Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Осы жайларын айта кеп, бастығы Амантай боп, топты басқарушы адамдар одан командир болуын өтінгенде, Ташбулатов шынын айтты.

– Мыңдаған қолды басқаруға менің тәжірибем де, білімім де жетпейді,– деді ол,– мен тек, білген мөлшерімде, Амантай ағайға ақылшы ғана бола алам.

Ташбулатовтың және басқа білемін деген адамдардың ақылымен Амантай соңына ерген адамдарды мыңға, жүзге, онға бөліп, әрқайсысына тағайынды, сенімді адамдардан бастық қойды. Ең алдымен сол бастықтардың өздерін әскерлік өнерге үйрету керек. Бұл жұмысты басқаруға Ташбулатов қарсы болған жоқ.

Күндер өтіп жатты. Асқардан хабар келгенше Ереймен тауына бекіне тұруға беттеген Амантай тобы қолдан келген қаруын даярлап, шама-шарқынша әскерлік өнерін үйретіп жүріп жатты...

Бірақ Асқардан хабар жоқ. Қайда жүр ол?.. Не бітіріп жүр?.. Әлде қолға түсіп қалды ма?.. Осы ойлар Амантайдың да, оның серіктерінің де басын даң қылады...

Тиыштық болса бір сәрі-ау!.. Жан-жаққа жұмсаған жансыздар, тұс-тұстан бұл топты қусырып келе жатқандығын хабарлайды. Бұл құрсау, Ереймен тауына бекінуге мүмкіндік бере ме, жоқ па,– о да бір шиеленіп бара жатқаң сұрау...

Сондай ауыр ойлы күндердің біреуінде Ереймен тауын деңгейлеп барып түнеген Амантай тобы түнді еңсеріп барып ұйқыға кетіп еді:

– Жау, жау!– деген хабар ду ете түсті.

Амантай да бұл кезде қалғып кеткен еді. Бірақ оның еншіге алған қару-сайманы қасында, киімі үстінде еді. Дуылдаған дауыс құлағына тигесін ол, орнынан атып тұрып саймандарын асына, киіз қостан шыға келсе, таң ағарып қалған екен. Қасындағы қостың бірінен Ташбулатов, бірінен Темірбек бері қарай жүгіріп келеді. Айнала у-шу, азан-қазан... сапырылған, жүгіріскен халық... Осы кезде сапырылған топтың арасымен астына Итбайдың ақ бақай жүйрік қарагерін мінген Бүркітбай қылт ете түсті. Өткен кеш ол ілгерірек қарауылға кеткен еді.

– Уа, немене?– деді Амантай Бүркітбайға.

– Бес жігіт!–деді ол ентіге сөйлеп.– Тан, біліне, бір жартасты бетке ұстай ілгері баратыр ек, тегі салдат-ау дейміз, Ереймен жолымен .беті бері қарап келе жатқан бір көп адам қонып жатыр екен. Қапы болмайық деп екі жігітті тастап, соның хабарын бергелі келдік...

– Шамасы қанша жер?

– Он бес, жиырма бар ма дедім...

– Ә, онда саспайық, жина қос-қостан басты жігіттерді. Бүркітбай жортып жүріп, басты жігіттерді жинап әкелгесін, Амантай кеңес құрды.

– Көп сөзге уақыт тар,– деді ол,– сақтықта қорлық жоқ. Бейқам болмай жиналайық. Бірақ, жігіттер, естеріңде болсын, жау бола қалған күнде, үрейленіп берекелеріңді кетірмеңдер. «Тозған қазды топтанған қарға жейді». «Қашқан жауға қатын ер». Бет бір қайтқасын жау маңына отырғызбас. Шу дегенде қимылдап қалайық. Бетін бір қайтарып тастайық.

– Дұрыс! дұрыс!–десті жігіттер.

Қысқа уақыт ақылдасып, басты жігіттер мен Амантайдың келген қорытындысы мынау болды: «тағы да шолғыншы жіберіп, анығын білейік, егер жау екені рас болса, алдымызға жылқыны сала шабуыл жасайық, бетін қайтарайық!..»

– Сөз осы, ал жігіттер, аттарыңды қамдаңдар!– дегеннен кейін, жүз басы жігіттердің бәрі қос-қосына барып, өз қарамағындағыларды түгелдеп, аттарын әзірлетті. Тәуір мылтық атаулы, іріктеліп шыққан жүзден аса мерген жігіттерде еді. Олар Ташбулатовтың қарамағында. Өзгелерінің, көбіне үлестіре келе, сойыл мен найзадан басқа қару тимеді.

Жүз-жүзден шоғырланып аттанған жігіттер, Амантай қосын айнала қоршаған кезде, туды Темірбекке ұстатып, Амантай да атқа мінді.

– Анығын білуге Бүркітбайды тағы жібердім,– деді ол топқа,– жылқыға да кісі кетті. Біз енді сонау алдыңғы бетіміздегі бұйратқа барып хабар тосайық, егер жау болса, бекініс мықты жер. Ең алдарыңа мен түсейін. Менен кейін мергендер жүрсін. Темірбек, сен менімен қатар жүр. Жүкке ие жігіттер кейінірек жүрерсіңдер.

Әскерше қаз-қатар тізіліп, жерді қайыстыра бұйратқа қарай беттеген топтың алдына Амантай мен Темірбек түсіп, топ созыла тартты.