Шетте тұрған Қиқымбайдың үйінің есік алдына ырсылдап жақындай бергені сол еді, кенет іргеден тоқтыдай бір нәрсе ытқып шығып бажылдап тұра келе қашты. Түу, атаңа нәлет, балпақ тышқан! Өмірінде бұйтіп қорықпаған шығар. Иманы тас төбесінен шықты. Үйдің іргесінен шырқырап шығып және екі-үшеуі безді. Аяғының буыны ұстасыншы енді. Тышқан жайлап кеткен мына иесіз үйге кіру, қасқырдан да қорқынышты еді. Көзіне тер құйылып, басы айналып теңселіп Дәу апаның жұлым үйіне қарай өте беріп аяқ астындағы жер ошаққа түсіп кетіп оңбай құлады. Қолымен жер таянып түрегеле беріп, басына бір ой келді. "Біткен жерім осы екен" деген. Шалғайының күлін қағып буын-буыны қалтырап әрең тіктеліп Дәу апаның қауашадай үйіне қарай тәлтіректеп аяқ басты. Одан сәл әрі есік, түндігі тұмшалаулы өз үйі. Есік алдында төңкеріліп жатқан дәу қара қазанның төңірегін тышқан қазып тастапты. Жоқ, өз үйіне өлсе жолағысы келмеді. Дәу апаның үйінің есігі сыртынан байланбапты. Ашық есікті ашып, ішке бас сұғуға келгенде Пахраддин тағы жүрексінді. Үй ішінде әлгіндей азынаған балпақ тышқандар толып жүргендей елестеді. Найсап, неткен жиіркенішті мақұлықтар еді!.. Ақыры, лажсыз ішке бас сұқты. Қаракөлеңке үй ішіңде еш нәрсе байқалмайды. Сәл тұрып ішке кірді. Көзін жұмып теңселіп біраз тұрды үй ортасында. Ес жинады. Қаракөлеңкеге көзі үйреніп үй ішіне назар қыдыртты. Тірілей молаға кіргендей түршікті жаны. Адам кеткен үйде не жылу, не ұсқын болсын. Әйтеуір, қаңқиып тұрған бір қуыс.

Төрде алашаның үстінде қырық құрау ескі көрпеше қалыпты. Сықырлауық есікті іштен ілдіріп әлгі көрпешенің шаңын сілкіп төрге қайта төседі. Соның үстіне отырды. Шаршаған, әлсіреген денесі ұйып, тыныш демалыс аңсайды. "Тынығайын, көп ұзамай Күн батар, атасына нәлет, таң азанда-ақ жүрермін" деді ойы. Сыртқа құлақ түріп қалжырап жатып көзі ілініп кеткенін де байқамады.

...Түннің біруағында оянды. Тұла бойы тоңазып қалған екен. Түндіктің жыртығынан жайнап жұлдыздар көрінді. Үй іші қараңғы. Бірақ жүрегі, неге екені белгісіз, дүрс-дүрс соғады. Қорқыныш бар бойында. Қартаяйын дегені ме, қорқа бергені несі? Сол-ақ екен, назары көлеңке ұйыған есік тұсқа іркілді, Жабық есіктің арғы жағында әлдене жасырынып тұрған сияқтанды. Пыс-пыс тыныс алғанын анық шалды құлағы. Дереу төңірегін қарманды. Түнде шешіп жатқан етігі ілінді қолына. Есіктің бармақ сыйғандай саңылауынан бұған қарап бақшиған жалғыз көзді көріп қалды. Содан:

— Ай! — деп, ақырып айбат шегіп, қолындагы сыңар етікті есікке қарай жіберсін. Есік жақ сатыр-сұтыр етті.Бұны аңдыған жын ба, пері ме, әйтеуір, бір пәле апыл-ғұпыл тұра келе қашты.

— Айт! — деп, тағы ақырды Пахраддин бұ жолы орнынан ыршып түрегеп. Мақұлықтың аяқ дүрсілі ұзап бара жатты кем-кемдеп. — Астапыралла! Я, пірлерім!.. — деп, Пахраддин жатқа білетін аяттарын бірінен кейін бірін шұбыртып жатыр. Ұйықтау қайда енді? Тар үйдің ішінде теңселіп көрер таңды көзбен атырды. Құлқын сәріден тысқа шығып дәрет алды. Есік алдында отырып таң намазын оқыды. Жүруге халі бар сияқтаңды. Қолына таяқ алды.

Төңірек ала көлеңкелене бастағанда иесіз ауылдан жаяулатып жолға шықты.

Пахраддиннің жолын тосып айдалада қалған Хансұлу, Дәу апа, Сырға бәйбіше екі түн ұдай ұйқы көрмеді. Шағыл құмның басына от жақты. Айқайлады. Пахраддин адасып жүр ме деп.

— Адыра қалғыр, осының бәрі ана қаншықтың әлегі! Өлсе өрем қапсын, неміз бар еді соны іздетіп?!.. — деп, күйінеді Дәу апа ашық үні саңқылдап.

Сырғада үн жоқ. Иығына ішігін жамылып отқа қарап тұнжырап отырады да қояды. Ауыл, үйді тастап шұбырған күннен бері төңірек дүниеден бөлініп өзінше бір тұңғиық қалыпқа түсіп жүр еді. Бұрыннан да сөзге сараң, тілі майда, жұмсақ мінез шешесі соңғы күндері, тек, көлеңкедей қозғалып жүргені болмаса, үндеуден, сөйлеуден мүлдем қалғандай еді.

Күн көтеріле Хансұлу жақын маңай шағылдарды аралап көсік қазды. Жуа терді. Осындай тіске басатын нәрселер болмаса қалта түбінде қалған азғантай бидай, жүгеріні бұлар бір-ақ күнде жеп бітетін түрлері бар еді.