Knigionline.co » Казахские книги » Белый дом / Ақ боз үй

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Книга «Белый дом / Ақ боз үй» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

Крупнейшее произведение искусства, которое охватывает эпоху сталинских репрессий, застоя, голода – трилогия Смагула Елубая «Белый дом». В произведении просматривается артистизм, художественная структура, присущие автору. Он умело описал положение голодающих, последствия «преувеличения» для страны, разоблачает негативные действия, безнравственность и несправедливость тех, кто правит страной. Произведение охватывает времена Великой Отечественной войны. Вам будут слышны крики и стоны людей, читая роман. В нем и душевная боль голодных детей, и искалеченной старухи, и невинного оскорбленного мужчины…

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай читать онлайн бесплатно полную версию книги

Бұндайда Қиқымбайдың үйіңдегі Қатира келіннің "көш бастайтын" әдеті ғой. Есектің үстіне сыймай жатқан түйіншектерін түйгіштеп:

— Осы біздің еркектерде бас жоқ, түге! — деп бастап, соңын айқайға ұластырған еді бір кезде. — Бүйтіп қайта күйсейтініміз бар, әу баста неміз бар еді кәллектиптен қашып? Ау, сірә, қайтып баратынымыз бар, ел ішінде неге отыра бермедік, түге?

— ...Өшір үніңді, атаңа нәлет! Өшір! — деп жатты

Қиқымбай әйеліне тап-тап беріп.

Қатира келіннің әлгі айқайы Пахраддинге ғана айтылған қарғыстай, лағынеттей еді. Сұр жебедей жанына қадалып етінен өтіп, сүйегіне бір-ақ жетті. Одан арғы ауыл арасының у-шуына құлақ тоспады. Ұяттан беті өртеніп, салпы етек қатынның шайпау тілі жанына қамшыдай батып, иттей қорланды. Сырға мен Хансұлу сыртқа шығарған қос қапшық, көрпе-төсекті бір меңіреу халде жүріп есекке тендеді. Азық-түлік, аяқ-табақ салынған ала қоржынды да салды. Сұр есектің арқасы сонымен сықап толып қалып еді. Бұдан артық нәстенің сыймайтынын көре тұра әйелі мен қызы күйбеңдеп үйден шығар емес. Оларға салсаң тіпті нәрсе тастағысы жоқ. Пахраддинді бір ыза буып тұр. Талайдан қақпақылдап әкеп осы тығырыққа таяған тағдыр сұрқылтайға ма, әлде кеш қимылдаймын деп кеңірдегінен тұзаққа ілініп тұрған өзіне ме, әлде болған істі тек біреуден көретін Қатира тәрізділерге ме, әйтеуір, бір бунаған ыза бар. Шарасыздық ызасы. Осы кезде Пахраддиннің өңі қабарып, сақал-шашы түгел қырау шалғандай еді. Әйелі мен кызы оны аңғарған жоқ. Ана нәрсені бір ұстап, мына нәрсені бір ұстап үйге кіріп-шығып жүйткіп жүр. Сөйткенше, Сырға бәйбіше:

— Ой-бүй-и, көкесі-ау! Қазанды ұмытып барады екенбіз ғой! — деп, есік алды жер ошақтағы дәу қазанға қарай ұмтылды. Қызы да жүгіріп барып үлкен қара қазанның бір жақ құлағынан ұстады. Пахраддин дәу қазанды көтеріп дедектеп келе жатқан әйелі мен қызына қарап шатынап тұр. "Қазанды таста!" деп айтуға тілі барар емес. "Алайық!" деуге сұр есектің арқасына сыяр емес.

— Сыймас... — деп, сыпайы айтып еді, әйелі мен қызы естімеді. Қара қазанды тұқшындап көтеріп әкеле берді жанына.

Сол-ақ екен талағы тарс айрылды Пахраддиннің:

— Таста!!! Сыймайды! — деп ышқынып дауысы шығып кетті. Пахраддин "Пахраддин" болғалы осы шығар бала- шағаға айқайлап тұрғаны. Қызы мен әйелі шошып кетіп, қара қазанды түсіріп алды қолдарынан. Өңдері қашып кеткен. Пахраддин түсі түтігіп, теріс бұрылды. "О, шұнақ Құдай! Шұнақ Құдай! Көрсетпегенің осы ма еді? Осы ма еді маған!" деп іштей күңіреніп, бұлыңғыр лайсаң көкжиекке қарап жыларман боп өксік атты Пахраддин. Бірақ, көзінен жас шықпады. Тұл дүниедей бұ да қаңсып қалыпты. Құлағыңда — ысылдаған жел.

— Болындар! — деді, өзі не істерін білмей әуре-сарсаң сенделіп.

Біраз жұрт есектерін алдына салып айдап, ұбырынып-шұбырынып жолға шығып та барады. Қырық жамау жұпыны үйінен байғұс Дәу апа шыға алмай жүр айналсоқтап. Құлақ тосса үйінің ішінде сампылдап ол да біреуді тілдеп жүр. Көліксіз үйдің бірі осы Дәу апанікі еді.

— Әкел ана Дәу апаның жүгін! — деп, Хансұлуды жұмсады. Дәу апа екі-ақ түйіншек нәрсе алған екен жолға. Бірінде кішкентай қазаны бары байқалады. Сол екі түйіншекті салды сүр есектің беліне. Дәу апа үйіне қайта кіріп кеткен, бір кезде дауысы шықты саңқылдаған:

— Қасқа Құдай, менің сорыма бұ қатынды да ауыртып қойды ғой!.. Енді қайттім?! — деп, үйінен шығып келеді. Ізінен немересі жылап жүгіріп қалмай келеді.

— Пахраддин-ау, енді не істедім? Ана ауыш келінім жүретін емес. Жәй айтсам түсінбейді. Қатты айтсам жылайды. Енді қайттім, тақа?!

Пахраддин Хансұлу мен Сырғаға бұрылды.

— Алдастырып алып шығындар? — деді.

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий