Красная стрела. Книга Четвертая / Қызыл жебе. Төртінші кітап - Шерхан Муртаза / Шерхан Мұртаза

— Мінгің келсе, отыр, — дейді.

Қыз бала жасқаншақтап барып, машинаға міне бергенде шырқырап бір дауыс шығады. Сөйтсе, Рысқұловтың күтушісі Эрдэнэ әлгі қызға тұра жүгіріп:

— Ойун! Түс қазір, Боғдыханның аруағы ұрады, түс! — деп жанталасады.

Қыз шешесінен қорқып түсе бергенде Рысқұлов:

— Сенің атын Ойун екен ғой, отыра бер, — дейді.

Эрдэнэге қарап:

— Қорықпаңыз, қызыңыз аман-есен оралады, — дейді де, Ойунды қасына отырғызып алып, Боғдыханды жерлеу рәсіміне тартып отырады.

Әне, сонда Рысқұлов Будда храмын тұңғыш рет көреді. Храм Ұрғаның солтүстігін ала дөңдеу тұрған үлкен ғимарат екен. Әуелі қақпа алдында аузынан от шашқан айдаһарлар тұрады. Бұған таңырқаған Рысқұловты Ойун жеңінен тартып:

— Қорықпаңыз. Бұл қағаз айдаһар, — дейді.

Қақпадан ары өтерде, басынан аяғына дейін сап-сары киінген монах Рысқұловтың алдын бөгеп, хуж тұтатады. Рысқұлов хош иіс түтін арасынан ары өткенде, үлкен зал толы кілең сары киінген, кілең тақырбас адамдарды көреді. Ойун оның қолынан қысып ұстап алады. Кілең сарылар тізерлеп отырып алған, алдарында жайнамаздай кітаптар жаюлы. Бәрі қырылдаған, шырылдаған, қырат дауыспен дұға оқып отырады. Ойун сонда Рысқұловтың алақанына қалтасынан бір уыс арпа алып салады. Сыбырлап:

— Шашыңыз, — дейді.

Рысқұлов бұл рәсімді түсініңкіремей тұрғанда қаракөлеңкеден дауыс шығады. Қараса, премьер-министр Церен-Дорж, оның орынбасарлары Чойболсан, Түмен-Жырғал, Дамба-Дорж тағы басқалар тұр екен. Церен-Дорж күлімсіреп бас изейді. Сонда барып Рысқұлов әлгі бір уыс арпаны шашып кеп жібереді. Тақырбас сарылар сонда бұған бұрылып, қос алақан біріктіріп, маңдайларын басып, тағзым етеді. Сонда тағы да Ойун Рысқұловтың қолына бір қорап шишақпақ бере қояды.

— Анау шамдал түбіне қалдырыңыз, — деп сыбырлайды. Рысқұлов оның айтқанын істейді. Монахтар тағы да тағзым етеді.

Рысқұловтың қызметшісі Эрдэнэ қызы Ойун он алтыдан он жетіге шығып бара жатқан балаң қыз еді.

— Ойун деген атың әдемі екен. Оның мағынасы қалай?—деп сұрады қайтар жолда Рысқұлов.

— Атым затыма сай болмауы мүмкін. Ойун — ақыл деген сөз.

— О, неге сай емес? Әбден лайықты ат. Мен сені бұрын көрші тұрып көрмедім ғой. Оқисың ба?

— Ал мен сізді күнде көрем. Біздің үйлерімізді бөліп тұратын дуалдың тесігінен сіз жұмысқа бара жатқанда, сығалап тұрамын. Ұят-ай, — деп қыз бетін алақанымен басты. — Шешем көрсе, сояды ғой. Оқу дейсіз бе? Осындағы орыс мектебін бітіретін шығармын биыл. Біздің үй бұрын Қияқтыда болатын. Әкем сондағы орыс мектебіне берген. Содан Сухэ-Батор әкемді Ұрғаға алдырды. Енді екеуі де жоқ, — деп қыз мұңайып, аялы, қап-қара көзі жасаурады. Әдемі қыр мұрнының ұшы тершіді. Содан соң: «Кешіріңіз», — дегендей Рысқұловқа жәудірей қарап, жымиғанда екі бетіне әп-әдемі ойық ұялады.

— О, сен орысша оқысаң, тамаша ғой. Гимназия бітірген соң не істейсің?

— Білмеймін, бізде жоғары оқу жоқ қой.

— Мәскеуге барасың ба? Оқуға.

Қыздың аққұбаша жүзі лап етіп, қызғылтым тартты. Зайсан тауынан әрі асып батып бара жатқан күннің соңғы сәулесі оның осы қызғылтым дидарын ерекше бір нұрға малып, толқындандырып жіберді.

— Қайдан болсын, аға! Мені Мәскеуге кім жібереді? Шешем жалғызілік. Жұмыс істеп көмектесу керек қой.

— Шешеңмен сөйлесіп, ақылдасамыз, — деді Рысқұлов. — Тек өзіңнің талабың, ықыласың болса, болды.

Бүкіл Моңғолстандағы жалғыз сары автомобиль киіз үйлі көшелермен жүріп өтіп, Рысқұловтың резиденциясына жақындады. Боғдыханның машинасын көруге құмартқан жұрт үй-үйден жүгіре шығып, шыжаңдай қаптап, қарап қалған. Ойун ыңғайсызданып, бүрісе түсті.

— Басыңды көтеріп отыр, — деді Рысқұлов.

Қақпа алдында Эрдэнэ күтіп тұр екен.

— Қызым-ау, зәремді алдың ғой, бағана өзің кеткеннен бері жолыңа қарай-қарай зарықтым, — деп шешесі Ойунға не ұрсарын білмей, не үнсіз қала алмай наласын айтты.