Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Әскердің хал-жайы да осылай болды. 27 февраль күні таңертең көтеріліске қатынасқан солдаттың, саны – он мыңдай еді, кешке – жүз мыңға жетті. Көтерілісті басуға жіберген солдаттардың көбі жұмысшыларға қосылып кетіп, мылтықтарының аузын патша үкіметінің қорғаушыларына қарсы бұрды. Революция оты қызды, революция дауылы көтерілді!..

Петроградтың көшесіне ереуілге шығып, патша үкіметіне мылтық ұсынушы осы көптің ішінде Асқар да жүр еді. Қасында Булатов.

18 февральдың таңынан Булатовқа еріп, көтеріліске қатынасқан Асқар, тамақ пен ұйқы дегенді ұмытты. Кезі келген тамақты ішіп, кезі келген жерге мызғыған ол, күні-түні ереуілшілерге еруден бір шаршамады.

Бастапқы күндері ереуіл оған 1916 жылғы қазақ кедейлерінің патша үкіметіне қарсы көтерілісіндей тәрізді халықтың мылқау күші сықылданды.

«Ауыз күйген үріп ішеді» дегендей, көтеріліс толқынының қай арнаға құярын жақсылап біле алмаған Асқарға, аздан кейін ойдың күңгірт бұлты айықты, революция аспаны ашылып, алдағы нысананы ,аздап болжады. Бұл нысана – Россия социал-демократ жұмысшы (большевиктер) партиясының патша түскен күні жариялаған манифесі еді; онда жазылған сөздер мыналар:

«РОССИЯНЫҢ БАРЛЫҚ АЗАМАТТАРЫНА!

Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!

Азаматтар! Орыс патшалығының қамалы бұзылды. Еңбекші халықтың сүйегінің үстіне орнатқан патша талаушыларының рахат тұрмысы бүлінді. Астананы көтерілген халық қолына алды. Революцияшыл әскер бөлімдері көтерілісшілер жағына шықты. Революцияшыл пролетариат пан революцияшыл армия отанды патша үкіметі төндіріп тұрған қатер мен бүліктен аман сақтап қалуға тиіс.

Орыс халқы қаны мен жанын аямастан зор күш жұмсап, басынан өткерген ғасырлық құлдық бұғауын күл-талқан етті. Жұмысшы табы мен революцияшыл армияның міндеті: жаңадан туып келе жатқан республикалық құрылымының басында отыруға тиіс – Уақытша Революциялық Үкімет құру.

Революциялық уақытша үкімет халықтың барлық праволары мен бостандығын қорғап, монастырьлар мен помещик жерлерін, кабинеттік және сыбағалы жерлерді конфискалап, оларды халықтың қолына беретін, сегіз сағаттық жұмыс күнін орнататын және жалпыға бірдей, төте, тең сайлау правосы негізінде жасырын дауыспен құрылтай шақыратын уақытша заң қабылдауды міндетіне алуға тиісті.

Уақытша революциялық үкімет халық пен армияны тезінен азық-түлікпен қамтамасыз етуді міндетіне алып, бұл үшін бұрынғы үкімет пен қалалық басқармалардың даярлаған астықтарын тегіс конфискалауға тиісті. Сұмырай реакцияның әлі де бас көтеруі мүмкін. Халықтың, және оның революциялық үкіметінің міндеті: халыққа қарсы контрреволюцияшыл арам ниет атаулының бәрін жаныштау.

Уақытша үкіметтің кезек күттірмейтін, жедел міндеті: бүкіл дүние жүзі елдерінің халықтарын өз қанаушылары мен құлданушыларына қарсы, патша үкіметі мен капиталистік итаршыларға қарсы революциялық күрес жүргізу үшін және құлдық бұғаудағы халықтарға зорлап жасатқан қантөгіс қырғын соғысты тезінен тоқтату үшін, соғысып жатқан барлық елдердің пролетарларымен қарым-қатынас жасау.

Фабрик пен завод жұмысшылары және көтеріліске шыққан әскерлер революциялық уақытша үкіметке өз өкілдерін тезінен сайлап жіберуге тиісті, бұл үкімет көтеріліске шыққан халық пен армияның бақылауымен құрылуға тиіс.

Азаматтар, солдаттар, әйелдер мен аналар! Бәріңіз де күреске шығыңыздар! Бәріңіз де патша үкіметі мен оның құйыршықтарына қарсы ашық күреске аттаныңыздар! Бүкіл Россияда көтерілістің қызыл туы көтерілді! Бүкіл Россияда бостандық ісін өз қолдарыңызға алыңыздар, патшаның малайларын құртыңдар, солдаттарды күреске шақырыңдар.

Бүкіл Россияның қалалары мен деревняларында революцияшыл халықтың үкіметін құрыңыздар!

Азаматтар! Қираған самодержавияның орнына бостандықтың жаңадан туып келе жатқан жаңа құрылымын көтерілісшілердің туысқандық, бірлік күшімен нығайтамыз!

Ұмтылыңдар алға! Өткенге қайту жоқ! Рақымсыз күрес күшейе түссін!

Революцияның қызыл туының астына бірігейік!

Жасасын, демократиялық республика!