосып берген екі малайды ертіп алған Дон Кихот пен Санчо қыдырыстауға шықты. Алайда, ойламаған бір жағдай болды: әлдебір көшемен өтіп бара жатқан Дон Кихот басын көтеріп қараған сәтінде бір үйдің есігінің маңдайшасында үлкен әріптермен таңбаланған Бұл жерде кітап басылады деген жазу барын көріп қалды; бұл оны қатты қуантты, өйткені әлі күнге шейін баспаханада болып көрмеген-ді, сондықтан кітаптың қалай шығатынын білуге ынтықты. Нөкерін ертіп ішке кірген ол бір жерде бедерлеме әзірленіп, екінші жерде түзету жүргізіліп, біреулердің әріп теріп, екіншілердің әріп таратып жатқанын көрді, — қысқасын айтқанда, кітап шығаратын үлкен баспахананың күнделікті тіршілігі көз алдында көлбеп жатты. Бір әріп кассасының қасына келген ол мұның не қажеті барын сұрады; жұмысшылар оған түсіндірді; ол таңырқанды да, әрмен асты. Одан соң ол тағы бір жұмысшыға келіп, немен айналысып жатқанын сұрады. Жұмысшы оған былай деп жауап қатты:

— Сеньор! Мына кавальеро, — ол кескіні көз тоярлық, жылы жүзді, маңғаздау пішінді адамды нұсқады, — итальяндық бір кітапты өз тілімізге аударған еді, мен соны теріп жатырмын, кітап етіп шығарамыз.

— Ол кітап қалай аталады? — деп сұрады Дон Кихот.

Оған аудармашы жауап берді:

— Сеньор! Бұл кітаптың итальянша атауы — Le Bagatelle.

— Le Bagatelle сөзінің испан тіліндегі баламасы қандай? — деген сұрақ қойды Дон Кихот.

— Испан тіліне аударғанда le вagatelle сөзі ұсақ-түйек деген мағына береді, — деп түсіндірді аудармашы. — Алайда атауы қарапайымдау болғанына қарамастан, кітапта құнды да пайдалы нәрселер жинақталған.

— Мен аздап итальянша білем, — деді Дон Кихот, — және Ариостоның бірнеше стансын әнге қосып айтып бере алатынымды мақтан тұтам. Ал, енді айтыңызшы, мархабатты мырзам (біліміңізді сынау үшін емес, әншейін әуесқойлықтан сұрап тұрмын), бұл шығармада сізге pіgnatta деген сөз кезіккен жоқ па?

— Әлденеше рет кезікті, — деді аудармашы.

— Ал, оны испан тіліне қалай аудардыңыз? — деп сұрады Дон Кихот.

— Ау, оның пеш құмыра дегеннен басқа баламасы бар ма еді? — деді аудармашы таңырқанып.

— Ғаламат! — деп дауыстап жіберді Дон Кихот. — Байқауымша, итальян тілінің майын ішкен адам секілдісіз! Итальянша pіace сөзін лазым деп аударатыныңызға, pіu сөзін — көбірек, su сөзін — жоғарыда, gіu сөзін — төменде деп тәржімелейтініңізге нендей нәрсеге болсын бәс тігуге бармын.

— Әлбетте, солай тәржімелеймін, — деп қоштай кетті оны аудармашы, — себебі тіліміздегі баламасы тура сондай.