Knigionline.co » Казахские книги » Ботагоз / Ботагөз

Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Книга «Ботагоз / Ботагөз» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

В романе «Ботагоз» повествуется о борьбе трудящихся Казахстана за свободу и равноправие. Произведение первое в казахской советской литературе, которое описало конфликт зародившийся в деревне и переросший в великую революцию под руководством Ленина. Народ Казахстана поднял восстание на волне революции в России, после столетий эксплуатации. В связи с июльским указом 1916 года народ взялся за оружие и показал свое мужество. Интересный сюжет о взаимоотношениях между людьми, о казахских революционерах, о их росте и контактах с русскими революционерами, уход руководства. В романе упомянуты люди из среды населения Амантай, Аскар.

Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов читать онлайн бесплатно полную версию книги

Итбайдың олай деген себебі губернатор ең кемінде он пәуескемен келеді деген хабар алған. Сондықтан ол: «Кошкин-мошкиннің біреуі болар» деп ойлап орнынан қозғалмады да, артынан «уезни боп қалуы мүмкін» деген ой түсіп, орнынан түрегелді.

«Его высокопревосходительство генерал-губернаторды мен Ақмола жөнелтіп барам,– деп жазған еді. Көкшетаудың уездный начальнигі Кривоносов Итбайға,– қасында Ақмола облысының гражданский губернаторы бар, прокурор бар, чиновник особых поручений бар, лакейі, повары, тағы басқалары бар – барлығы он бес кісі, алты пәуеске. Ақмоланың уездный начальнигімен екеуміз губернаторды Петропавлға шығарып саламыз. (Мүмкін, Бурабайлатып, Омбыға тура кетуі). Барлығымыз он шақты пәуеске, 25-тей кісі болармыз. Мен қолымнан келетін бар мүмкіншілікті қарастырып, генерал-губернаторды сіздің үйге түсіруге тырысам. Бұл қонақтың өзгеше екенін сіз ұғуға тиістісіз. Бір үйіңізді түгел босаттырып, ішін жақсылатып жинатыңыз. Город тәртібін сіз өзіңіз білмеуіңіз мүмкін. Олай болған күнде, маңайдағы казак-орыс қаласынан білетін адамдарды алдырыңыз. Қонақ асы ретінде солармен. ақылдасарсыз. Петербургке сізді жіберу керек деп, губернаторға өтініш еткен мен болатынмын. Жақсылап, сыйлап жіберерсіз деп сенемін. Ішік, құндыз сықылды лайықты затыңыз болса, сыйға тартқаныңыз да жаман болмас еді»..

«Қарауылшының көргені – губернатордың алдын ала келе жатқан Кривоносов емес пе екен?»–деген оймен Итбай далаға жүгіре шығып еді, шанадан түсіп жатқан урядник пен приставты көрді.

– Ат даяр ма?– деп сұрады, амандасқаннан кейін пристав Итбайдан.

– Даяр, тақсыр.

– Неше ат байлаттың?

– Қырық ат.

– Түктері қандай?

– Он пәуеске келер деп шамалап бір пәуескеге төрт аттан даярлаттым, бәрінің түктері, тұлғалары бір келкі.

– Көрейік.

Урядник те, пристав та тұлыптарын сыпырып тастап, бүрме бел тонмен Итбайдың артынан ерді.

Аттар төбесінің жартысы ашық қорада қаз-қатар байланып, шөп жеп жатыр еді.

Итбаймен арасында азырақ салқындығы бар пристав, міні барларын табам деп, қорадағы аттарға көзін қадай кірген еді, бәрі де бір келкі денелі, түктері парланған, күйлі жылқылар екен.

– Қарнын шермитіп, аттарды шөпке неге қойдыңыз?– деді ол аттардан кінә таба алмағасын.

– Мал үнемі сұлы жемейді. Бір мезгіл шөп бермесе болмайды. Аттың ішін өсіретін бұл жас шөп емес, былтырғы қураған қаудан.

Жабайы кісі болса «молчать!» дер еді пристав, Итбайдың Кривоносовпен жақындығы барын білетін ол олай жекіре алмады. Бірақ «молчаты» көзқарасымен ұқтырам дегендей адырая қарады.

– Көрерміз, господин волостной управитель, чині үлкендерімізге қалай ұнарын!.. Әлі мақтануға ерте... Күттіріңіз жақсылап. Үйді даярлаттыңыз ба?

– Даяр, көріңіз жүріп.

Әр түрлі кілеммен, жібек кестеден өрнек тіккен жабулармен, шұғамен, оюлаған ақ киіздермен, киіз үйдің кілем бауларымен, асыл киім, асыл саймандармен әшекейленген алты бөлмелі ағаш үйдің ішін аралағанда, приставтың таңданғаннан есі шығып кетті.

«Міне байлық!» деп ойлады ол.

Оған әсіресе ұнаған губернаторға даярланған бөлме. Ол бөлмеде: бір жақ басы еденге төселіп, бір басы үйдің қабырғасына өрлеп шығып, ар жағында кеп жері бүктетіліп тұрған, гүлдері жақұт тасындай жалтылдап көз тоқтатпайтын шым жібек кілем бар еді.

– Мынау неше кез?– деп сұрады туғалы ондай кілем көрмеген пристав.

– Ұзындығы он екі кез, көлденеңі сегіз кез.

– Да-а-а!

Төрдегі екі терезенің аралығындағы қабырғада жанат қаптал ішік, тамақ ішік, қара құлын жарғақ, қамшаттың ұзындығы кере құлаштан артық ақ қылшық екі қара құндызы ілулі тұр екен.

– «Морозной пылью серебрится,

Его бобровый воротник ,–

деді пристав құндыздың жүнін алақанымен сипап, шіркін-ай, жаға қылар ма еді? Бірақ біздің қолға бұл не түссін, қымбат та. табылмайды да!..

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий