Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Пахраддин Сырғаның тізесінің астында жатқан шүберек қалтадан және бір уыстай жүгері алып, баланың тостағанына тастады. Бала ұстап алатындай шапшаң бұрылып бүлкілдей жөнеді. Сырға шаршаулы назарын отағасыға қадап, сәл қабақ шытқандай болды.

Пахрадцин бәйбішесін түсінді. Түсінді де шарасыз күй кешіп:

— Е-е! Е-е -е!!! — деп, ауыр бір күрсінді. Еңсесі күрт түсіп ойға кетті.

— Әнеки, тағы келеді, таратып бер, енді мына қалған бір уыс бидайды да!.. — деді Сырға. Ақырын айтса да күйініп айтты. Пахраддин басын көтерді. Қараса жетім қозылардай жан-жақтан өріп келе жатқан өңшең жоқ-жітік балалар.

— Ей, қарақтарым! Қайда келесіндер ентелеп, түге?! — деп қалды зор дауысты Дәу апа. Балалар үрпиісіп тоқтай қалды.

— Келіңдер! Келіңдер! — деді Пахраддин. Дауысы қатқыл.

— Көкесі-ау!.. — дей беріп еді Сырға, Пахрадцин:

— Жә, доғар! Өлсек бірге өлдік! Осы нәрестелердің жанынан артық емес менің жаным! — деді ширығып.

Әңгіме осымен бітті. Пахраддин әр баланың жайған алақанына бір-бір шөкім бидай салып жатты.

Осы жұртта Күлзипаның кәрі әкесі үзілді. Үн шығармай тез жерледі оны ел. Түс ауа тағы шұбырды.

... Хансұлудың бір қорыққан адамы Балқия еді. Бұрынғы күйіне басса, кез келген уақытта, басы ауған жаққа тұрып жүре беруі керек еді. Жоқ, Балқия өйтпеді. Жетекке ерген ботадай томпаңдап қалмай келеді қатардан. Жат қылығы болмағаннан кейін Дәу апа да, Хансұлу да оны аңдуды қойды. Бірақ, қызықты қараңғы түскесін көрсетті Балқия.

Іркіс-тіркіс шұбырған ел түс қайтқасын да екі-үш бел асқан. Кеш түсе қойселеуі молдау құмсақ бір шагылды қоналқыға таңдап іркілді. Есектерді жайылсын деп селеуге арқандап, өздері шөпшек жинап от жағып, жүктен ықтасын жасады. Айсыз қою қараңғы түнде шағылдың тұс-тұсынан от лапылдап, адам қыбырлап төбе үсті пері қонғандай құжынап жатты.

— Ойбүй! — деді бір кезде от жанында отырған Дәу апа орнынан түрегеле беріп. — Құдай безгелдек, келін қайда әлгі?!

Бұлар жүктерді шешіп жұмсақ құмның үстіне төсек жайып күйбеңдеп жүргеңде Балқия жандарыңда сияқты еді.

— Балқия! — деп дауыстады Дәу апа. — Балқия-ау-ууу?!

Тым-тырыс. Пахраддин бастап бәрі түгел өре түрегедді. Оттан қашықтап түн ішіне таман барып, бәрі қосылып: "Балқия! Балқия!" деп, айқайға басты.

Аспан бұлтты. Көзге түртсе көргісіз қараңғы. Хансұлу отыра қалып үңілді көкжиекке. Не көп, жан-жақта бұталы шағылдар көп. Кенет түн түкпірінен сықылықтаған әйел күлкісі шықты. Хансұлудың тұла бойы түршігіп кетті.

— Мына жақта! — деп, әкесі далпылдап тұра жүгірді түн ішіне қарай. Әлгі есалаң күлкіден кейін Хансұлу қостан көп ұзауға қорықты. Пахраддинмен бірге ауыл еркектері де кетті дүрсілдеп жүгіріп.

Балқияны қуған кісілердің айқайы түн ішіне қарай кем-кемдеп ұзай берді.

Хансұлу шешесі екеуі түн жамылып бірауық тұрып, кейін қайтты. Түнгі даланы бастарына көтеріп, қанша айқайлағанмен бұл түні Балқия таптыртпады. Таң сәулесі жерге түсісімен сұр есектің беліне отырып Пахраддин Балқияны іздеп кетті. "Ашыққан елді іркуге болмас, алға қозғала беріндер!" деп тапсырды Лабақ ахунға. Дәу апа, Хансұлу, Сырға бәйбіше жүктерімен осы шағылдьщ басында күтетін болды Пахраддинді.

Пахраддин із кесіп әлектеніп жатпады. Кешегі келген жолға түсіп ескі жұртқа қарай тартты. Көп ұзамай жерге жарық түсті. Күн шықты. Таң алдында ғана сәл-пәл сіркіреп өткен жаңбырдың иісі бұрқырайды. Топырақ, жас шөп иісі кеңсірікті жарып барады. Сендей соғылысып алажабыр бұлт көшіп жатыр аспанда. Жалғыз аяқ жолга көп ұзамай Балқияның да ізі келіп қосылды. Балқия жолменен жалаң аяқ ызғып тартып отырыпты. Тіптен кідірмепті. Бүлкілдеп жүгіріпті әлсін-әлсін. Пахраддин да аямады есекті. Ызғытып айдап отырды. Содан екінді әлетінде ғана жақындады кешегі ауыл маңында іркіліп өтетін көлденең белге. Оған шықса ескі жұртта қалған ауыл көрінеді.