Буря / Боран - Тахауи Ахтанов

«Көк қошқар» мұның жұдырығынан қорқудан гөрі іші пысып, ойын аңсап жатқан сияқты. Қол-аяғын бауырына тығып, доптай домаланып сықылықтап күле береді.

— Қойдым, ағатай, тіпті тойларыңа да шақырсаң да бармаймын.

...Қаламүш көшенің екі бетінде алшақ салынған тоқал үйлердің ортасымен колхоз басқармасына келе жатыр. Мектепке кіріп, мұғалімдермен сөйлесіп шығатын да шаруасы бар, оған кейінірек балалар сабақтан шыға бергенде соқпақ. Алыс жайылымнан орталыққа келгенде ең алдымен көзіне оттай басылатын осы мектеп пен жатақхана. Соның ішінде қызығы мен думаны қалғандай көргеннің көңілі алып-ұшады. Өзі отырған партасы, әр босағасы, ең аяғы ауладағы доп ойнайтын сетканың қадасына дейін Қаламүшты сағынып қалған сияқты болады. Енді бір-екі сағаттан кейін оралып соққанда оқудан шығып келе жатқан балалар да шұрқырасып қоршап алады. Бәрінің ортасында өзі, бәрінің көзі өзінде ғана. Шынын айту керек осы бір сәт Қаламүшке ұнайтын. Кәдімгідей марқайып қалады.

Бірақ осының бәрінен артық бір нәрсе бар. Қаламүшке қарап аузын ашып, үймелеген балалардың шет жағын ала Зүбайда тұрады. Ол бұған батып тіке қарай да алмай, кішілеу қара торы жүзі қызара бөртіп, қарақаттай дөңгелек көзін тайдырып әкете береді. Кетіп қалуға дәті жетпей, кетпейін десе өзіне өзі сөлекет көрініп ыңғайсыз бір халге түседі. Мұндай кезде Қаламүш те еш нәрсе сездіргісі келмей әдейі дабырлап қатты сөйлейді. Бірақ мүлт жібермей көз қиығымен Зүбайданы бағып тұрады. Қапысын тауып екеуінің көзі бір сәтке кездесіп қалады. Сол бір қарастан Қаламүштің кеудесіне ыстық толқын құйылып, басы айналады, осы сәтте бұл дүниеде Зүбайдадан жақын адам жоқ...

Осы сары майдай кейінге сақтаған қуанышы көкірегін жылытып, Қаламүштің кішілеу аққұба жүзіне нұр жүгіріп келеді. Оның әшиінде үстіңгі ерні түрік, қайқы тұмсық аңқау кескіні қазір бұл дүниеде қуаныштың көптігіне сүйсіне таңырқағандай аузы ашылып, уылжи күлімсірейді.

Кеңседен дөңкиіп колхоз председатель Құмар шығып келе жатыр екен. Үстінде қынама бел қара тон, басында екі құлағы есек құлағындай едірейген құлақшын. Жалпиған жұмсақ мұрыны бұлтиып шыққан екі бетінің ортасына батып кеткен. Үлкен жалпақ иегі ілгері ұмсынып тұр. Сарысу иленгендей ісінген қалың қабақтың астындағы ұзынша сызықтан кішкене қара көзі жылтырайды. Бір жаққа асығып бара жатқан түрі бар екен, Қаламүшті көріп қайрыла кетті.

— Қашан келдің, бала?

— Жаңа бір әзірде.

— Қоспан қалай? Мал-жандарың аман ба?

Құмар өзі еңгезердей болғанмен даусы жіңішке. Анау жуан мойынға жіп-жіңішке өңеш қондырып қойған сияқты — құдды ешкінің маңырағанындай даусы бір түрлі шырылдап естіледі. Бірақ мінезі тұйық, өзі өктем.

— Аманшылық.

Құмардың көңілі басқа бір нәрсеге алаң боп тұр ма, не айтарын ұмытып қалғандай бір қабағын көтеріп, шыдамсызданып, желкесін қасыды. Қаламүш осы сәтті пайдаланып тура ат үстінен өзінің келген шаруасына көшті.

— Құмеке, мен әлгі шопандар бригадасы жөнінде сөйлесе кетейін деп едім сізбенен. Былтыр да сөзім далада қалды. Биыл ерте бастан кіріспесек...

— Оны қоя тұр, айналайын. Сен тура бүгін аулыңа қайт. Ертең Қасекең келеді. О кісі бұл араға аялдамай сіздің жаққа барып қалуы мүмкін. Айтпақшы Қоспанның тапсырған шаруасы бар шығар. Соларыңды дүкеннен ала кет.

— Әлгі жаңағы шаруаны бір жаққа шығармайсыз ба? Ылғи осылай аяқ асты қылып...

— Оны кейін сөйлесерміз.

— Ертең қайтсам қайтеді?

Құмар сол ойланып тұрды да, Қаламүштің иығына қолын салып:

— Жарайды ендеше, таң қылаң бере атқа қонатын бол. Біздің үйге қонасың,— деп арқасынан қақты да бұрылып жүре берді.