Knigionline.co » Казахские книги » Ботагоз / Ботагөз

Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Книга «Ботагоз / Ботагөз» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

В романе «Ботагоз» повествуется о борьбе трудящихся Казахстана за свободу и равноправие. Произведение первое в казахской советской литературе, которое описало конфликт зародившийся в деревне и переросший в великую революцию под руководством Ленина. Народ Казахстана поднял восстание на волне революции в России, после столетий эксплуатации. В связи с июльским указом 1916 года народ взялся за оружие и показал свое мужество. Интересный сюжет о взаимоотношениях между людьми, о казахских революционерах, о их росте и контактах с русскими революционерами, уход руководства. В романе упомянуты люди из среды населения Амантай, Аскар.

Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов читать онлайн бесплатно полную версию книги

Ботагөз Амантайды да, Асқарды да өліктердің ішінен таба алмады. Оның тапқаны Балтабек. Балтабектің ажалы – жарасы жазылды ма деген жүрегін тағы сыздатты. Бірақ, амал қанша, оның зарын кім тыңдайды. Өліктерді тағы да ақтарған ол бір адамның киім, дене жобасы Амантайға келеді, бірақ, бет-пернесі бұзылған, «осы Амантай болар» деп жорыған Ботагөз, көрші жігіттің біреуін жалдап, түнде ұрлатып алып, Балтабек пен оны көмдірді.

Асқардан хабар-ошар болмай қайғының қара теңізіне тұншыққан Ботагөз, бес-алты күннен кейін, мынадай хат алды:

«Білетін жолдастардың айтуына қарағанда Амантай нағашың оққа ұшып өлген,– деп жазған еді Асқар,– бұл бізге үлкен қаза. Амантай қазақтың еңбекші бұқарасының ішінен қайнап шыққан құрыш болат еді. Оны жанымдай жақсы көруші едім. Ескерткіш болсын – баланың атын Амантай қой. Сенен екінші өтінішім: мені қорғауға, ізденіп шығаруға шамаң келмейді. Менің басым бәйгеге тігілді. Жау қақпаны аяққа мықтап түсті. Алдымда не күн туғалы тұрғаны маған қараңғы. Не күтсе де бір тәуекел! Оны келешек көрсетер. Ал, сен мені уайымдаймын деп баланы жүдетпе. Бір баланы ептеп асырарсың! Баланы оңдап өсірсең, маған көрсеткен жәрдемің сол. Кім біледі: егер ауыр азапты қалжыраған дене көтере алмаса, артымызда нәсіл деген аты қалар!»

Баланың аты оған шейін қойылған жоқ еді. Асқардың тірі қалғанына қуанған Ботагөз, бала туралы тапсырмасын орындап, атын Амантай қойды.

Жас баланы ғылым жолымен күтуді Ботагөз білетін еді. Өткен қыстың басында Асқар Омбыға барып, Ботагөздің жүкті болғанын есіне алып, бала тәрбиелеудің жолдарын үйрететін бірнеше кітаптар әкеп берген. Оларды Ботагөз тегіс оқып шыққан.

Бала туып, Асқардың «баланы оңдап өсір» деген хатын алғаннан кейін Ботагөз тұтқынға түскен серігін қайғыра отыра, баланың тәрбиесін де кітап айтқан жолдан аудырған жоқ. Баланы жақсы өсіруге бас себептер күн, таза ауа, таза киім, таза тамақ, таза орын. Бұлардың бәрінен де тарықпаған сәби Амантай екі беті құндыздай құлпырып, балтыры бесіктей, дені сау боп өсті. Қырқынан шыққан кезінде денесі екі-үш айлық баладай болды. Жас баланы кескінінен айыру қиын, дегенмен, бет бітімі аумаған әкесі сияқты.

Асқар тұтқынға алынғаннан кейін, Ботагөзге жоғарыда айтылған бір ғана хат бере алды. Оған Ботагөз жауап жазып, түрме күзетшісі арқылы берейін деп іздеп еді, әлде неменеге күдіктеніп, ақтар ол күзетшінің өзін қамап қойғаны мәлім болды. Содан кейін Асқармен қатынасы үзілді. Хат былай тұрсын, ас та бергізбейді. Бірақ хаттаса, қатынаса алмағанмен, ас бере алмағанмен, оның абақтыда жатуының өзі Ботагөзге медеу боп жүр еді. Бір күні Асқар түрмеде жоқ деген хабар алды. Өлтіріп тастағаны, не бір жаққа жібергені белгісіз болды. Ботагөз састы. Не істеуді, хабарын қалай алуды білмеді. Совдеп құлағаннан кейін Ботагөз «өзімді де тұтқынға алатын шығар» деп қауіптенген еді. Бірақ қауіптенгенмен қайда қашады? Барар жер жоқ. Сондықтан ол, «тәуекел!– деп ойын бекітті,– ажалды да, бейнетті де күтіп алайын!»

Ақтардың штабынан, алашордада күн сайын тұтқын адамдарын. күткен Ботагөз, Асқардың абақтыдан жоғалған хабарын естіген соң шыдап отыра алмады, «менің бұл қалада екенімді олар білмей отырған жоқ,– деп ойлады ол,– енді бойтаса болуымның орны жоқ, тәуекел деп алашордаға барайын да, Асқардың хал-жайын сұрайын, өлі я тірісін білейін! Азар болса өзімді де ұстар. Қайтем, көнем! Амантайды көтеріп ала барайын. Олар да адам баласы ғой, мүмкін аяр!»

Ботагөз баласын орап көтерді де алашорда комитетіне барды. Ол барса, кеңседе: Мадияр, Алексей және Сарыбас отыр екен. Мадияр Ботагөзді еркін танымайтын еді. Сондықтан Ботагөз кабинетіне кіргенде: «Бұл қай келіншек!» дегендей, ол көз астымен қарады да, үндемеді. Ботагөзді танитын Алексей мен Сарыбасқа бұл келу таңқаларлық көрініс болды.

– Я,– деді Сарыбас сызды күлкімен қарап,– жол болсын, сұлу келіншек!

Не деп сөз қатарын білмеген Алексей: «амансыз ба?» деп қолын ұсынды, Ботагөз оның қолын алды.

– Сіз танисыз ба, бұл кісіні?–деді Сарыбас Мадиярға:

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий