Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

– Қосшыбай ғой,– деді Сағит тал арасынан сығалап,– тұрған екен ғой. Мені іздеген шығар. Кетейін.

– Сөз осы,– деді Ботагөз де түрегеп,– картішкені бір қаға берісте қолыңызға ұстатармын. Енді сөйлесе алмаспын. Сізден хат күтем.

– Жарайды.

Сағит тал арасынан Ботагөзден бұрын шығып, қарасудың жарына өрмелеп бара жатқанда, артынан бір атқа жайдақ мініп, бір атты жетектеген Қосшыбай келді.

– Әй, сен қайдан келесін,?– деді ол Сағитқа.

– Бір, ішім ауырып...– деді Сағит қабағын тыржитқан боп.

– Етті асауын, сойқан еді.

– Ие, содан ба, басқадан ба?.. әйтеуір ішім ауырып...

– Ә, солай ма? Мен қайда жүр десем...– деп Қосшыбай желіп кетті де, ауыл қасына атты тұсап Асандікіне тартты.

Қосшыбай Асандікіне жақындағанда, иығына шекпенін жамылып, үйден Байтөбет шықты.

Жайшылықта намаз оқымайтын Байтөбет, бір жаққа жолаушы шығып, сыпайы үйге түссе, сыпайылық көрсетіп, қолына құман ұстап, дәретпен жүріп, намазға жығылатын еді. Сол әдетімен ол, үйден қолына құман ұстай шықты. Оның және бір дағдысы – құманын біреу ұстап жүргенді жақсы көреді. Сондықтан:

– Қосшыбай, мына құманды қолыңа ұстай қойшы! – деді ол, ұсынып.

Қосшыбай құманды ұстап, екеуі былай шығып, Байтөбет іш дәрет алғаннан кейін, таза жерде сырт дәрет алып отырып:

– Ә, Қосшыбай,– деді.

– Әу

– Осы Асанның үйі қалай тап-тұйнақтай боп кеткен! Бұрын былықтау еді.

– Ие, солай болған.

– Тегі, келіні оңды-ау деймін. Үй іші қандай таза! Келіні асқа да бапты кісі екен. Пісірген асының дәмдісі-ай, шіркін!.. Еті де, наны да, шайы да бір түрлі сүйкімді. Аумаған шәрлі жердің асы сықылды.

– Оның рас, бай...

– Қатындай алса да, мынау Асан бір маңдайлы неме екен.

– Оның рас, бай,– деді Қосшыбай аз ойланып,– енді саған мен бір қайран қалған нәрсемді айтайын ба?

– Айт.

– Өткен қыс екеуміз қалаға бардық қой, анау бір ақ тас дүкеннен табар алдық қой...

– Ие...

– Сонда, әлгі, бір қап қантты маған алып кел деп жібергенің есіңде бар ма?

– Е, неге ұмытайын. Есімде.

– Сонда, сол қантты ала барсам: дүкенде бір мөлдіреген қазақтың сұлу келіншегі тұр екен. Оңды әйел кісінің көзін тартпай қояма. Ажары оңды болғасын, сөзі сыпайы болғасын, біреуден: «бұл кім?» деп сұрап ем, сол қалада әлгі бір жігіт бар еді ғой...

– Кім?

– Әлгі...

– Кім оның?

– Әлгі... құрып қалғыр кім еді?.. Ана, әлгі, нені айтам... анау, кімді айтам... анау, әлгі... өй, құрысын; қызылдарға жазылып жүрген!..

– Ол кім?

– Жазғытұры ұсталды ғой...

– Әлгі... Асқар Досанов деген бе?

– Сол, сол...

– Ие, ол не?

– Манағы дүкенде көрген сұлу келіншегім соның әйелі екен.

– Ие, қызылға жазылды демесе, оның өзінін, де аттығы оңды жігіт еді ғой. Таңдап жүріп алған әйелі шығар.

– Құданың құдіреті,– деді Қосшыбай,– мен саған айтайын деп талай оқтанып, айта алмай жүрмін бай. Осы Асан алған әйел, маған, аумаған, сол қалада көрген келіншекке ұқсайды да тұрады.

– Қой!–деді Байтөбет нанбай.

– Құдай біледі, осы сол әйел.

– Келеді, келеді...– деді Байтөбет, аз ойланып,– алыстан әкелдім деген сыбысы жаман еді. «Жолда жатқан не қылған арзан әйел?» деп өзім де ойлап ем. Жобасы келеді.

– Ол бұған қалай тиді екен?

– Байы ұсталғасын, күнін көре алмайтын болғасын тиген шығар.

– Осыны тексертсек қайтеді?

– Қайдан?

– Қалаға барғасын, білетіндерден сұрасақ?..

– Қой, не қыласың?–деді Асанға көңілі қалмаған Байтөбет.– Жүре берсін. Егер де сол екені рас болса, Асанға бір пәле болар.

– Онда қойдық.