Генерал-губернатор Сухомлинов «Петропавл – Көкшетау арқылы Ақмолаға өтті, қайтарда Бурабайға соғады» деген хабарды, үйіне демалысқа кеп жатқан Алексей Кулаков естіген соң, күн бұрын оны қарсы алуға даярлық жасады.

«Қашан келеді», деп құлақ түрген Алексей, Итбайдың да даярланып жатқанын естіп: «келсе маған хабар айт, өзім алдынан іздеп барайын» деп, Итбай ауылына «пысық жігіт» деп, астына жүйрік ат беріп, жалшысы Антонды жіберген еді.

Итбай аулындағы шеткерірек бір үйде губернатордың келуін тосқан Антон, «келіп қалды!» деген даңғазаға еріп, кешеге кеппен бірге шықты да, губернатор Итбай аулына тоқтамай жүріп кеткен соң, «Бурабайға алдын ала барайын» деп аттана жөнелді.

Губернатор Торайғыр тауының ығындағы даңғыл жолмен тартқанда, Антон Қотыркөл қаласы арқылы жүретін жіңішке жолға түсті.

Түтеген боранға қарамай, мұрнының тесігі мен екі көзінен басқа бетін шарфысы тұмылдырықтап алған Антон, жүйрік қарулы аттың орта шабысымен айдап отырып, Бурабай қаласына губернатордан кеп бұрын жетті. Бұл кезде пәуескесі бірде даңғылға түсіп, бірде күртікке малтыққан губернатор орта жолда жүр еді.

Антон губернатордың келе жатқан хабарын айтқанда, Алексей Кулаков қуанып кетті.

– Его высокопревосходительство қазақтың үйіне неғып түседі деп ойлаған ем,– деді Алексей әкесіне,– ойым дұрысқа шықты.

Губернаторды қарсы алу туралы Алексей Кулаков станичный атаманмен күн бұрын ақылдасып, курорттың духовой оркестрімен, салт атқа мінген казактармен қаладан, ең жақын дегенде, бес шақырым жерден қарсы алмақ болған; губернатордың пәуескесі келетін жақ көшенің шетіне қала халқын (әйел-еркегі, кәрі-жасы) жолдың екі жағына жарып қойып, губернатор пәуескесін уралаған айқаймен өткізбек болған.

Антон хабар әкелген соң, Алексей Кулаков Антонды, «атаманға бар, даярлансын!» деп жіберді де, өзі барлық формасымен, киініп тысқа шықты. Антон атаманға хабар айтып кеп, Алексей мінетін атты ерттеп, есік алдында тосып тұр екен.

Сол араға салт мініп атаман да, басқа казактар да келді. Күн түтеген боран болғандықтан, оркестрді далаға әкетуді ыңғайсыз көріп, қаланын, шетінде, қалада тосатын халықтың арасында қалдыруға ұйғарысты.

Алексей, атаман және қаладағы беделді казактардан отыз шақты адам – барлығы салт мініп, атаман ту көтеріп, губернатордың алдынан жөнелді.

Алай-түлей боранға қарамай, губернатор келе жатыр деген хабарға елегізіп, ауру-сырқаудан басқа, далаға шыға алмайтын жас пен кәріден басқа қала халқы қаланың шетіне жиналды. Шеттегі үйлерге сыймай, бүрсеңдеп боранға ұйлыққан кептің ішінде Балтабек пен Ботагөз де тұрды.

«Губернатор келіп кеткенше үйіңнен шықпа!»– деп Кошкин қолынан «подписка» алғандықтан, қаланың далаға шығуына жарайтын еркегінен үйде отырған жалғыз Кузнецов.

Боранға булығып губернаторды күткен көпшіліктің кенесі: аузы жетсе, губернаторға арыздарын айтып қалу. Көптің сөзіне Балтабек пен Ботагөз құлақ түрсе, мұңы жоқ кісі аз екен. Мұңдылардың бәрі де губернаторға мұңын шақпақ.

Балтабектің де, Ботагөздің де ойларына, егер ауыздары жетсе, губернаторға Кошкиннің Кенжетайды сабауын айту болды.

– Келіп қалды!–деді біреуі, қаланың ішіне жайыла "екен қалың қарағайдың арасына үңіліп.

Бәрі жолға үңілсе, салт атты казактар қоршаған пәуескелер шапқынмен құдитып келеді екен. Оркестр маршты ойнап кеп жіберді. Пәуескелерді орталарынан өткізген көпшілік уралап, «ура», «ура» деп, аяғы: ««патшаны сақта, құдай!» – гимнімен тұтасып кетті.

Ботагөз боранға құмығып жан-жағына қараса, төңірегіндегілердің бәрі де «патшаны сақта, құдай!» гимнін айтып шулап тұр екен. Қасында, қолтықтасқан Лиза да көптің үніне қосылып тұр екен.

Бұл әнді Ботагөз де білетін еді, бірақ, бір айтқанын Асқар естіп: «мұны неге айтасын» деп, патшаны жамандаған соң, айтуын доғарған.

Ботагөздің әнге қосылмай тұрғанын көрген Лиза:

– Қосыл!– деді оған.

– Не могу.

– Почему...

– Потому...

2