Дон Кихот ІІ - Мигель де Сервантес

— Өй, сіз мені ұқпайды екенсіз, — деп жауап қатты Санчо, — сондықтан нақыл сөздерімнің сізге бос сандырақ секілді көрінетініне таңырқаудың жөні жоқ. Бірақ, оған тіреліп те тұрған ештеңе жоқ: мен өзімді өзім жақсы түсінем және әлгі сөзімде аса бір ерсі көрінерлік ештеңе айтпағанымды да білем, ал мына сіз, мархабатты мырзам, — барлық сөзім мен іс-әрекетімнің қас қақпайтын қарауылшығы секілдісіз.

— Сен өзің жөндеп сөйлей де білмейсің, — деп бөліп жіберді оны Дон Кихот, — құдайдан қорықсаңшы: қарауылшық демеу керек, қарауыл деу керек.

— Менімен тәжікелесе бермеңізші, тақсыр, — деп мәлім етті Санчо, —астанада тәрбие алмағанымды, Саламанкада оқымағанымды өзіңіз де білесіз ғой, бірер әріпті қосып жібердім бе әлде қалдырып кеттім бе, оны мен қайдан білейін? Құдай ақы, шын сөзім, сайягездікті толедолықша сөйлеуге мәжбүр етудің мәні жоқ, өйткені толедолықтың да бәрі бірдей жатық сөйлемейді.

— Дұрыс айтасың, — деп іліп әкетті лиценциат, — Дубильниде, жә болмаса Сокодоверде сенделіп жүретіндер собор ауласында ұзақты күн бойына серуендеп жүретіндердей жатық сөйлей алмайды, ал былай қарасаң солардың бәрі толедолық емес пе. Мейлі тіпті Махалаонда туса да, астананың мәдениетті тұрғындары ғана таза, жатық, көркем және ұғынықты тілмен сөйлейді. Мен мәдениетті деп әдейі айтып тұрмын, себебі астанада тұратындардың бәрін бірдей мәдениетті деп атау қиын, тұрмысқа етене енген мәдениет қана жатық тілмен сөйлеудің әліппесіне айналады. Мен, сеньорлар, біле білсеңіздер, Саламанкада канондық құқты зерделеген адаммын және өз ойымды анық та қарапайым һәм түсінікті тілмен жеткізем деп мақтана алам.

— Егер ауыз-екі тілді рапирадан да гөрі тәуірірек меңгердім деп шыныңмен мақтанарлық шамаң болса, университетте бірінші орынға шыққан болар ең, соңғы жақта сүйретіліп жүрмес ең, — деп құлаққағыс етті екінші студент.

— Жә, қойсаңызшы, бакалавр, — деп наразылық білдірді лиценциат. — Сайыскерлік шеберлік — бос нәрсе деп ойласаңыз, қатты қателесіз.

— Бұл тек менің ғана пікірім емес, бұл — талассыз шындық, — деді Корчуэло келіспей. — Ал егер мұны іс жүзінде дәлелдеп бергенімді қаласаңыз, кейінге қалдырмай-ақ қояйық: семсеріңіз бар, ал менің білегімнен қуат әлі кете қойған жоқ, бір кісідей жүректімін, қателесіп тұрмағанымды қазір-ақ мойындатып берем сізге. Есегіңізден түсіңіз де ентелеу, шеңбер, бұрыш және тағы басқа осы сияқты өнеріңізді көрсетіп бағыңыз, ал мен болсам, өзімнің жаңа да қарабайыр, бірақ өзім құдайдай сенетін, әдістерім арқылы жарық күнді көзіңізден бұлбұл ұшырармын деген үміттемін, сондай-ақ табанымды жалтыратуға мәжбүр ететін және өзім жер құштыра алмайтын адам әлі өмірге келмегеніне де сенімдімін.

— Табаныңызды жалтыратасыз ба, жоқ па — ол жағын айта алмаймын, — деді сайыскер, — бірақ қай жерге табаныңызды бассаңыз, сол жерден молаңыздың да қазылуы ғажап емес; айтайын дегенім, сайысқа жек көрушілік білдіргеніңіз үшін қолма-қол қасым боласыз.

— Көрерміз, — деп тістенді Корчуэло.

Сол арада ол есегінен асқан әбжілдікпен секіріп түсті де, лиценциат есегіне артып әкеле жатқан рапираның бірін шапшаң қимылмен суырып алды.

— Жоға, бұлай болмайды, — деп Дон Кихот киліге кетті, — әлі күнге шешімін таппаған мына дау-дамайда мен сайыс ұстазы және сот міндетін атқарғым келеді.