— Мынау Рыцарьлық айнасы деген кітап екен, — деді.

— Білемін бұл құрметлу кітапты, — деді священник. — Мұның кейіпкерлері сеньор Ринальд Монтальванский мен оның Кактың өзінен де асып түсетін алаяқ дос-жолдастары және Францияның Он Екі Пэрі мен олардың шыншыл жылнамашысы Турпин боп табылады. Солай бола тұрса да, шынымды айтсам, бұлар атақты Маттео Боярдо туындысының өмірге келуіне ықпал еткендіктен мен оларды мәңгілік қонысқа аттандырған да болар ем. Ал, Боярдоның шығармасына келсек, ол, өз тарапынан, шынайы христиандық сезімге басы бүтін берілген ақын Лодовико Ариостоға арқау болды, бірақ егер осы бөлмеден маған Ариосто ұшыраса қалса және оның өз ана тілінде сөйлемей, басқа тілде сөйлеп тұрғаны анықталса, онда мен оған ешқандай құрмет белгісін көрсете алмаған болар ем, ал егер өз тілінде сөйлеп тұрса, онда оны төбеме көтерер ем.

— Менде оның итальяншасы бар, бірақ оны түсінбеймін, — деді шаштараз.

— Түсінбегеніңіздің өзі жақсы, — деп іліп әкетті священник, — егер Ариостоны Испанияға алып келмесе, одан кастильдік адам жасап шығармаса, біз әскербасы сеньорды да кешірген болар едік: себебі осындай әрекеті арқылы ол бұның талай тартымды табиғи қасиетінен жұрдай етті ғой; ақиқатында, бұл поэтикалық туындыларды аударуға талап қылатындардың бәрінің басында болатын жай, өйткені өз жұмысына айрықша жауапты қарайтын және айрықша шебер деген аудармашының өзі де аталған дүниелердің түпнұсқа түрінде көтерілген биігіне ешқашан шыға алмайды. Тоқ етеріне келгенде, француз шығармашыларының қиыннан қиыстырған басқа да дүниелерімен қосып, бұл кітапты да кеуіп қалған құдықтың түбіне тастау керек, кемел оймен қайта үңіліп, бұларға қандай шара алу керегін ойлап тапқанымызша сонда жата берсін; ал енді маған салсаңыздар, мен Бернардо дель Карпьоға кешірім жасамас едім, оның осы арада бір жерде бұғып жатқаны кәміл, сосын Ронсеваль деп аталатын тағы бір осындай кітап бар: осы екі кітап, қалай қолыма түссе солай дереу күтушінің қолына тапсырылады, ал күтуші болса оны еш шімірікпестен отқа жібереді.

Шаштараз священниктің пікірін қоштады — өйткені, оны ізгі ниетті христиан және дүниедегі бар жақсылықты басыңа үйіп-төгем десең де айнымайтын ақиқаттың адал досы санайтын, сондықтан оның байламдары оған әрі әділ, әрі өте орынды көрінді. Сосын ол тағы бір кітапты ашты: бұл Пальмерин Оливский еді, ал оның қасында Пальмерин Английский тұрған. Аттарын оқып шыққан лиценциат:

— Мына оливаны16 аяқпен таптап, отқа өртеп, күлін желге ұшырып жіберу керек, бірақ ағылшынның пальмасын көздің қарашығындай қорғап, Александр Македонский Дарийден түскен олжаның арасынан тауып алған, сосын оған Гомер туындыларын салып қойған қол сандық секілді арнайы сандықшада сақтаған жөн, — деді. — Бұл кітапты қадір тұтудың мынадай екі себебі бар, қадірменді достым: біріншіден, ол өзі соншалықты жақсы дүние, ал, екіншіден, егер аңызға сенетін болсақ, оны португалдық бір данагөй король жазған көрінеді. Байқа-бақыла қамал-сарайындағы қым-қуыт оқиғалар өте тартымды — мұның бәрі авторының асқан шебер екенін айғақтап тұр. Байқампаз автор кейіпкерлерінің қоғамдағы өз салмақтарына орай пікірлері де көңілге қонымды болуын және өз ойларын ажарлы сөзбен айқын жеткізе білуін қатаң бақылап отырады. Сонымен, сеньор маэсе Николас, рақымшылық етсеңіз, бұл роман да, сондай-ақ Амадис Галльский де отқа жағылуға жатпайды, ал басқалары ешқандай тергеу, тексерусіз-ақ құри берсін.

— Сәл кідіре тұрыңыз, қадірменді достым, — деп қарсылық білдірді шаштараз, — мына арадан әйгілі Дон Бельянисті тауып алдым.