Балталы адам Асқарды аңғармады ма, болмаса қорықпады ма, орнынан қозғалмады.

– Темірбек!–деді Асқар жақындап барып, танып.

Темірбек жалт қарады да, шауып жіберетін адамдай балтасын оқтанып, қолын көтерді.

– Темірбек!.. Мен Асқар!..

– Ә, сен бе едің?–деді де қолын түсіріп, сүзіле қарады.

– Неғып тұрсың?

– Шабайын деп ем!..

– Кімді?

– Әлгі, Кенжетайды ұратын төрені.

Итбай іңірде губернатордан келген қағазды оқуға шақырғанда, Кенжетайды урядник талдырып ұрып кеткенін Темірбекке Асқар айтып еді. Артынан, Темірбек үйіне келіп, Кенжетайдың жарасын көріп, тұнжырап, үндемей шығып кеткен еді. Біраздасын, шайға шақыр дегенде, іздеп таба алмай:

– Өзі бір түрлі,– деген еді әркімдер кейіп.

Сол кеткеннен Итбайдың үйіне барып жатып қалған шығар деп ойлаған Асқар, Темірбектің мына қылығына қайран қалды.

– Қалай өлтіресің оны?– деп сұрады Асқар, Темірбекті қорадан әрең алып шығып,– оның сақ жатпайтынын қайдан білесің?

– Қып-қызыл мас. Итбайдың қонақ бөлмесінде жалғыз жатыр. Үйге кіргелі тұр ем, есік ашық...

Өлтірудің арты неге соғатынын Асқар айтып біраз ұғындырып еді:

– Мен Кенжетайдан аяулы емеспін. Өлтірем де, мен өлтірдім деп айтам... Білгенін қылсын,– деп Темірбек көпке шейін көнбеді.

– Темірбек,– деді Асқар жалынып,– Кенжетай ешнәрсе ететін емес. Ол сөзіңді қой! Өлтірді деп сені ғана жазаламас, Кенжетайды да, Балтабекті де, тіпті...

Ботагөзді де іліктірер.

– Ботагөзді дейсің бе?

– Я, Ботагөзді де!

– Ә, онда... қойдым!..

Өткен күндердегі Темірбектің осы қылықтарын еске түсірген Асқар, Темірбек түйесімен шарбаққа кірген соң, Кенжетай отырған ауылға жаяу жөнелді.

Кенжетайдікіне Асқармен бірге кірген бір құшақ суық, көмескі жанған білте шамды үрлегенде жалп етіп сөнді де қалды. «Ассалаумағалайкүм» әдетінде жоқ Асқар: «кеш жарық!» деді есік алдында тұра қалып, жолда бірдемені басармын деп ойлап. Үй іші күбірлеп кеңескен кісі екен.

Бірақ ол пештің аузындағы жанған оттың жарығында отырған Ұлбергеннен басқаларын танымады.

– Төрге шық!– десті әркімдер, шамды Ұлберген тұтатқасын.

– Асқармысың? Жоғары шық.

– Той қайырлы болсын, апа!

– Айтсын!

Асқар үйдегілерге амандасып, төрге кеп отырды.

– Кенжетай,– деді Ұлберген,– дастарқан сал, қалқам, кісілерге шай берейін. Қолдарына су құй!..

Су құйылып, дастарқан салынғаннан кейін, табаға піскен сары нанды Кенжетай мол ғып турады. Бір құлағы жоқ, ағаш шүмегі бар, майысқан сары самауыр келді. Ұлберген самауырдың қасына кеп шыныаяқ жасап шай құйды.

– Несіне шақырды демеңдер,– деді ол қонақтарына,– баланың азғана тіршілігіне сүйенген адаммын. Осы қалқаларым тірі болса, мал бітпеді деп ренжімеймін. Жауыздың таяғы ұшына тиіп, қалқам әлде қайтып кетеді деп қорқып ем, аллаға шүкір, жазылды. Соған, шай да болса ықыласыммен берейін деп шақырғаным ғой.

– Апам жасырып отыр,– деді Кенжетай күліп,– осы шай ғана деп ойламаңдар. Артында еті де бар.

– Қойшы, қалқам, жылбысқаның етін айтамысың?

– Неге жылбысқа болсын. Ортан қолдай семіз торпақ.

– Кенжетайға сорпа болсын деп, осындағы жалғыз торпақты сойдырып ем,– деді Ұлберген,– соның бір жілігін Ботажанға қойып, қалған етін асып отырмын. Тістерін, тістеріңе тисін деп. Әйтпесе,тіске сыздық болатын ет емес.

– Оқасы жоқ, дәм татқанымыз да болады, балаңның жаны қалғанына бәріміз де қуанамыз,– десті әркімдер. Шай жиылып жатқан кезде: «кеш жарық!» деп біреу кіріп келді.

– Ассалаумағалайкүм!– деді кірген, ортадағы ашаға жақындап.

– Уағалайкүмұссалам, жоғары шық!– десті үйдегілер, кім екенін танымаса да.

Кірген адам етігін, сыртқы киімін шешіп, араларын ашқан көптің ортасына келіп отырды.

– Ұлберген есенбісің?– деді ол, маңындағыларына бір-бір иек қағып амандасқаннан кейін.