Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Алатайдың өтінішімен біреулер:

– «Сондай ажарлы, жас әйелмен бір үйде жатып сау деп ойлайсың ба? Сен оған сенбе. Қаланың өзінде көңіл қосып, содан кейін әкелгенін анық білетін кісі бар. Өзің ойлашы! Жақындығы жоқ, айдаладағы біреудің әйелін біреу үйіне әкеп асырай ма? Ол жүлік әйел. Асанның басын айналдырып алған. Байқа түбінде көзге түрткі боп жүрме. Осы бастан басындырма! «Е!» десе «ме!» де.

Жұмсағанына көнбе. Жұмысқа бірдей жүргіз. Ретін тапсаң – Асанмен араздастырып кетірудің қамын ойла!»– деп Қалиманы азғырған-ды.

Ботагөздің кім екенін анық білмейтін Қалима, бұл сөздерге басында сене жаздап, Асаннан сұрап еді, Асан шынын айтты. Оған да түгелімен сенбеген Қалима, екеуінің жүріс-тұрысынан, көзқарасынан сынап еді, күдікті ешнәрсе, сезе алмады. Содан кейін ол күдікті ойды көңілден шығарып, Ботагөзбен дос боп кетті.

Келіні еместігін білгесін «бұрынғы көңіл өзгере ме!» деп Ботагөз Масатыдан да қорқып еді, Ботагөздің кім екенін білгеннен кейін, бұрынғы жақсы көруін о да өзгерткен жоқ.

– Келін дегенің мынадай боп шықты-ау, бетім-шіркін!– деп таңданған абысындарына:

– Жалғызымның өмірін сұраудан басқа тілек менде жоқ!– деді Масаты, баланың бір білгені бар шығар. Маған сөз не керек.

– Әлі де жақсы көресің бе?– деген сұрауға:

– Жек көріп не қылайын,– деді Масаты,– өзіме зияны тиген жоқ. Тіпті, сол шіркін туған баламдай боп кетті. Ана біреу нәрестесінің иісі өзіме сіңіп қалған. Жақсы көргесін: туған, тумағаны бәрібір екен. Құдайға күнәлі болсам да айтайын: сол нәрестенің, тілегін жалғызым Асаннан кем тілемеймін. Ертең аман-сау Жамалдың күйеуі келіп, қатын-баласын алып кетсе,– деді Масаты көзіне жас ап,– үйреніп қалған Амантайдан айрылуым қиын болады-ау деп жүрмін.

Осы сөзден кейін абысындары Масатының Ботагөзге ықласы ауғанын көріп, достары үндемеді; Алатайдың намысын жыртқандарының сөзін Масаты тыңдамады. Әйткенмен, Асан Ботагөз мәселесі ашылғаннан кейін маңдайына басқан жалғыз атын баптап, болашақ қауіпке даярлық істеді.

«Егер үкімет орны іздейтін болса,– деп ойлады ол,– Ботагөзбен жасырынайын. Қызылдар тез келеді деген сөз бар ғой».

Осындай ойда жүрген Асан, бір күні түс кезінде Ботагөзді арбалы атпен ауылдан қымыз әкелуге жұмсады. Шөпшілердің мая үйіп жатқан жері ауылдан екі шақырымдай еді. Арасында сайлар, тоғайлар болғандықтан жақын жер болғанмен ауыл шөпшілерге, шөпшілер ауылға көрінбейді.

Қорапсыз тарантасқа жеккен жуас атпен Ботагөз ауылға келсе, Амантай томпаңдап үй алдында ойнап жүр екен. Қасында Масаты. Бұл кезде оның ептеп тілі шығып, аяғын апыл-тапыл басып қалған кезі еді. Және дені сау, тәрбиесі жақсы болғандықтан денесі жас жарымда дерлік емес, екі жарым, үште дерлік.

– Әп-пә!..– деді Амантай, Ботагөзді көріп, аттаған сайын сүрініп, ұмтылып.

– Әу, құлыным!..

Көзінен екі елі таса болса сағынып қалатын Амантайды Ботагөз жүгіріп кеп жерден көтеріп алды да, құшағына қысып, бетінен мейірлене сүйді.

– Жылады ма?– деді ол Масатыға.

– Жоқ, шырағым. Қаймаққа езген ақ ірімшік жеп тойып алды. Жаңа қойдың піскен сүтін бердім.

Үйден қымыз қотарып алған Ботагөз, Амантайға алданып, оны ойнатып, былдырақтатып сөйлетіп, сөздеріне шегі қата күліп, үйден кешігіңкіреп шығып еді – табалдырықты аттай беріп үйге сұп-сұр боп қайта кірді.

– Немене?– деді Масаты, Ботагөздің сұрланған ажарына қарап.

– Мылтықты біреу түсіп жатыр,– деді Ботагөз дауысы дірілдеп.

– Қойшы, қарағым.

– Рас!

– Орысы бар, қазағы бар, үйге бес-алты милиционерлер сау етіп кіріп келді. Іштерінде Алатай. Бұлар Алатайдың арызы бойынша Н... қаласынан алашорда мен ақтардың Асанды ұстауға жіберген адамдары еді.

Милиционерлердің жай келмегенін жорамалдаған Ботагөз, буыны дірілдеп, жүрегі тулап, әйткенмен, сыр бермеуге тырысып, «мұнысы қалай» дегендей, Алатайдың кескініне қарап еді, о да сұп-сұр екен.

– Осы қатын ба?– деді қазақ милиционердің біреуі Ботагөзді нұсқап, Алатайға.

Алатай үндемеді.