Дон Кихот ІІ - Мигель де Сервантес

— Құдай ақы, сеньора, — деп жауап қатты Санчо, — бұл күдік сізде бекерден-бекер пайда болған жоқ, тек дауысыңызға айтып қойыңызшы, кішкене қаттырақ сөйлесе нетті, бірақ, жалпы алғанда, қалай сөйлесе де өз еркі, — оның сөзі орынды екенін өзім жақсы білем ғой: ақылға бай адам болсам мырзаммен баяғыда-ақ қоштасар едім. Алайда, сірә, тағдырым сондай болар, маңдайыма жазылған мехнат шығар, өзгеше істей алмаймын, қалайда оған серік боп жүруім керек, басқадай амалым жоқ: екеуіміз бір селоданбыз, ол маған ас-су берді, мен оны құрмет тұтам, ол мұны бағалай біледі, тіпті маған бірнеше қодық та тарту етті, ал, ең бастысы, мен адал адаммын, сол себепті екеуімізді көрден басқа ештеңе ажырата алмайды. Ал әгәрәки, жоғары мәртебелім, уәде еткен аралыңызды беруден бас тарта қалсаңыз, онда неғылам енді, жасаған ием өзімді осындай тұзы жеңіл біреу ғып жаратқан болар; бәлкім, тіпті мұның өзі, бір жағынан, жанымның жай табуына септесетін де шығар, мен өзім аңқаулау болсам да, “Қатер төнгенде құмырсқаға да қанат біткен” дейтін мақалдың қандай мағына беретінін жақсы түсінем: кім біледі, жұмаққа губернатор-Санчодан гөрі атқосшы-Санчо көбірек лайықтау боп шығар. Губернаторлыққа тіреліп қалған дәнеңе де жоқ, одан соң: қараңғы түнде мысық атаулының түсі бірдей және түс ауғанша нәр татпаған адамнан асқан сорлы жоқ, сол сияқты, біреудің қарыны екінші біреудің қарнынан қарыс сүйем артық жаратылмайды және оны не болса сонымен, яғни қаймақпен де, қаспақпен де толтыруға болады, ал енді көкте ұшатын құстардың несібесін көктегі құдіреттің өзі береді, сеговиялық төрт кез жұқалтаң шұғадан куэнкалық төрт кез қалың шұға жылырақ, сондай-ақ, ажалымыз жетіп, қара жердің қойнына барған кезде ханзада болсын, қара жұмысшы болсын, екеуі де бірдей тар соқпаққа түседі, пономарьдың мәйіті моладан қанша орын алса, мансабы одан әлдеқайда биік бола тұрғанымен Рим папасының мәйіті де сонша орын алады: көрге түсіргеннен кейін бәріміз де құрысып, сіресіп қаламыз немесе, дәлірек айтқанда, бізді құрыстырып, сірестіріп тастайды, сосын — қайырлы түн! Тағы да қайталап айтам: егер сіз, жоғары мәртебелім, ақымақ болуым себепті маған аралды сыйға тартудан айнып қалсаңыз, оған опына қоймаймын және есебім түгел деп білем, олай дейтінім, крестің тасасында шайтан тұрады, жылтырағанның бәрі алтын емес, дегенді құлағым шалған, ал анау қарапайым қара шаруа Вамбаны өгіздерінен, соқасы мен мойынтұрығынан айырып, апарып испан королі етіп қойыпты, ал Родригоны үлде мен бүлдеден, шылқыған байлық пен ойын-күлкіден айырып бақа-шаянға жемге тастапты, егер тек ескілікті ән-жырлар өтірік айтып жүрмесе.

— Өтірік айтқаны қалай? — деп дауыстап жіберді тыңдаушылар арасында отырған дуэнья Родригес. — Бір романста былай делінген: король Родригоны тірі күйінде бақа, жылан, кесіртке құрттай қайнап жатқан шұңқырға лақтырыпты, арада екі күн өткеннен кейін шұңқырдан оның:

Күнәкар менің құрсағымды жын-жыбыр,

Жеп жатыр-ау, жеп жатыр-ау аямай! —

деген құмығыңқы әрі аянышты дауысы естіліпті, ал егер корольдердің өзі құрт-құмырсқаға жем болып жатса, онда мына сеньордың қара шаруа күйінде қала беруді қалағаны өте орынды.

Дуэньяның аңғалдау лебізі герцогиняның күлкісін келтірді, ал Санчоның ой-толғамдары мен мақалдары қайран қалдырды, сосын ол оған былай деді:

— Мейірбан Санчо, шамасы, білетін де шығар, егер дворян әлдене жайында уәде берсе, оны өлген-тірілгеніне қарамай қалайда орындап шығады. Күйеуім әрі әміршім герцог та, кезбе болмағанымен, рыцарь, сол себепті уәде етілген аралға қатысты сөзін, күллі әлемдегі қызғаныш пен күйінішке қарамай, қасақана түрде орындайды. Сонымен, Санчо, қуана бер: күндерде бір күн сен де өз аралың мен мемлекетіңнің тағына мінесің, билікті қолыңа аласың, сөйтіп қағанағың қарқ, сағанағың сарқ ғұмыр кешесің. Саған міндет қып айтарым жалғыз мынау ғана: бағынышты адамдарыңды қолыңнан келгенінше жақсылап басқар, олардың адал да абзал жандар екенін алдын-ала ескертіп қойғым келеді.