Көлбей жатқан бел ме, бұны күтіп тұрған жағасы жайлау жақсы жаңа дүние ме?.. Әйтеуір алдында енді мақсат ететін өріс бардай. Сол бұған "бері тарт" деп қол бұлғардай, атой берердей байқалады. Тағы бір шақта сол түн мұнары қоршап тұрған қарабарқын, бірақ айқын белдің ар жағынан сіберлеп ақ шапақ білінеді. Тез өзгеріп, түн жиегін түре серпіп, тамаша ашық мамыр айының аспаны білінгендей. Сүттей таза аспанды, кең әлемді таң шапағы сәл қызғылт сәуле нұрлантып келе жатқандай... Міне, Абайдың өзімен өзі болып, Павловтан кейін жалғыз оңаша қалып, ендігі ойына шомғанда қиялы осындай. Бұрын Абай андап көрмеген асыл әлем аңғарын болжағандай болып еді.

Абайдың Мағашты алып елге жүргелі жатқанын естіп, бұған амандасып қалғалы кәрі достарынан Сейіл, Дәмежан келіпті. Күйлері нашар болса да, суық күннің аязына, қақап тұрған үскірік желіне қарамастан, ар жақтан, алыстағы Затоннан желге қарсы жаяулап жүріп, Сейіт, Сәмен екеуі бастап, бес-алты жұмысшылар келіпті. Абай өзінің әр кезде дос көңілмен кездесіп жүретін бұл адамдарын жақсы қабыл алды. Сейіл, Дәмежан келісімен Абай Баймағамбетке білдіріп: "Мол қылып ет ассын, қымыз әкелсін. Сейілдер бүгінгі менің қонағым болсын!" – деген еді.

Кейін осылардың үстіне Сейіт пен Сәмендер келгенде, Абай бұл жақындарының әдейі сөз байласып, "бір күнде барысайық" деп уәдемен келгенін аңғарды. Шынында Сейіл: "Абай осы күнде реніште көрінеді. Өзіне тірек көрген, ең жақын көретін баласы қаза бола ма деп қауіп етеді екен. Көңілі күпті, қайғы басқан қартқа айналып барады, дейді. Біз талай кезде Абайдың қасында болушы едік, мынау күйінде үнсіз қалмайық. Тым құрса көзіне көрініп, көңіл білдіріп, сәлем беріп шығайық. Абайдың тәуір көретін достары пәлен күні жиналып келіңдер!" – деп, Затонның адамдарына сәлем жолдаған. Дәмежанды Сейілдің өзі ертіп келген-ді.

Бұл адамдар әнеугі оқудағы балалары айтқан тәрізді жайларын Абайға қысқа ғана сараң сөзбен білдіріскен. "Өзі уайыммен отырған жанға біздің мұң, уайымымызды ала барып, айта беріп қайтеміз" дескен тәрізді. Сөзбен айтпаса да, көңілмен танысқан жайлар болатын.

Абай достарының ортасында бүгін көп жайларды таратып айтып, жадырап әңгімелесті. Соңғы күндерде Россия мен Жапония соғыс бастапты деген хабарды қаланың бар халқымен қатар Абайдың мына қонақтары да түгел естіген екен. Жапонияның атын кешелі-бүгінді ең алғаш естіген адамдар да бар. Олардың жері қай жақта, соғыс қай тарапта, қандай теңізде болып жатқаны туралы бұрын естігендеріне қана алмай жүрген Сейіл, Сейіт, Сәмен – бәрі де Абайдан көп жайды қадағалап сұрасқан.

Абай өзі білген жөнін ұғымды етіп, көп әңгімелеп берді. Сөздің түп мәнін ұғынып аңғарып, тыңдап отырғанын Сейіт, Сәмен, Сейіл сияқты адамдардың жүзінен Абай анық аңдады. Олар және өздерінің кей үміттерін сездіріп те қалғаны болады. Абай сөйлей отырып, Сейіттерге Павловтың, Марковтардың ұғындырған сөздері жетіп қалғанын да байқаған еді.

Сейіт пен Сәмен құр қысыр кеңес, алыс дақпырт жайын сұрап отырған жоқ. Олар жұрт айтқаннан арырақ жайдан, Абайдың аңдағаны бар ма, көпке үміт берер сезгені бар ма, соны "қандай тілмен, қалай айтар екен?" – деп, Абайдың аузына қатты қадалады.

Осы алуандас Абайға да, оның қонақтарына да қызықты болған бір жайдың үстінде, жақсы кеңес болып отырғанда, Абайдың үйіне, Дәрменге ілесе ел кісілерінің бір тобы келді. Араларында Шұбар да бар еді.

Абай жаңа келгендермен қысқа ғана амандық білісті де, бұрыннан отырған қонақ достарына қарап, жаңа бір айтқалы келе жатқан сөзіне ауысты.