Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

– Ботагөз толғатып жатыр деген хабар алдым. Сен тез бар! Күзетте мен қалайын.

Асқар үйіне келсе, Ботагөз қиналып отыр екен. Қасында жалғыз Салиха...

– Неге кешіктің?– деді Ботагөз.

– Жай,– деді Асқар шынын айтпай, Ботагөзді үрейлендірмейін деп.

– Жай? Жай!..– деді Ботагөз көзіне жас алып,– тек жай болсын!..

– Рас айтам, Бота! Совдептің жиылысы ұзаққа созылып, кешігіп қалдым.

– Тек, рас болсын. Әлгінде акушеркаға кісі жіберіп... үйінде жоқ дейді. Әкесі: «қалада соғыс болады деп қашып кетті» депті, «не соғыс?» деген екен, айтпапты.

– Імм!– деді Асқар, елемеген болғансып, бірақ ішінен, «ыңғайсыз хабар екен» деп ойлады.

Одан көп сөйлесуге Ботагөздің шамасы келмеді, толғақ жиілетті. Ботагөз әлсіреген, талықсыған белгі көрсетті. Асқар да, Салиха да састы.

Асқарға бір минут – жылдай болды. Қабырғада тырсылдап соғып тұрған сағаттың минутының тілі сағаттың тілінен сараң жүретін сықылданды.

Міне, осындай бір минут бір сағаттай болып, Ботагөздің кейістігін бірдей көтеріп отырған Асқар, көшеде бірдемелер бытыр-бытыр еткенде селк ете түсіп, құлақ түре қойды: бытырланған оқтың даусы.

Лезде көше айқай-ұйқай дауысқа, сатыр-күтір шабысқа, тарсыл-тұрсыл атысқа толып кетті.

– Алла! Раббым, ни хал булды!– деді Салиха терезеден қарап, көзі шарасынан шығып, екі бетін алақанымен басып.

Көшедегі атыстың не атыс екенін білген Асқар, алғашқы сезімнің әсерімен беліндегі наганын қолына ала жүгіріп, есік алдына барып қалды да, есіне талықсып жатқан Ботагөз түсіп, қайта шегінді.

Осылай есікке бір, Ботагөзге бір, әлденеше ерсіл-қарсыл жүгірген Асқар тастап кетуге Ботагөзді аяды, тастамайын десе жау қолына өзін-өзі ұстап бергелі тұр.

– Не істеу керек?!.

Толғақ бәсеңдеген минуттарында аздап есін жинаған Ботагөз, көшеде соғыс басталғанын, Асқардың сасқанын, мұны қия алмай жүргенін сезді.

– А-а-с-с-қар!–деді бір кезде Ботагөз талықсыған дауыспен,– ө-ө-ө-лдің ғой, ойпыр-ау, жа-н-ым-ау!.. Тығыл- сайшы!

Асқар Ботагөзге жұбату сөз айта алмады. Айқай-шу, атыс көбейе түсті. Асқардың үйіне жақындай түсті.

Потолокте кемпірдің ерте кезде бала бесігін ілген шығыршығы тұратын еді. Ботагөз толғатқасын, кемпір қазақша босандырам деп, соған аспа жіп байлаған еді. Кереуетте жатқан Ботагөз, толғақ қысқанда демеу керіп, сол жіпке анда-санда асылды.

Үйді айнала атыс, у-шу дауыс көбейгенде, Асқарға «тығылсайшы!» деген сөзді зорға айтқан Ботагөздің қолы аспа баудан шығып кетіп, оң жамбасынан құлады. Басын сүйемелдей берген Асқарға Ботагөз: «тығыл, сүйеме!» дегенді айтайын деп еді, әлі келмей, ернін ғана қыбырлатты.

– Бала инді туа,– деді кемпір сасқалақтап, Ботагөзді сүйемелдеп,– я алла, өзін, ярдам бир!

Санасын қорқу жеңіп, қасқыр қамаған қойдай басы ауған жағына жүгірген Асқар, сезімнің еркімен есікке барып, тысқа шыққалы ыңғайланып еді аржағынан бірнеше мылтықты адам, мылтықтарын ұсына кіріп келіп:

– Көтер қолыңды!– десті олар бір дауыспен Асқарға.

Мұндай тар жерде қапылысқа ұшыраған Асқар қолындағы наганын тастап, алдында мылтық ұстап тұрғандарға қараса іштерінде: Мадияр, Сарыбас, Алексей Кулаков бар екен. Асқар қолын көтерді.

– Тінт!– деді Кулаков қасындағы солдатына.

Солдат тінтіп, Асқардың қалтасынан наганның оқтарын алды.

– Ә-ә-ә!– деді Алексей кекетіп,– молодец, Герой! Мынау кім?–деді Ботагөзді көрсетіп.

– Менің әйелім.

– Солай ма? Бұл неғып жатыр?

– Босанайын деп жатыр.

– Поздравляю с новорожденным – деді Алексей ызғарлы күлкімен.

Ол күлкінің мәнін түсінген Асқар не дерін білмей тұрғанда, аузына Кулаковтың наганды қолы сарт ете түсті. Аузы ду ете қалған Асқарға, барлық күрек тістері қираған тәрізденді. Асқар есін жиғанша жұдырық пен тепкі үстінен жауды да кетті. Сол кезде не істеуге білмеген Асқардың көзі Сарыбас пен Мадиярға түсіп еді, солдаттармен бірге олар да жұдырық жұмсап жатыр екен.