Буря / Боран - Тахауи Ахтанов

...Қасболат тағы да төңбекшіді. Ұйқы деген ұшты-күйлі жоғалды. Үйде ұйықтататын дәрі де жоқ. Адамның ойы бір қозғалып кетсе тоқтамайтын пәлесі бар ғой. Бір оқиғадан бір оқиға, бір ойдан бір ой суыртпақталып шыға береді. Соны үзіп тастай алмай әлек. Осыдан он бес жыл бұрын болған оқиға. Суынып та кетті. Әлдеқашан ұмыт болған сияқты еді. Бүгін келіп қайтадан қоздағанына жол болсын. Төрт-бес жыл өткесін Шәрипа әйелі өлген момындау бір қазаққа күйеуге шықты деп естіген. Ол кезде жай-жапсарын қазып сұрамаған. Қазіргі халі қалай екен? Қасболатты ұмытты ма екен? Дегенмен өзінде ерекше бір нәрсе бар еді. Осындай жанды қинаған кежірлеріңді айтқызбай түсінетін. Қанша күйзеліп келгенде басыңды кеудесіне басып үнсіз отырсаң... Со кезде жап-жас қыз. Сонша мейірімді қайдан тапты екен. Еркекке жар ғана емес, ана болу үшін жаратылған әйелдер болады. Ондай әйелдер сирек. Өте сирек... Соның біреуі Қасболаттың өмір жолында кездескен екен...

Мәжитовке уәде бергеннен кейін де «көзді жұмып, қойып кетсем бе екен» деп талай толқыды. Бірақ белгісіз бір күш жеме-жемге келгенде желкесінен тарта берді. Шәрипамен арасын біржола үзіп кетуі... ол алдыңғы ойынан да қиын болды. Осы екі сезім тіресіп келгенде Қасболаттың өзі бір дәрменсіз халге түсті. Мәжитовтың итермелеуімен басқа ауданға ауысу туралы дәлелі толық арыз жазылып кетті. Баратын ауданы да қабылдайтынын хабарлады. Сөйтіп басталып кеткен оқиға Қасболат үшін қалған істі өзі-ақ тындыратын болды.

Бұрын Шәрипамен қосылуға бел буып жүрген кезде әйелін, баласын уайымдайтын, соларға жасамақ әділетсіздігіне өкінетін, жұрттың сұқ көзі, сыртынан сыбырлаған ғайбат сөзі — болашақтағы сүтке тиген күшіктей жағдайы мазасын алып қинайтын. Енді екеуінің орны ауысып тек қана Шәрипаны уайымдайтын болды. Демек ана жағының тынышталғаны ғой.

Бірақ қайткенде де Шәрипамен ажырасу Қасболатқа оңайға түскен жоқ. Сол Мәжитовке уәде қылғаннан кейін сөзінде тұрып Шәрипаға бармай қойған. Әрине оған әрең шыдады. Егер бара қалса өзіне әлі келмейтінін білді. Тек кетерден бір-ақ күн бұрын соқты.

Сол бір кездесуді Қасболат еске алғысы келмейді. Бірақ ойлағың келмейтін нәрсенің ойлатпай қоймайтын пәлесі бар емес пе. Сол сағатқа Қасболат ұзақ та қиын дайындалды. Шәрипаға қоштасарда айтатын әр сөзін он қайтара екшеді. Әрине Шәрипаны шексіз жақсы көретінін, қашан ақтық демі біткенше ұмытпайтынын... бәрін... бәрін айтпақ болды. Тағдыр... Сұм тағдырға шара жоқ екен... иә... көп-көп сырларды айту керек.

Шәрипа арада еш оқиға болмағандай кәдімгі әдетінше жылы қарсы алды. Қасболат мұндайды күтпегендіктен тіпті сасып қалды. «Ешнәрсені естімеген екен ғой, бәрін басынан бастау керек болды-ау» деп қиналды.

— Шешін, жоғары шық. Мен қазір шай қойып жіберемін,— деді Шәрипа.

— Мен асығыстау едім, шайға қарамаспын,— деді Қасболат сасып.

— Қой, шай ішпегенің ұят болар. Алыс жолға кетіп баратқан адамды құр ауыз жіберіп...— Шәрипа самаурын қоюға ауыз бөлмеге шығып кетті.

Бәрін біліп жүр екен ғой. Тіпті қиналмағаны ма? Даусында бір діріл болсайшы. Қасболат күйіп-пісіп, өртеніп жүргенде бұған бәрібір болғаны-ау. Қасболаттың сонша қасіретінің күні... Өзін алдап мұзға отырғызып кеткен сияқты көрініп Қасболат тіпті ашулана бастады.