Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

– Мен... Саған... подлец...– деді милиционердің біреуі, Алатайға саусағын безеп, көзімен ішіп-жеп,– көресіңді көрсетем! Арыз бересің, содан кейін танасың!.. Үкіметті ойыншық қылғың келе ме?..

Алатайдың неге сұрланып тұрғанын Ботагөз сезді. Оң жақ шекесінің көгеріп іскенін көріп: «ұрған екен ғой, сорлыны» деп ойлады ол.

– Сен кімнің қатынысың?–деді, тағы бір милиционер Ботагөзге көзін қадап.

– Асандікімін.

– Қай Асан?

– Осы үйдің иесі.

– Атың кім?

– Жамал.

– Өтірік айтпа. Жамал емес, Ботагөз! Сен Асқар Досановты білемісің?

– Бұрын білетін ем, қазір білмеймін.

– Сен оның әйелі болдың ба?

Бұл арада: «болғам жоқ!» деуден пайда шықпайтынын байқаған Ботагөз, басқа әдіспен алдауға ойлап:

– Болдым,– деді,– бірақ айрылдым.

– Арестовайт еткесін, әрине, айрыласың? Сен неге оны тоспай байға тидің?

Милиционер залымдық күлкімен кескінін құбылтып көзін ойнақшытты.

– Тосып қайтем?– деді Ботагөз, дірілдеген денесін зорға билеп,– жас әйелмін, байға тидім.

Ботагөздің көзі сол кезде Масатыға түсіп еді, Амантайды баурына басып, кебеже қасында түрегеп, адам пернесі кетіп, құты қашып тұр екен. «Сіз далаға кетіңіз» дегендей Ботагөз оған көзімен ишарат қылғасын, Масаты түсініп, шығуға айналғанда:

– Отыр, кемпір!– деді бір милиционер ақырып,–- тырп етпе!

Сасқан Масаты шегініп, орнына барды.

– Сенімен қалжыңдасып тұруға уақыт жоқ!– деді милиционердің бірі түсін суытып,– сен абақтыдан қашқан большевиктің қатынысың. Қайда кеткеніңді білмей жүр ек. Мына подлец,– деді Алатайды нұсқап,– әуелі арыз беріп, енді танып тұр. Тансын!.. Көрсетеміз оған, танғанды!.. Сен, қатын, қалжақты қой, шыныңды айт! Абақтыдан қашқан Асқар Досанов бұл үйден қашан кетті? Әлде, әлі де осында тығылып жатыр ма?

– Мұнда Асқар келген жоқ.

– Ә-ә, жасырасың ба? Асан қайда?

– Шөпте.

– Сен айт, Асқардың қайда екенін!– деп милиционер, ұшы шоқпарлы резеңке қамшыны безеп, қолын көтеріп, Ботагөздің қасына төніп келді.

– Көрмегесін қайдан айтам!– деді Ботагөз.

– Мә-сағ-ған, көрмеген!– деп милиционер Ботагөзді қамшымен иықтан айқыра тартып-тартып жіберді.

Резеңке қамшы осқан арқасы, пышақ тіліп кеткендей Ботагөздің аузына:

– Апа-ай, өлдім ғой!–деген сөз түсіп кетті. Ботагөздің ышқынған даусы Масатының құлағына адамның емес, әлдененің үні боп естілді. Ол үннен есі шыққан Масаты:

– Қарағым-ай!– деп Ботагөзге ұмтылғанда...

– Кет, кәрі ит!–- деп милиционердің біреуі кеудеден түйіп жібергенде. Масаты шалқасынан түсіп, қолындағы Амантай ұшып кетті.

– Мына бұзылғандар қайтеді, ойбай!– деп Масаты орнынан тұра, шыңғыртып ұрып жатқан Ботагөзді арашалауға тағы ұмтылды.

– Кім бұзылған!– деп милиционердің біреуі наганын ұсынғанда, тілін ашулы саусақ тартып қап, наган гүрс етті. «Ах!» деген ышқынған дауыспен Масаты кеудесін алақанымен баса құлады.

Жерге ұшып түскен Амантай іле түрегеп, бақырып жылап, қамшыдан басын қорғаған шешесіне ұмтылып еді, милиционердің біреуі аяғымен қағып құлатып, басып кетті. Баланың жан дауысы шықты.

Үйдің іші азан-қазан, у-шу болды. Бірақ бұл шу адам баласының шуына ұқсаған жоқ. Ол шуды тыңдаған Алатайдың денесі түршігіп, тұла бойы шымыр-шымыр етті.

5

– Бұл үйге жан адамды қатынастырма, ауылдан ешкім оғаш шықпасын, қашқанын ат. Ауылға келген адамды ұстап, қама!– деп милицияның бастығы бұйрық беріп, бір милиционерді Асан үйінің, есігінің алдына қойды да, біреуін атқа мінгізіп: «ауылды айналып жүр!» деп, өзге төртеуі! – Алатайды алып, Асан жатыр деген қосқа тартты.

Милицияшылардың келген хабарын Асан олар аулына бармай-ақ естіген еді.

– Тығыл, тығыл!– деген еді Асанға, Алатай қосынан біреу жайдақ шауып келіп.

– Неге?