Дон Кихот ІІ - Мигель де Сервантес

— Мен былай деп тұрмын, сеньора, — деп жауап қатты ол, — басқа шонжарлардың сарайында жұрт түскі астан кейін сақалын емес, қолын жуатын көрінеді дегенді талай естігем. Апырай, “Көре-көре көсем боласың” деген сөз шынымен рас екен-ау, сөйте тұрғанымен, “Көп жасаған көп қайғы шегеді” деген де бар, алайда бұлайша жуынуды қайғы деп емес, қуаныш деп қана білу керек.

— Босқа уайымдамай-ақ қой, достым Санчо, — деді герцогиня, — өзіңді жақсылап жуындырсын, керек болса, тіпті кір жуғандай ғып жуып алсын деп қызметші әйелдеріме тапсырармын.

— Сақалымды жуып бергеннің өзіне рақмет айтар ем, — деп қарсылық білдірді Санчо, — әзірге сол да жетеді, қалғанын кейін көре жатармыз.

— Аға малай! Мейірбан Санчоның қандай өтініш білдіргенін естідіңіз бе? — деді герцогиня. — Оның тілегін бұлжытпай орындауыңыз керек.

Сеньор Санчоға қызмет көрсетуге дайын екенін мәлім қылған аға малай түстік ішуге бет алып, оны өзімен бірге ертіп кетті; сол арада герцог, герцогиня және Дон Кихот үшеуі үстел басына жайғасып, әскери сала мен кезбе рыцарьлыққа қатысы бар неше алуан нәрсе жайындағы әңгімелерін әрмен жалғады.

Дон Кихоттың жадының беріктігіне сүйсініс білдірген герцогиня одан сеньора Дульсинея Тобосскаяның ажары мен әлпетін сипаттап және суреттеп беруін өтінді, — оның сүйкімділігі жайындағы жұрттың аузындағы аңызға сенсек, оны аспан асты, жер үстіндегі және тіпті күллі Ламанчадағы асқан сұлу ару екен деп ойлап қалуға болады-ақ, дегенді айтты. Герцогиняның өтінішін тыңдап алған Дон Кихот күрсініп қойып, былай деді:

— Егер жүрегімді суырып алып, ыдысқа салып, осы тұрған үстелге, тура сіздің алдыңызғақояр болсам, мәртебелі ханым, онда ойға алудан артыққа бара алмайтын нәрсем жайында сөз қозғау азабынан тілім де біржола құтылар еді, өйткені оның жүрегімде кескінделген бейнесі сонда ғана көз алдыңызға толайым-тұтасымен айқын аян берер еді, ал, былайынша, жан тең келмес Дульсинеяның сұлулығын егжей-тегжейлі түрде, титімдей ерекшелігін тыс қалдырмай бейнелеп және сипаттап беру менің қолымнан келер ме? Мұндай тапсырманы мен орындай алмаймын, оны кенепте бейнелеу немесе мәрмәр мен мыстан мүсіндеу — бұл Паррасийдің, Тиманттың, Апеллестің қылқаламы мен Лисипптің қашауына ғана лайықты іс, ал оның атын жаю үшін Цицерондық және Демосфендік ділмарлық керек.

— Демосфендік деген нені білдіреді, сеньор Дон Кихот? — деп сұрады герцогиня. — Мұндай сөзді бұрын ешқашан естімеппін.

— Демосфендік ділмарлық деген де бір — Демосфеннің ділмарлығы деген де бір, — деп жауап қатты Дон Кихот, — ал Цицерондық ділмарлық деген сөз Цицероннан шыққан — бұл екеуі әлемдегі ең айтулы шешен.

— Бәрекелде, — деді герцог. — Қойған сұрағыңыз арқылы біраз нәрседен бейхабар екеніңізді байқаттыңыз, герцогиня. Алайда соған қарамастан, сеньор Дон Кихот, Дульсинея Тобосскаяны сипаттауға келісім берсеңіз бізге зор қуаныш сыйлар едіңіз: мұның өзі тіпті жалпылама әрі қысқаша болған күнде де, бәрібір, оның әлпеті әлемдегі айтулы сұлулар қызғанатындай ерекше нышанға ие боп шығарына сенімім кәміл.

— Жақын арада душар болған бақытсыздығының салдарынан бейнесі жадымнан өшіп қалмағанда мен, әлбетте, ондай бірдеңе нобайлар да едім, — деді Дон Кихот, — ал бақытсыздығының байтақтығы сонша, оның әлпетін сипаттаудан гөрі жоқтау айтып жылауға бейім отырмын. Біліп қойғандарыңыз артық етпес, жоғары мәртебелілерім, бұдан бірнеше күн бұрын қолынан өбу үшін және үшінші жорығыма жол болсын айтуын, рұқсат етуін және келісім беруін сұрау үшін Дульсинеяға барған едім, алайда ол өзім күткенге мүлдем ұқсамайтын біреу боп шықты: бақсам, оны жадылап, принцессадан село тұрғынына, сұлудан сұрықсызға, періштеден шайтанға, хош иістіден сасық иістіге, майда тілдіден томырыққа, салмақтыдан сепелекке, таң шапағынан тымырайған түнекке, қысқасын айтқанда, Дульсинея Тобосскаядан Сайяго түкпірінде тұратын бір шаруа әйелге айналдырып қойыпты.