Сборник стихов Мукагали Макатаева / Мұқағали Мақатаев өлеңдер жинағы - Мукагали Макатаев / Мұқағали Мақатаев

Қайта көкке самғады.

Құмайлардың астынан,

Өлексені алмады.

Мұзбалақтар әсте бір,

Өлексеге түспейді.

Олардікі басқа өмір,

Басқа тірлік істейді.

Самғап күнін өткерер,

Самғамаса, кем болар.

Қорек болса көкте егер,

Қонбас еді жерге олар.

Қайта атылды хас қыран,

Қайта көкке самғады.

Шар аспанның астынан,

Шолмаған жер қалмады.

Дамылдаудан дүр безіп,

Құз ылдида сырғанап;

Тау қойынын жүр кезіп,

Туырлықтай ту-қанат.

Қанша шолып өтсе де,

Тірі жәндік қаямапты.

Жылдағыдай текшеде,

Жайылымда мал жатты.

Ашуды аштық суарып,

Арпалысып бір кетті.

Қансоқтасын шығарып,

Жем табуға міндетті.

Көкке атылды, қағынған,

Қиядан кеп ілмекке.

Оқшау тұрған табыннан.

Жабағыны бүрмекке.

Шыңырау көкте шырқады,

Көз жіберді аймаққа.

Бұлаң етті бір тағы,

Жылқы жатқан сай жақта.

Кенет тұра қалды да,

Шұғыл кейін бұрылды.

Әлде байқап қалды ма?

Әйгілі сұм жырыңды.

Дауылдатып көктен бір,

Бәле келе жатқанда,

Арлан бөрі көктеңбіл,

Тіке тартты қапталға.

Жалғыз пана жан сақтар,

Қапталдағы қара орман.

Бірақ болат саусақтар,

Жауырынға қадалған.

Азулары ақсиып,

Арлан бөрі бұлқынды.

Болат тұяқ қақшиып,

Қақ тұмсыққа ұмтылды.

Жауырыннан, тұмсықтан,

Мыта келіп бүргенде,

Танауынан ыршып қан,

Әлсіреді бір демде.

Қос жанарын арланның,

Екі-ақ шоқып ағызды.

Жарығынан жалғанның,

Тарлан бөрі жан үзді.

Бір тағыны бір тағы,

Жөндеп жатыр, не керек!

Тағылардың ұрпағы,

Тайды құртса, не дер ек?!

Арланды әбден жұлмалап,

Қансоқтаға қанды да,

Тасқа қонды Мұзбалақ,

Енді ұшудан қалды ма?!

Топшылары керіліп, -

Қалжырапты айқаста.

Қона салды ерініп,

Балақтағы жәй тасқа.

Қырқалар - ақ, құздар - ақ,

Аппақ таудың қойнауы.

Қалжыраған Мұзбалақ,

Дамылдауды ойлады.

Сығырайып бір қарап,

Сылқым күн де асты қыр.

Сай-саладан сырғанап,

Сал тыныштық басты бір.

Таудың тентек бұлағы,

Тас тепкілеп жатқанда,

Үнсіз іштен тынады,

Қарағайлар қапталда.

Танымайтын аңқауға,

Табиғаттың сыры көп.

Қаһарланған қаңтарда,

Қайдан соқты жылы леп?!

Ақ атанға жүк артып,

Шынымен қыс өткен бе, ей?!

Керуенін шұбалтып,

Мына келген көктем бе, ей?!

Тамсанады қыран да,

Тамсанады күртік қыр.

Жылы аспаннан бұларға,

Жылы жаңбыр бүркіп тұр.

Көк аспанның астынан

Төгілген нұр шаттандыр!

Қан сасыған хас қыран,

Рақатқа батты-ау бір!

Бойы сергіп бір түрлі,

Бойкүйездік құласын:

Қыран қатты сілкінді,

Сермеп қалып құлашын.

Қос дүрбісін Мұзбалақ

Бір ашады, бір жұмып.

Жылы жаңбыр жүз қабат,

Бар күнәсін жүр жуып.

Қауырсынын қақты да,

Бойындағы қаны ұйып,

Рақатқа батты ма?!

Қалғып кетті ақиық...

Ол оянды мұздақтан,

Айнала аппақ. Таң атқан.

Арқа-басы зіл батпан,

О, сұмдық-ай, жаратқан!

Алғаш ауырсынбады,

Қазір ұшып самғардай.

Әттең, қауырсындары...

Сауыт киіп алғандай.

Туырлықтай қанатта,

Туырлықтай сауыт мұз.

Әттең сорлы, балақта,

Шыңда болсаң, қауіпсіз.

Сайқал ұйқы бөктеріп,

Самұрық құс өкінді.

Ашулы арлан кектеніп,

Келе жатқан секілді.

Өлген арлан желігіп,

Жалмайтындай көрінді.

Төс сүйегін кеміріп,

Баурайтындай көрінді.

Жорғалаған жандарды

Жоғарыдан көргенде,

Талай рет таңданды,

Қапы қалған шерменде.

“Қанаты жоқ бейбақтар

Күнелтеді қалай”, - деп.

Мазақ етіп кей уақта,

Шошытатын талай кеп.